Microsoft® Office Excel® 2007-cursus PTCC Afd. Oss-Den Bosch presenteert: Microsoft® Office Excel®  2007-cursus [Opmerking voor de cursusleider: zie de laatste dia voor gedetailleerde Help met betrekking tot het aanpassen van deze sjabloon. In het notitievenster van sommige dia's vindt u aanvullend lesmateriaal. Het opslaan van de sjabloon leidt mogelijk tot een waarschuwingsbericht over persoonlijke informatie omdat deze presentatie een Macromedia Flash-animatie bevat. Deze waarschuwing is echter niet op deze presentatie van toepassing, tenzij u informatie toevoegt aan de eigenschappen van het Flash-bestand zelf. Klik in het berichtvenster op OK.] Snel aan de slag

De inhoud van de cursus Overzicht: een praktische inleiding Les 1: wat is er veranderd en waarom? Les 2: aan het werk in Excel Les 3: een nieuwe bestandsindeling De eerste twee lessen bevatten een lijst met voorgestelde taken en alle lessen bevatten een set testvragen. Snel aan de slag

Overzicht: een praktische inleiding Excel 2007 is voorzien van een nieuwe look. Wanneer u het programma opent, worden de bekende werkbladen weergegeven, maar is een aantal zaken veranderd. De oude menu's en knoppen boven aan het venster zijn vervangen door het lint. In deze cursus wordt ingegaan op het gebruik van het lint en er wordt ingegaan op andere wijzigingen die u in staat stellen om sneller betere Excel-werkbladen te maken. Het lint, dat tabbladen bevat waarop u kunt klikken wanneer u de opdrachten wilt weergegeven, is ontwikkeld om het gebruik van Excel eenvoudiger te maken. Het lint stelt u in staat om de gewenste opdrachten snel weer te geven en te gebruiken. Snel aan de slag

Cursusdoelstellingen Greep krijgen op het nieuwe uiterlijk van Excel. Veelgebruikte opdrachten vinden op het lint: Knippen, Kopiëren, Plakken, Bladrijen invoegen, Bladkolommen invoegen en Som. Werkmappen opslaan in de nieuwe Excel-bestandsindelingen. Snel aan de slag

Wat is er veranderd en waarom? Les 1 Wat is er veranderd en waarom?

Wat is er veranderd en waarom? Ja, er is veel veranderd in Excel 2007. Dat ziet u vooral boven aan het venster. Maar het zijn veranderingen ten goede. De opdrachten die u nodig hebt zijn nu duidelijker zichtbaar en bevinden zich binnen handbereik. Deze opdrachten zijn bijeengebracht in een bedieningscentrum dat het lint wordt genoemd.  Het lint is uw nieuwe bedieningscentrum. In plaats van een stuk of 30 werkbalken die niet worden weergegeven en opdrachten die verstopt zijn in menu's, hebt u nu de beschikking over één besturingscentrum, het lint, waarop alle essentiële zaken duidelijk zichtbaar bijeen zijn gebracht. Wanneer u aan de slag gaat met het nieuwe ontwerp, zult u ontdekken dat de opdrachten waarmee u al vertrouwd bent, op een logische manier zijn gegroepeerd. Lees meer over het nieuwe ontwerp en bereid u voor om aan de slag te gaan met uw nieuwe versie van Excel. Snel aan de slag

Wat staat er op het lint? De drie onderdelen van het lint zijn tabbladen, groepen en opdrachten.  Tabbladen: elk tabblad bevat hoofdtaken die u uitvoert in Excel. Boven aan het Excel-venster bevinden zich zeven tabs. Groepen: groepen zijn sets met aan elkaar gerelateerde opdrachten, die op de tabbladen worden weergegeven. Opdrachten: een opdracht is een knop, een menu of een vak waarin u informatie typt. Snel aan de slag

Wat staat er op het lint? Hoe gaat u met het lint aan de slag? Begin bij het begin. De belangrijkste opdrachten in Excel zijn verzameld op het eerste tabblad, het tabblad Start. De opdrachten op het tabblad Start zijn de opdrachten die volgens Microsoft het meest worden gebruikt wanneer mensen basistaken uitvoeren met werkbladen. Zo bevat het tabblad Start eerst de opdrachten Plakken, Knippen en Kopiëren, in de groep Klembord. Deze opdrachten worden gevolgd door opdrachten voor de lettertypeopmaak, in de groep Lettertype. De opdrachten voor het centreren of links of rechts uitlijnen van tekst bevinden zich in de groep Uitlijning en de opdrachten voor het invoegen en verwijderen van cellen, rijen, kolommen en werkbladen staan in de groep Cellen. Snel aan de slag

Wat staat er op het lint? Groepen bevatten alle opdrachten die u waarschijnlijk zult nodig hebben voor het uitvoeren van een bepaalde taak. De opdrachten blijven tijdens het uitvoeren van uw taak zichtbaar en binnen handbereik. De opdrachten zijn niet langer verborgen in menu's. Deze essentiële opdrachten zijn zichtbaar boven uw werkruimte. Dit is bijvoorbeeld handig als u tekst wilt weergeven op meerdere regels in een cel. U hoeft dan niet eerst op een opdracht in een menu te klikken, vervolgens op een tabblad in een dialoogvenster te klikken en ten slotte een optie in het dialoogvenster te kiezen. U klikt gewoon op de knop Tekstterugloop in de groep Uitlijning op het tabblad Start. Tip: aan het einde van deze cursus vindt u een koppeling naar de snelzoekkaart. Deze bevat een lijst met de tabbladen en hun inhoud. Snel aan de slag

Meer opdrachten, maar alleen wanneer u deze nodig hebt De opdrachten op het lint zijn de opdrachten die u het meest gebruikt. In plaats van altijd alle opdrachten weer te geven, worden in Excel 2007 slechts enkele opdrachten weergegeven op het moment dat u deze mogelijk nodig hebt. Welke opdrachten worden weergegeven, is afhankelijk van de actie die u hebt uitgevoerd. U hoeft zich dus geen zorgen te maken als u niet altijd alle opdrachten ziet die u nodig hebt. Voer gewoon de eerste stappen uit. De opdrachten die u nodig hebt, komen dan vanzelf binnen handbereik. Als uw werkblad bijvoorbeeld geen grafiek bevat, hebt u de opdrachten voor het werken met grafieken niet nodig. Nadat u met behulp van de knop Grafieken op het tabblad Invoegen een grafiek hebt gemaakt, worden de Hulpmiddelen voor grafieken weergegeven, met de drie tabbladen Ontwerp, Indeling en Opmaak. Op deze tabbladen vindt u de opdrachten die u nodig hebt om met de grafiek te werken. Het lint reageert op de actie die u hebt uitgevoerd. Gebruik het tabblad Ontwerp om het grafiektype of de locatie van de grafiek te wijzigen; het tabblad Indeling om grafiektitels of andere grafiekelementen te wijzigen; en het tabblad Opmaak om opvulkleuren toe te voegen of lijnstijlen te wijzigen. Klik buiten het grafiekgebied als u klaar bent met de grafiek. De Hulpmiddelen voor grafieken verdwijnen nu. Als u ze weer nodig hebt, klikt u binnen de grafiek. De tabbladen verschijnen dan opnieuw. Snel aan de slag

