Krachtgericht en verbindend hulpverlenen André Dierickx, Monique Pauwels, An Van Herck

workshop opwarmertje wie zijn wij? Wat is BindKracht? bouwstenen van BindKracht: krachtgerichte basishouding leefwereldperspectief spanningsvelden afsluitend Wat

Hulpverleners: Daar moet ge mee oppassen! Schrijven ALLES op en wie weet wat gebeurt er dan achteraf mee? Gebruiken HUN dossier vaak tegen u! Zijn moeilijk bereikbaar. Bellen nooit terug… of ja, een week later dan… Oei, die hebben lange tenen!

Hulpverleners: Stemmen het aanbod van hun dienst niet af op die van een andere dienst Nemen de zorg van je over… pakken het mogen zorgen van je af! Passeren u Houden hun beloftes niet! Verwachten van ons dat wij altijd met hen overleggen, maar ze betrekken ons zelf niet

Hulpverleners: Zijn in hun ogen perfect Zouden mijn zoon/dochter kunnen zijn Spreken chinees Hebben gestudeerd Zijn snotneuzen die denken dat ze het beter weten Denken in hokjes Komen altijd met allerlei praktische rompslomp af…

Hulpverleners: Stellen maar ‘regeltjes van het huis op’, en wij moeten ons daar zomaar vanzelf aan houden ofwat? Van ons verwachten ze veel, maar zelf doen ze niets Komen op huisbezoek om te controleren Erkennen ons niet als ouder

Hulpverleners: Komen nooit ‘ns tot bij ons thuis Gaan bijna nooit zelf met ons in gesprek Allez, hoe lang zal deze nieuwe weer blijven? Ik word almaar ouder en die opvoedsters worden almaar jonger

Hulpverleners: De opvoeders van de groep? Ik ken hen niet, het zijn vreemden voor mij Benaderen je altijd zo tuttig… en truttig Behandelen mij ook als een kind of zelfs als ne mentaal gehandicapte Als ik kan, ga ik er niet naartoe Schoon blondje! Ik ga hen écht niet alles vertellen!

Hulpverleners: Ik moet mijn kinderen beschermen tegen hen! Nemen altijd maar beslissingen maar op basis van WELKE informatie eigenlijk? Wisselen onderling verslagen uit zonder dat ik daar weet van heb.

Hulpverleners: Zeggen tegen mij dat het niet goed is om de kinderen thuis op te voeden… maar niemand zegt WAT ik moet doen om ze terug thuis te krijgen… WANNEER is het goed genoeg, opgelost?? En wie beslist dat eigenlijk?

‘Kansarmen…’

‘t Is niet altijd gemakkelijk!

BIND-KRACHT in ARMOEDE Doel: kwaliteitsverbetering van de hulpverlening aan mensen in armoede Aandachtspunten: VERBINTENISPROBLEMATIEK AFHANKELIJKHEID VERBINDEND en VERSTERKEND werken in dialoog

Krachtgerichte hulpverlening werkt verbindend Verbindend werken is versterkend en autonomieverhogend

Bouwstenen voor krachtgericht werken Bewust werken vanuit een visie op armoede en armoedebestrijding Versterkend en verbindend werken vanuit het empowermentparadigma De krachtgerichte basishouding Aandacht voor de leef- en ervaringswereld van mensen in armoede Evenwichtig omgaan met spanningsvelden en rolpatronen

Krachtgerichte basishouding

Basishouding grondhouding voor een open en gelijkwaardige dialoog de hiermee opgebouwde relatie is een krachtbron: elk contact biedt kans tot betekenisvol gebeuren elk contact is een risico om nieuwe kwetsuren toe te dienen

Basishouding kernbegrippen: respect acceptatie empathie echtheid relationele gelijkwaardigheid verwondering

Respect eerbied hebben achting en waardering tonen voor wie iemand is zonder hem/haar te willen veranderen tempo van de cliënt volgen ruimte/tijd maken voor ontmoeten

Acceptatie ≠ alles accepteren (gedrag/persoon) niet veroordelen rekening houden met de waarden en normen van de ander (cfr. leefwereld)

Echtheid auteurschap‹-›acteurschap toon je persoonlijkheid en je kwetsbaarheid, je gaven en je gebreken wees open, doorzichtig, duidelijk