Meer opties wanneer u deze nodig hebt Soms wordt er rechts onder in de hoek van een groep een pijl weergegeven. Dit is het startpictogram voor een dialoogvenster. Dit betekent dat er voor de desbetreffende groep meer opties beschikbaar zijn. Als u op het startpictogram voor dialoogvensters klikt , wordt er een dialoogvenster of taakvenster met meer opdrachten weergegeven. In de afbeelding wordt een voorbeeld weergegeven: Daarnaast, om het bij hetzelfde voorbeeld te houden, worden in de groep Lettertype op het tabblad Start alle veelgebruikte opdrachten voor het aanbrengen van wijzigingen met betrekking tot het lettertype weergegeven, waaronder opdrachten voor het wijzigen van het lettertype, voor het wijzigen van de lettergrootte en opdrachten waarmee u de tekst vet, cursief of onderstreept, kunt weergeven. Als u meer opties wilt weergeven, zoals superscript, kunt u gebruikmaken van het startpictogram voor dialoogvensters. Klik op het tabblad Start in de groep Lettertype op de pijl . Het dialoogvenster Cellen opmaken met superscript en andere opties voor lettertypen wordt geopend. Snel aan de slag

Opdrachten aan uw eigen werkbalk toevoegen Gebruikt u vaak opdrachten die minder snel beschikbaar zijn? U kunt deze op een eenvoudige wijze toevoegen aan de werkbalk Snelle toegang. Animatie: klik met de rechtermuisknop en klik op Afspelen. Wanneer u Excel 2007 start, bevindt de werkbalk Snelle toegang zich boven het lint. Op deze plaats hebt u de opdrachten altijd binnen handbereik. Als u bijvoorbeeld AutoFilter dagelijks gebruikt en u niet elke keer op het tabblad Gegevens wilt klikken om toegang te krijgen tot de opdracht Filter, kunt u Filter toevoegen aan de werkbalk Snelle toegang. Klik hiertoe met de rechtermuisknop op de opdracht Filter op het tabblad Gegevens en klik vervolgens op Toevoegen aan werkbalk Snelle toegang. Als u een knop op deze werkbalk wilt verwijderen, klikt u met de rechtermuisknop op de desbetreffende knop op de werkbalk en vervolgens klikt u op Verwijderen uit werkbalk Snelle toegang. [Opmerking voor de cursusleider: als u de animatie wilt afspelen tijdens het weergeven van de diavoorstelling, klikt u met de rechtermuisknop op de animatie en vervolgens klikt u op Afspelen. Nadat u het bestand eenmaal hebt afgespeeld, moet u (nadat u met de rechtermuisknop hebt geklikt) mogelijk op Terugspoelen en vervolgens op Afspelen klikken. Als u bij het afspelen van de animatie problemen ondervindt, is het raadzaam om de notities over het afspelen van een Macromedia Flash-animatie bij de laatste dia van deze presentatie te raadplegen. Als het probleem daarna nog steeds niet is opgelost, kunt u de dia na deze dia gebruiken. Dit is een duplicaat zonder animatie. Verwijder de huidige of de volgende dia voordat u de presentatie weergeeft.] Speel de animatie af als u wilt weergeven hoe u een knop aan de werkbalk kunt toevoegen en hoe u een knop van de werkbalk kunt verwijderen. Snel aan de slag

Opdrachten aan uw eigen werkbalk toevoegen Gebruikt u vaak opdrachten die minder snel beschikbaar zijn? U kunt deze op eenvoudige wijze toevoegen aan de werkbalk Snelle toegang. Wanneer u Excel 2007 start, bevindt de werkbalk Snelle toegang zich boven het lint. Op deze plaats hebt u de opdrachten altijd binnen handbereik. Als u bijvoorbeeld AutoFilter dagelijks gebruikt en u niet elke keer op het tabblad Gegevens wilt klikken om toegang te krijgen tot de opdracht Filter, kunt u Filter toevoegen aan de werkbalk Snelle toegang. Klik hiertoe met de rechtermuisknop op de opdracht Filter op het tabblad Gegevens en klik vervolgens op Toevoegen aan werkbalk Snelle toegang. Als u een knop op deze werkbalk wilt verwijderen, klikt u met de rechtermuisknop op de desbetreffende knop op de werkbalk en vervolgens klikt u op Verwijderen uit werkbalk Snelle toegang. [Opmerking voor de cursusleider: deze dia is hetzelfde als de vorige dia, alleen is de animatie vervangen door statische afbeeldingen. U kunt deze dia gebruiken als u bij het weergeven van de animatie problemen ondervindt. Verwijder de huidige of de volgende dia voordat u de presentatie weergeeft.] Snel aan de slag

Hoe zit het met uw favoriete sneltoetsen? Als u liever het toetsenbord gebruikt dan de muis, wilt u waarschijnlijk weten dat het lint is voorzien van nieuwe sneltoetsen. Deze verandering brengt twee voordelen ten opzichte van vorige versies van Excel met zich mee: Elke knop op het lint heeft een sneltoets. Voor de sneltoetsen zijn vaak minder toetsen nodig. Snel aan de slag

Hoe zit het met uw favoriete sneltoetsen? De nieuwe sneltoetsen hebben ook een nieuwe naam: toetstips. Druk op ALT om de toetstips weer te geven. U kunt de toetstips bijvoorbeeld als volgt gebruiken als u tekst wilt centreren: Meer informatie over het gebruik van de nieuwe sneltoetsen: Wanneer u op ALT drukt, worden de toetstips weergegeven voor alle tabbladen op het lint, voor alle opdrachten op de tabbladen, de werkbalk Snelle toegang en de Microsoft Office-knop (die later in deze presentatie aan bod zal komen). Druk op de toets voor het tabblad dat u wilt weergeven. Hierdoor worden alle toetstips voor de knoppen op dat tabblad zichtbaar. Druk vervolgens op de toets voor de gewenste knop. Druk op ALT om de toetstips weer te geven. Druk op H om het tabblad Start te selecteren. Druk op A en vervolgens op C om de geselecteerde tekst te centreren. Snel aan de slag

Hoe zit het met uw favoriete sneltoetsen? Wat is er gebeurd met de oude sneltoetsen? De traditionele sneltoetsen die beginnen met CTRL+, zijn nog steeds hetzelfde en u kunt deze blijven gebruiken zoals u dat bent gewend. Met de sneltoets CTRL+C kunt u bijvoorbeeld nog steeds iets naar het Klembord kopiëren, terwijl u met CTRL+V iets vanaf het Klembord kunt plakken. Zie de snelzoekkaart waarvoor aan het einde van deze presentatie een koppeling is opgenomen. Snel aan de slag

Een nieuwe weergave Het lint is niet de enige vernieuwing in Excel 2007. De weergave Pagina- indeling is eveneens nieuw. Als u de afdrukweergave in Microsoft Office Word kent, zult u blij zijn dat Excel nu ook over vergelijkbare voordelen beschikt. Snel aan de slag

Een nieuwe weergave Als u de nieuwe weergave wilt gebruiken, klikt u op Weergave voor pagina-indeling op de werkbalk Beeld   . Het werkblad wordt als volgt weergegeven: De werkbalk Beeld wordt rechts onder in het venster weergegeven. U kunt de weergave Pagina-indeling ook als volgt weergeven: klik op de tab Beeld op het lint en klik vervolgens in de groep Werkmapweergaven op Weergave voor pagina-indeling. Kolomkoppen. Rijkoppen. Linialen in de marge. Snel aan de slag

Een nieuwe weergave Andere voordelen van de nieuwe weergave: In de weergave Pagina- indeling omvat paginamarges aan de bovenkant, de onderkant en de zijkanten van het werkblad, en is een kleine blauwe ruimte tussen de werkbladen. Met behulp van linialen aan de bovenkant en de zijkant kunt u de marges aanpassen. Andere voordelen van de nieuwe weergave: Een nadere uitleg met betrekking tot het voorgaande: U kunt de linialen eenvoudig in- en uitschakelen door op Liniaal te klikken in de groep Weergeven/verbergen op het tabblad Weergave. In de volgende les wordt nader op het afdrukvoorbeeld ingegaan. Wanneer u in het nieuwe kop- en voettekstgebied boven of onder aan een pagina typt, wordt automatisch het tabblad Ontwerp geopend, met alle opdrachten die u nodig hebt om kop- en voetteksten te maken. Hierover vindt u eveneens meer informatie in de volgende les. U kunt elk blad in een werkmap bekijken in de weergave die het meest geschikt is voor dat blad. Als u werkbladen in andere weergave wilt weergeven, selecteert u voor de desbetreffende werkbladen telkens de gewenste weergave op de werkbalk Beeld of in de groep Werkmapweergaven op het tabblad Beeld. De weergaven Normaal en Pagina-eindevoorbeeld zijn allebei beschikbaar. U hoeft het afdrukvoorbeeld niet meer te gebruiken als u wilt nagaan of er sprake is van problemen voordat u afdrukt. Het toevoegen van kopteksten en voetteksten is eenvoudiger dan ooit te voren. U kunt verschillende werkbladen in verschillende weergaven weergeven. Snel aan de slag

Werken met verschillende schermresoluties Bij alles wat hiervoor is beschreven, wordt ervan uitgegaan dat uw beeldscherm is ingesteld op een hoge resolutie en dat het Excel-venster is gemaximaliseerd. Als dat niet zo is, worden sommige items anders weergegeven. Wanneer worden items anders weergegeven en hoe worden deze items in dat geval weergegeven? Meer informatie over lage resoluties: Als u een lage resolutie gebruikt, moet u op de pijl op de groepsknop klikken als u de opdrachten wilt weergeven. De groep Weergeven/verbergen op het tabblad Weergave bevat bijvoorbeeld verschillende opdrachten om diverse items weer te geven of te verbergen. Met een hogere resolutie ziet u alle opdrachten in de groep Weergeven/verbergen. Met een resolutie van 800 bij 600 ziet u wel de knop Weergeven/verbergen, maar niet de opdrachten in deze groep. In dat geval kunt u op de pijl op de knop voor de groep Weergeven/verbergen klikken om de opdrachten in de groep weer te geven. De groepen waarvoor alleen de groepsnaam wordt weergegeven bij een lagere resolutie, zijn groepen met opdrachten die minder vaak worden gebruikt. Bij een lage schermresolutie. Als uw scherm op een lage resolutie is ingesteld, bijvoorbeeld op 800 x 600 pixels, wordt bij een aantal groepen op het lint alleen de groepsnaam, zonder de opdrachten in de desbetreffende groep weergegeven. Snel aan de slag

Werken met verschillende schermresoluties Bij alles wat hiervoor is beschreven, wordt ervan uitgegaan dat uw beeldscherm is ingesteld op een hoge resolutie en dat het Excel-venster is gemaximaliseerd. Als dat niet zo is, worden sommige items anders weergegeven. Wanneer worden items anders weergegeven en hoe worden deze items in dat geval weergegeven? Meer informatie over kleinere vensters: Vanaf een bepaald vensterformaat wordt bij sommige groepen alleen de naam weergegeven, ongeacht welke resolutie u gebruikt. Wanneer u een Excel-venster gebruikt dat niet is gemaximaliseerd, moet u mogelijk op de pijl op een groepsknop klikken om de opdrachten weer te geven. Meer informatie over Tablet PC's: Als u beschikt over een Tablet Pc met een groter beeldscherm wordt er op het lint automatisch een grotere versie van de tabbladen en groepen weergegeven. Wanneer het Excel-venster niet is gemaximaliseerd. Bij sommige groepen wordt alleen de groepsnaam weergegeven. Op Tablet PC's. Op dergelijke kleinere schermen, wordt het lint aangepast en worden er kleinere versies van de tabs en groepen weergegeven. Snel aan de slag

Suggesties voor oefeningen Typ tekst. Pas de kolombreedte aan. Wijzig documentweergaven. Geef witruimten weer en verberg deze. Voeg een knop toe aan de werkbalk Snelle toegang. [Opmerking voor de cursusleider: als u Excel 2007 op uw computer hebt geïnstalleerd, kunt op de koppeling in de dia klikken om een online oefening te starten. Tijdens deze oefensessie komen al deze Excel-taken aan bod. U wordt hierbij met behulp van instructies begeleidt. Belangrijk: als u niet over Excel 2007 beschikt, hebt u geen toegang tot de oefeninstructies.] Online oefening (hiervoor is Excel 2007 vereist) Snel aan de slag

Test 1, vraag 1 U kunt Excel 2007 aanpassen door opdrachten toe te voegen aan de werkbalk Snelle toegang. (Kies één antwoord.) Waar. Onwaar. Snel aan de slag

Test 1, vraag 1: antwoord Waar. U kunt de opdrachten die u binnen handbereik wilt hebben, toevoegen aan de werkbalk Snelle toegang. Snel aan de slag

Test 1, vraag 2 Sommige opdrachten worden alleen weergegeven wanneer u deze nodig hebt. (Kies één antwoord.) Waar. Onwaar. Snel aan de slag

Test 1, vraag 2: antwoord Waar. Nadat u de eerste stappen hebt uitgevoerd, wordt er een nieuw tabblad weergegeven, met alle opdrachten die u nodig hebt. Als u bijvoorbeeld een grafiek of een kop- en voettekst invoegt, verschijnen er meer opdrachten. Snel aan de slag

Les 2 Aan het werk in Excel

Aan het werk in Excel In de eerste les hebt u kennisgemaakt met het nieuwe uiterlijk van Excel 2007. Nu is het tijd om aan de slag te gaan. Stel, u hebt vóór uw volgende vergadering een half uurtje de tijd om enkele wijzigingen aan te brengen in een werkblad dat u in een vorige versie van Excel hebt gemaakt. Kunt u in slechts 30 minuten de basistaken die u nodig hebt, uitvoeren in Excel 2007? In deze les wordt uitgelegd hoe u dat kunt doen. Snel aan de slag

Uw bestand openen Laten we bij het begin beginnen. U opent een bestaande werkmap die is gemaakt in een eerdere versie van Excel. Ga als volgt te werk: Dat is alles wat u hoeft te doen om een bestand te openen dat is gemaakt in een eerdere versie. U bent nu klaar om aan het werk te gaan. Voordat u dat doet, volgt hier eerst nog informatie over het gebruik van de Microsoft Office-knop, die zich links boven in de hoek van het venster bevindt. Als u op deze knop klikt, wordt er een menu weergegeven met dezelfde opdrachten als die welke u in het verleden hebt gebruikt om uw werkmappen te openen en op te slaan. Dit menu staat vol met nuttige items. U vindt hier bijvoorbeeld de programma-instellingen voor het in- of uitschakelen van het verwijzingstype R1K1 of het weergeven van de formulebalk in het programmavenster. Klik op Opties voor Excel onder aan het menu om de opties weer te geven. In vorige versies van Excel kon u dergelijke opties instellen in het dialoogvenster Opties dat u opende via het menu Extra. Veel van deze opties bevinden zich nu hier, waar ze beter zichtbaar zijn en waar u deze direct binnen handbereik hebt wanneer u aan het werk gaat met oude of nieuwe bestanden. Klik op de Microsoft Office-knop . Klik op Openenen selecteer de gewenste werkmap. U kunt ook onder aan het menu opOpties voor Excel klikken als u programmaopties wilt instellen. Snel aan de slag

Een kolom invoegen Nu voegt u een kolom aan het werkblad toe, zodat u productcategorieën kunt aanduiden. U wilt deze kolom tussen twee bestaande kolommen met gegevens plaatsen. Animatie: klik met de rechtermuisknop en klik op Afspelen. Het werkblad bevat rijen met producten die zijn besteld bij diverse leveranciers. Uw nieuwe kolom zal verschillende producten aanduiden, zoals zuivel, groenten, fruit, enzovoort. De procedure wordt weergegeven in de animatie: U wilt de kolom rechts van de kolom Hoeveelheid invoegen. U klikt daartoe in de kolom Leverancier. Ga vervolgens naar het tabblad Start en klik in de groep Cellen op het pijltje op Invoegen. In het vervolgkeuzemenu klikt u op Bladkolommen invoegen. Er wordt een lege kolom ingevoegd. Voer de nieuwe gegevens in deze kolom in. [Opmerking voor de cursusleider: als u de animatie wilt afspelen tijdens het weergeven van de diavoorstelling, klikt u met de rechtermuisknop op de animatie en vervolgens klikt u op Afspelen. Nadat u het bestand eenmaal hebt afgespeeld, moet u (nadat u met de rechtermuisknop hebt geklikt) mogelijk op Terugspoelen en vervolgens op Afspelen klikken. Als u bij het afspelen van de animatie problemen ondervindt, is het raadzaam om de notities over het afspelen van een Macromedia Flash-animatie bij de laatste dia van deze presentatie te raadplegen. Als het probleem daarna nog steeds niet is opgelost, kunt u de dia na deze dia gebruiken. Dit is een duplicaat zonder animatie. Verwijder de huidige of de volgende dia voordat u de presentatie weergeeft.] Geef de animatie weer als u de procedure voor het invoegen van een kolom in een werkblad wilt bekijken. Snel aan de slag

Een kolom invoegen Nu voegt u een kolom aan het werkblad toe, zodat u productcategorieën kunt aanduiden. Voeg de kolom in tussen de bestaande gegevenskolommen Hoeveelheid en Leverancier. Het werkblad bevat rijen met producten die zijn besteld bij diverse leveranciers. De nieuwe kolom die u invoegt zal verschillende producten aanduiden, zoals zuivel, groenten, fruit, enzovoort. [Opmerking voor de cursusleider: deze dia is hetzelfde als de vorige dia, alleen is de animatie vervangen door statische afbeeldingen en tekst. U kunt deze dia's gebruiken als u bij het weergeven van de animatie problemen ondervindt. Verwijder de huidige of de volgende dia voordat u de presentatie weergeeft.] Snel aan de slag

Een kolom invoegen Volg de volgende procedure als u een kolom wilt invoegen tussen de kolom Hoeveelheid en de kolom Leverancier: Klik in de kolom Leverancier. Klik vervolgens op het tabblad Start in de groep Cellen op de pijl op Invoegen. Klik in het menu dat wordt weergegeven op Bladkolommen invoegen. Er wordt een nieuwe lege kolom ingevoegd. Voer de nieuwe gegevens in deze kolom in. Als u de kolombreedte aan de gegevens wilt aanpassen, klikt u in de groep Cellen op de pijl op Opmaak. Klik in de lijst die wordt weergegeven op Kolombreedte AutoAanpassen. De lijst Opmaak bevat alle opdrachten om de rijhoogte en de kolombreedte aan te passen, en om rijen, kolommen en bladen te verbergen en opnieuw weer te geven. Snel aan de slag

Gegevens opmaken en bewerken U kunt gegevens opmaken en bewerken met behulp van opdrachten in groepen op het tabblad Start. De kolomkoppen vallen bijvoorbeeld beter op als deze vet zijn. Als u deze vet wilt maken, selecteert u de rij met de kolomkoppen en vervolgens klikt u in de groep Lettertype op het tabblad Start op Vet. 1.048.576 rijen 16.384 Snel aan de slag

Gegevens opmaken en bewerken Terwijl de titels nog steeds geselecteerd zijn, besluit u de kleur en de grootte ervan te wijzigen om ze nog meer te accentueren. Klik in de groep Lettertype op de pijl op Tekstkleur.Vervolgens wordt er een veel groter aantal kleuren weergegeven dan dat daarvoor het geval was. U kunt weergeven hoe de titel er in andere kleuren uitziet, door de gewenste kleur aan te wijzen en door vervolgens even te wachten.  U hoeft dankzij dit voorbeeld geen kleur te selecteren om het resultaat weer te geven. Hierdoor wordt voorkomen dat u dit vervolgens ongedaan moet maken wanneer de kleur niet aan uw wensen voldoet. Als u een kleur van uw gading ziet, klikt u hierop. Snel aan de slag

Gegevens opmaken en bewerken U kunt de groep Lettertype ook gebruiken voor het toepassen van andere opmaakopties en bewerkingsopties. Als u de tekengrootte wilt wijzigen, klikt u op Grotere tekengrootte   . Terwijl de titels nog zijn geselecteerd, besluit u deze in de cellen te centreren. Klik hiertoe in de groep Uitlijning op Gecentreerd   . Ten slotte komt u tot de ontdekking dat u nog één bestelling moet invoeren voor Louisiana Fiery Hot Pepper Sauce. U selecteert die productnaam en vervolgens klikt u in de groep Klembord op de knop Kopiëren   . Daarna klikt u in de onderste rij en vervolgens klikt u in de groep Klembord op Plakken   . U kunt in plaats van op Grotere tekengrootte te klikken ook de volgende procedure uitvoeren: Klik op de pijl naast het vak Tekengrootte, zodat er een lijst met tekengrootten wordt weergegeven. Wanneer u deze methode gebruikt, kunt u profiteren van dezelfde voorbeeldweergave als bij het instellen van de tekstkleur. Snel aan de slag

Een formule invoeren Voordat u het rapport afsluit, wilt u de getallen in de kolom Hoeveelheid bij elkaar optellen. Dit is bijzonder eenvoudig. U gebruikt hiervoor de knop Som   . Plaats de cursor in de laatste cel in de kolom en klik op de knop Som op het tabblad Start. (Deze bevindt zich in de groep Bewerken.)  Druk op ENTER om het resultaat van de formule weer te geven. De getallen worden automatisch bij elkaar opgeteld met de functie SOM. Als u meer wilt dan alleen optellen, klikt u op de pijl bij de knop Som. Vervolgens klikt u op een van de functies in de lijst die wordt weergegeven: Gemiddelde, Aantal, Max of Min. Als u op Meer functies klikt, wordt het dialoogvenster Functie invoegen geopend, waarin u een keuze kunt maken uit alle functies van Excel. U kunt ook op het tabblad Formules klikken om de groepen Functiebibliotheek en Berekening te bekijken. Snel aan de slag

Kopteksten en voetteksten toevoegen Om het helemaal af te maken besluit u kopteksten en voetteksten aan het werkblad toe te voegen. Op deze wijze kan iedereen meteen kan zien waarop de gegevens betrekking hebben. Ga als volgt te werk: Het is heel eenvoudig om kop- en voetteksten toe te voegen in de weergave Pagina-indeling. Hoe u dat doet, komt hierna aan bod. Schakel over naar de weergave Pagina-indeling. Klik hiertoe op het tabblad Beeld en klik vervolgens in de groep Werkmapweergaven op Pagina-indeling U kunt ook op de middelste knop op de werkbalk Beeld klikken , die onder aan het venster wordt weergegeven. Snel aan de slag

Kopteksten en voetteksten toevoegen Om het helemaal af te maken besluit u kopteksten en voetteksten aan het werkblad toe te voegen. Op deze wijze kan iedereen meteen kan zien waarop de gegevens betrekking hebben. Ga als volgt te werk: De Hulpmiddelen voor kopteksten en voetteksten bevatten alle opdrachten voor het werken met kopteksten en voetteksten. Excel 2007 beschikt bovendien over een nieuwe opdracht waarmee u verschillende kopteksten en voetteksten kunt toepassen op even en oneven pagina's. Ten slotte typt u voor de koptekst in dit rapport de tekst Omzetrapport juni. De Hulpmiddelen voor kopteksten en voetteksten en het tabblad Ontwerp met de bijbehorende opdrachten verdwijnen zodra u in het werkblad klikt, totdat u ze weer nodig hebt. Als u ze opnieuw wilt weergeven, klikt u gewoon in de weergave Pagina-indeling in het kop- of voettekstgebied. Klik in het gebied boven aan de pagina waarin de tekst Klik hier om een koptekst toe te voegen wordt weergegeven. Vervolgens worden de Hulpmiddelen voor kopteksten en voetteksten en de tab Ontwerp boven aan het lint weergegeven. Snel aan de slag

Afdrukken U kunt het rapport vervolgens gaan afdrukken. U kunt in de weergave Pagina-indeling het werkblad aanpassen en de wijzigingen op het scherm bekijken voordat u afdrukt. U kunt de weergave Pagina-indeling als volgt gebruiken: Het gebruik van de weergave Pagina-indeling stelt u in staat om een aantal handelingen te vermijden die in vorige versie van Excel noodzakelijk waren voor het weergeven van afdrukvoorbeelden van werkbladen. U moest in het verleden bijvoorbeeld telkens schakelen tussen de afdrukvoorbeeldweergave en de weergave Normaal, zodat u voordat u tot afdrukken overging het resultaat kon controleren nadat u een wijziging had aangebracht. Misschien moest u zelfs verschillende afdrukken maken totdat u eindelijk het gewenste resultaat had. Dit behoort echter voorgoed tot het verleden. Klik op de tab Pagina-indeling. Klik in de groep Pagina-instelling op Afdrukstand en selecteer vervolgens Staand of Liggend. In de weergave Pagina-indeling ziet u meteen hoe uw gegevens er met beide instellingen uitzien. Snel aan de slag

Afdrukken U kunt het rapport vervolgens gaan afdrukken. U kunt in de weergave Pagina-indeling het werkblad aanpassen en de wijzigingen op het scherm bekijken voordat u afdrukt. U kunt de weergave Pagina-indeling als volgt gebruiken: Klik nu in de groep Pagina-instelling op Formaat om het papierformaat te kiezen. Als u een optie kiest, kunt u meteen het resultaat bekijken. U ziet precies wat er wordt afgedrukt. Snel aan de slag

Het venster Nieuwe werkmap Het venster Nieuwe werkmap is een uitstekende plaats om te beginnen wanneer u met Excel aan de slag wilt. Wanneer u op de Microsoft Office-knop klik en wanneer u vervolgens op Nieuwklikt, wordt het venster Nieuwe werkmap geopend. Aan de linkerkant ziet u verschillende sjablooncategorieën voor sjablonen die zijn geïnstalleerd met Excel 2007. Klik links op Beschikbaar onder Microsoft Office Online voor koppelingen naar videodemo's en online cursussen, en online sjablonen voor budgetten, kalenders, onkostendeclaraties, enzovoort. Boven aan het venster kunt u een nieuwe lege werkmap of een sjabloon selecteren. Snel aan de slag

Suggesties voor oefeningen Voeg een kolom in. Gebruik AutoSom. Voeg een koptekst en een voettekst toe. Voer een aantal onderscheidende bewerkingen uit. Verken de afdrukopties. [Opmerking voor de cursusleider: als u Excel 2007 op uw computer hebt geïnstalleerd, kunt op de koppeling in de dia klikken om een online oefening te starten. Tijdens deze oefensessie komen al deze Excel-taken aan bod. U wordt hierbij met behulp van instructies begeleidt. Belangrijk: als u niet over Excel 2007 beschikt, hebt u geen toegang tot de oefeninstructies.] Online oefening (hiervoor is Excel 2007 vereist) Snel aan de slag

Test 2, vraag 1 Wanneer u een nieuwe kolom wilt invoegen, gebruikt u de opdrachten in de groep Cellen op het tabblad Start. (Kies één antwoord.) Waar. Onwaar. Snel aan de slag

Test 2, vraag 1: antwoord Waar. Klik daarna op de pijl naast Invoegenen vervolgens op Bladkolommen invoegen. Snel aan de slag

Test 2, vraag 2 Waar is de knop waarop u moet klikken om de opdrachten voor het openen en opslaan van bestanden weer te geven? (Kies één antwoord.) Op het eerste tabblad. Links boven in de hoek van het venster. Onder het lint. Snel aan de slag

Test 2, vraag 2: antwoord Links boven in de hoek van het venster. Klik op de grote ronde Microsoft Office-knop die zich links boven in de hoek bevindt. Snel aan de slag

Test 2, vraag 3 U wilt in de weergave Pagina-indeling een koptekst aan uw werkblad toevoegen, maar u ziet de opdrachten die u nodig hebt niet. U kunt de opdrachten weergeven door te klikken in het gebied Klik hier om een koptekst toe te voegen. (Kies één antwoord.) Waar. Onwaar. Snel aan de slag

Test 2, vraag 3: antwoord Waar. Wanneer u dit doet, verschijnen de tabbladen Hulpmiddelen voor kopteksten en voetteksten en Ontwerp op het lint. Deze bevatten alle opdrachten die u nodig hebt om met kop- en voetteksten te werken. Snel aan de slag

Een nieuwe bestandsindeling Les 3 Een nieuwe bestandsindeling

Een nieuwe bestandsindeling Excel heeft een nieuwe bestandsindeling. U kunt echter nog steeds oudere werkmappen bewerken en delen met mensen die niet over Excel 2007 beschikken. De nieuwe bestandsindeling voorziet in een grotere mate van veiligheid voor uw bestanden, in een afgenomen kans op beschadiging van uw bestanden, in een kleinere bestandsgrootte en in nieuwe functies. In deze les wordt getoond hoe u uw Excel 2007-werkbladen kunt delen met gebruikers die nog niet met Excel 2007 werken. Daarnaast wordt uitgelegd waarom de bestandsindeling is gewijzigd. Snel aan de slag

Werken met bestanden uit eerdere versies U kunt in Excel 2007 bestanden openen die zijn gemaakt in Excel 95 tot en met 2003. Maar hoe zit het als u in uw bedrijf de eerste bent die Excel 2007 heeft? En als u bestanden moet delen met afdelingen die nog niet beschikken over Excel 2007? Maakt u zich geen zorgen, ook in dat geval kunt u werkmappen met elkaar delen. Snel aan de slag

Werken met bestanden uit eerdere versies Ga hiervoor als volgt te werk: Oude bestanden blijven oud, tenzij u dat niet wilt.  Excel slaat oudere bestanden op in de oorspronkelijke bestandsindeling, tenzij u een andere bestandsindeling opgeeft. Als u een bestand gebruikt dat bijvoorbeeld in Excel 2003 is gemaakt, wordt dit door Excel 2007 standaard in de 2003-indeling opgeslagen. Bij nieuwe functies wordt u gewaarschuwd als u een bestand opslaat in een oudere indeling. Wanneer u een bestand opslaat in de indeling van een eerdere versie en als het bestand gebruikmaakt van functies uit versie 2007 die niet compatibel zijn met de oudere versie, wordt u door de compatibiliteitscontrole hiervan op de hoogte gesteld. Oude bestanden blijven oud, tenzij u dat niet wilt. Als u een bestand opent dat is gemaakt in een eerdere versie en als u dat bestand met eventuele wijzigingen vervolgens opslaat, wordt het bestand met de standaardinstelling in het dialoogvenster Opslaan als opgeslagen in de indeling van de oorspronkelijke versie. Bij nieuwe functies wordt u gewaarschuwd als u een bestand opslaat in een oudere indeling. Als u bijvoorbeeld kleur toepast op een koptekst in Excel 2007 en als u het bestand vervolgens opslaat in de Excel 97-2003-indeling, wordt er een bericht weergegeven waarin wordt vermeld dat kleuren voor kop- en voetteksten niet beschikbaar waren in eerdere versies van Excel en dat de koptekst wordt weergegeven als tekst zonder opmaak. Belangrijk Wanneer een nieuwe functie niet meer beschikbaar is als u een bestand opslaat in een oudere indeling, wordt er een waarschuwing weergegeven wanneer u het bestand vervolgens opnieuw opent in Excel 2007. Snel aan de slag

Werken met bestanden uit eerdere versies Ga hiervoor als volgt te werk: U kunt nieuwe bestanden altijd eerst in de nieuwe indeling kopiëren. U geeft in Excel gewoon op dat u een Excel-werkmap (*.xlsx) wilt gebruiken. Die kopie van het bestand bevat vervolgens alle Excel 2007-functies. U kunt documenten van verschillende versies delen met behulp van een conversieprogramma. Collega's met Excel 2000 tot en met 2003 kunnen 2007-bestanden openen wanneer zij daartoe een conversieprogramma downloaden en gebruiken. U kunt nieuwe bestanden altijd eerst in de nieuwe indeling kopiëren. U kunt eenvoudig een kopie van de werkmap bewaren in de 2007-indeling. Hiervoor gebruikt u gewoon Opslaan als en vervolgens kiest u Excel-werkmap (*.xlsx). Die kopie van het bestand bevat vervolgens alle Excel 2007-functies. Documenten van verschillende versies kunnen worden gedeeld met behulp van een conversieprogramma. Als u een bestand maakt in versie 2007 en als u het bestand vervolgens opslaat in de indeling van versie 2007, kunnen uw collega's die werken met een Excel-versie van 2000 tot en met 2003 (en de meest recente patches en servicepacks) in uw bestanden van versie 2007 werken. Wanneer ze uw werkmap openen, wordt er gevraagd of ze het conversieprogramma willen downloaden waarmee ze het bestand kunnen openen. Als u de technische details wilt weten: de bestandsindeling van Excel 2007 is gebaseerd op XML (Extensible Markup Language) en deze sluit aan bij de Office Open XML-indelingen. Dit is ook de nieuwe bestandsindeling voor Microsoft Office Word 2007 en PowerPoint® 2007. Snel aan de slag

Voordelen van de nieuwe bestandsindeling De nieuwe bestandsindeling maakt verbeteringen in Excel mogelijk. Hieronder vindt u een overzicht van de belangrijkste voordelen: Nieuwe functies. Naast de nieuwe functies die in de vorige lessen zijn besproken, is ook het aantal rijen op de werkbladen gewijzigd van 65.536 naar 1.048.576. Het aantal kolommen is uitgebreid van 256 naar 16.384. U kunt voortaan langere formules schrijven in de nieuwe formulebalk waarvan de grootte kan worden aangepast en als u op een langer stuk tekst in een cel klikt, loopt de formulebalk niet langer over in het werkbladraster. De bestanden zijn veiliger geworden Werkmappen met ongewenste code en macro's kunnen gemakkelijker worden geïdentificeerd en geblokkeerd. De kans dat bestanden beschadigd raken, is kleiner geworden De mogelijkheden voor het openen van beschadigde bestanden en voor het deels herstellen van werk dat anders verloren zou zijn gegaan, zijn in Excel verbeterd. Nieuwe functies De bestanden zijn veiliger geworden De kans dat bestanden beschadigd raken, is kleiner geworden Snel aan de slag

Voordelen van de nieuwe bestandsindeling De nieuwe bestandsindeling maakt verbeteringen in Excel mogelijk. Hieronder vindt u een overzicht van de belangrijkste voordelen: De bestandsgrootte is kleiner geworden. Werkmappen worden gecomprimeerd. De bestandsgrootte is ongeveer 50 tot 75 procent kleiner dan in vorige versies van Excel. U opent de gecomprimeerde bestanden op dezelfde wijze als andere Excel-bestanden en u slaat deze op dezelfde wijze op. De toepassingsmogelijkheden van de gegevens zijn uitgebreid. De gegevens zijn gebaseerd op XML, zodat deze eenvoudiger kunnen worden geïntegreerd in andere gegevenssets die afkomstig zijn van andere computers en uit andere programma’s. U kunt uw budgetgegevens bijvoorbeeld opslaan in een gespecialiseerd programma, vervolgens kunt u de gewenste gegevens selecteren en daarna kunt u deze importeren in een Word-document, een Excel-werkblad of een Access-database. Geringere bestandsgrootte De toepassingsmogelijkheden van de gegevens zijn uitgebreid Snel aan de slag

Nieuwe bestandsindelingen, nieuwe opties bij het opslaan Wanneer u in Excel 2007 een bestand opslaat, kunt u uit verscheidene bestandstypen kiezen. Excel-werkmap (*.xlsx) Gebruik deze indeling wanneer het bestand geen macro's of VBA- code bevat. Excel-werkmap met macro's (*.xlsm) Gebruik deze indeling wanneer het bestand macro's of VBA-code bevat. Excel-sjabloon (*.xltx) Gebruik deze indeling wanneer u het bestand wilt opslaan als eens sjabloon.  Excel-werkmap (*.xlsx). Sla een werkmap op in deze bestandsindeling wanneer deze geen macro's of Microsoft Visual Basic® for Applications-code (VBA). Als u een werkmap probeert op te slaan als een Excel-werkmap, terwijl deze macro-opdrachten of VBA-projecten bevat, wordt er in Excel 2007 een waarschuwing weergegeven waarin wordt vermeld dat de macro of VBA-code uit het bestand zal worden verwijderd. Excel-werkmap met macro's (*.xlsm) Sla een werkmap naar dit bestandstype op als uw werkmap macro’s of VBA-code bevat. Als u een werkmap die macro’s of VBA-code bevat, probeert op te slaan als een Excel-werkmapbestand, wordt er een waarschuwing weergegeven. Excel-sjabloon (*.xltx) Sla uw werkmap naar dit bestandstype op als u het bestand als een sjabloon wilt gebruiken. Snel aan de slag

Nieuwe bestandsindelingen, nieuwe opties bij het opslaan Wanneer u in Excel 2007 een bestand opslaat, kunt u uit verscheidene bestandstypen kiezen. Excel-sjabloon met macro's (*.xltm). Gebruik deze indeling wanneer u het bestand wilt opslaan als eens sjabloon in gevallen waarin de werkmap macro's of VBA-code bevat. Excel-sjabloon met macro's (*.xltm). Sla uw bestand naar dit bestandstype op als u een werkmap met marcro's of VBA-code wilt opslaan als een sjabloon. Excel binaire werkmap (*.xlsb). Sla uw werkmap naar dit bestandstype op wanneer het een bijzonder grote werkmap betreft. Op deze wijze kan de werkmap sneller worden geopend dan een zeer grote Excel-werkmap. U kunt als u deze bestandsindeling gebruikt toch gebruikmaken van de nieuwe Excel-functies (met uitzondering van XML). Excel binaire werkmap (*.xlsb) Gebruik deze bestandsindeling voor bijzonder omvangrijke werkmappen. Snel aan de slag

Nieuwe bestandsindelingen, nieuwe opties bij het opslaan Wanneer u in Excel 2007 een bestand opslaat, kunt u uit verscheidene bestandstypen kiezen. Excel 97 - Excel 2003-werkmap (*.xls) Gebruik deze bestandsindeling wanneer u uw werkmap moet delen met iemand die met een eerdere versie van Excel werkt. Excel 97 - Excel 2003-werkmap (*.xls) Sla uw werkmap naar dit bestandstype op als u deze wilt delen met iemand die gebruikmaakt van een eerdere versie van Excel wanneer deze gebruiker het Microsoft Office Compatibility Pack voor Office 2007 Word-, Excel- en PowerPoint-bestandsindelingen niet op zijn of haar computer heeft geïnstalleerd. Microsoft Excel 5.0/95-werkmap (*.xls). Sla uw werkmap naar dit bestandstype op als u deze wilt delen met iemand die gebruikmaakt van Microsoft Excel 5.0. De meeste Excel 2007-functies wordt uitgeschakeld wanneer u uw werkmap naar deze bestandsindeling opslaat. Microsoft Excel 5.0/95-werkmap (*.xls). Gebruik deze bestandsindeling wanneer u uw werkmap moet delen met iemand die Microsoft Excel 5.0 gebruikt. Snel aan de slag

Test 3, vraag 1 Als u een bestand dat in een eerdere versie van Excel is gemaakt, opslaat als een Excel 2007-bestand, kan het bestand gebruikmaken van alle nieuwe Excel-functies. (Kies één antwoord.) Waar. Onwaar. Snel aan de slag

Test 3, vraag 1: antwoord Waar. Snel aan de slag

Test 3, vraag 2 Waarom is de Excel 2007-bestandsindeling gewijzigd naar XML? (Kies één antwoord.) Er konden hierdoor nieuwe functies aan Excel worden toegevoegd. De bestanden zijn veiliger. De kans dat bestanden beschadigd raken, is kleiner geworden. De bestandsgrootte is kleiner geworden. Alle bovenstaande antwoorden zijn juist. Snel aan de slag

Test 3, vraag 2: antwoord Alle bovenstaande antwoorden zijn juist. Snel aan de slag

Test 3, vraag 3 Iemand stuurt u een Excel 2003-bestand toe, dat u opent in Excel 2007. Wanneer u het bestand in 2007 hebt bewerkt, wordt het automatisch opgeslagen in de indeling van Excel 2007, tenzij u de optie in kwestie wijzigt. (Kies één antwoord.) Waar. Onwaar. Snel aan de slag

Test 3, vraag 3: antwoord Onwaar. Als het bestand is gemaakt in Excel 2003, wordt het in Excel 2007 opgeslagen in de indeling van 2003, tenzij u iets anders opgeeft. Snel aan de slag

Snelzoekkaart Raadpleeg de Snelzoekkaart als u een overzicht wilt weergeven van de taken die in deze cursus aan bod komen.   Snel aan de slag

DEZE SJABLOON GEBRUIKEN Deze Microsoft PowerPoint-sjabloon bevat een cursus over het gebruik van Excel 2007. U kunt deze sjabloon gebruiken voor een groepspresentatie en u kunt deze sjabloon eventueel aanpassen. De inhoud van deze sjabloon is ontleend aan de Microsoft Office Online-cursus Snel aan de slag met Excel 2007. Voorzieningen van deze sjabloon Titeldia: op de eerste dia wordt een tijdelijke aanduiding weergegeven. U kunt uw bedrijfsnaam over deze tekst typen. U kunt deze tekst verwijderen als u dit tekstvak niet wilt gebruiken. Animaties: deze presentatie is voorzien van aangepaste animatie-effecten. Het betreft onder meer de effecten Kort weergeven, Uitrekken, Oplossenand Dambord. Deze kunnen worden afgespeeld in eerdere versies tot aan Microsoft PowerPoint 2000. Als u deze effecten wilt wijzigen, opent u het menu Diavoorstelling, vervolgens klikt u op Aangepaste animatie en ten slotte kiest u de gewenste opties. Als deze presentatie een Macromedia Flash-animatie bevat Als u het Flash-bestand wilt afspelen, moet u een Microsoft ActiveX®-besturingselement met de naam Shockwave Flash Object op uw computer installeren. Download hiertoe de recentste versie van Macromedia Flash Player vanaf de Macromedia-website. Diaovergangen: de overgang Wissen naar beneden is in de gehele diavoorstelling toegepast. Als u een andere overgang wilt gebruiken, opent u het menu Diavoorstelling, vervolgens klikt u op Diaovergang en ten slotte kiest u de gewenste opties. Hyperlinks naar de online cursus: deze sjabloon bevat koppelingen naar de online versie van deze cursus. De koppelingen leiden telkens naar de oefensessie voor de desbetreffende les en naar de snelzoekkaart die voor deze cursus is gepubliceerd. Belangrijk: Excel 2007 moet op uw machine zijn geïnstalleerd als u de oefensessies wilt weergeven. Als u niet over Excel 2007 beschikt, kunt u de oefeninstructies niet openen. Kopteksten en voetteksten: deze sjabloon bevat een voettekst met de cursustitel. U kunt de voettekst wijzigen of verwijderen met behulp van het dialoogvenster Koptekst en voettekst. U kunt het dialoogvenster openen via het menu Beeld. DEZE SJABLOON GEBRUIKEN Zie het notitievenster of de notitiepagina (tab Beeld) voor uitgebreide Help over deze sjabloon.