Relationele gelijkwaardigheid ≠ gelijkheid in de relatie heeft ieder een gelijk aandeel besef van lotgenootschap besef van ieders deskundigheid in het kijken naar de problematiek de hulpverlener kan/mag/moet… niet alles doen/controleren laat wederkerigheid toe (geven/ontvangen)

Verwondering vertrek vanuit het niet-weten iedere persoon, iedere situatie, iedere beleving is anders en uniek Sluit theoretische bagage niet uit

KRACHTGERICHTE basishouding Focus op problemen, pijn, samenhangf Focus op krachten, inzet, potenties Openheid voor het unieke van elk levensverhaal Aanwezige verbindingen/ hulpbronnen Trots en survival’s pride Inzet en drijfveren Overlevingsstrategieën Vaardigheden en creativiteit Humor Restanten van vertrouwen/ zelfwaarde Zelfsturing/zelf initiatief nemen Multi-complexe problematiek Gevoelens van machteloosheid Gevoelens van afhankelijkheid Sociaal isolement/eenzaamheid Gevoelens van wantrouwen Gestoorde communicatie Berusting en apathie Verbintenisproblematiek Verloren kapitaal: een vicieuze negatieve spiraal

Kijken door een dubbele bril: buitenkant zwart/wit denken korte termijnperspectief gebrekkige vaardigheden passiviteit apathie kwaadheid vluchten (verslaving) bruskerende taal zichzelf uiterlijk verwaarlozen verwaarlozing woning ruzies/conflicten met buren en familie gestoorde communicatie identiteitsverwervende rollen worden opgenomen solidariteit constructief verzet eigenheid en creativiteit inzet en overlevingsstrategieën humor gewend zich aan te passen

Kijken door een dubbele bril: binnenkant het is uitzichtloos ik voel me gekwetst niemand begrijpt me Ik sta machteloos, heb geen controle meer ik ben afhankelijk je kan niemand vertrouwen wie ben ik nog? wat kan ik nog? ik schaam me ik voel me schuldig ik voel me leeg en eenzaam ik voel me bang en onveilig ik wil mijn kinderen/mijn gezin bijeenhouden ik voel ben moeder/vader/huisvrouw/kostwinner/… ik ben trots ik kruip weer overeind ik durf nog wel iemand vertrouwen mijn leven? da’s uniek… !

Krachtgerichte vragen Wat loopt goed? Wie/wat zijn bronnen van zelfvertrouwen? Wie/wat zijn bronnen van hulp, vertrouwen, rust? Wie hebben ze nodig om verder te kunnen? Wat werkt verbindend voor deze persoon? Welke mogelijkheden van zorg zijn er voor de ander? Welke inzet toont ieder? …

Leefwereld van mensen die leven in armoede

Arbeid en tewerkstelling Onderwijs Cultuur Gezin Huisvesting Arbeid en tewerkstelling Gezondheid Sociale contacten Inkomen en schulden Justitie Welzijn

De fundamentele attributiefout Hoe kijken we naar onszelf (middenklasse) K Hoe kijken mensen in armoede naar zichzelf Interne beheersingsoriëntatie L Externe beheersingsoriëntatie We hebben greep op ons leven. We bepalen zelf We kunnen zelf beslissingen nemen We dragen zelf verantwoordelijkheid Succes (en falen) dank ik aan mijn eigen inzet Vrije wil en keuze bepaalt mijn handelen O F We hebben geen greep op ons leven We hebben nog nooit iets zelf kunnen beslissen Het is mijn schuld dat ik in deze situatie zit, de oorzaken liggen buiten mezelf We dragen geen verantwoordelijkheid, deze wordt overgenomen door hulpverleners, rechters, opvoeders,…. Ik ben machtig, sterk Ik ben zwak, afhankelijk Hoe ik naar mezelf kijk bepaalt mijn kijk naar de andere- Vooroordelen en vanzelfsprekendheden ten aanzien van een bepaalde groep hebben te maken met feit dat ik mijn eigen bril niet kan afzetten. M I S N G Hoe ik naar mezelf kijk bepaalt mijn kijk naar de andere Vooroordelen en vanzelfsprekendheden ten aanzien van een bepaalde groep hebben te maken met feit dat ik mijn eigen bril niet kan afzetten. Individueel schuldmodel Maatschappelijk schuldmodel Voorbeelden: -Die kan niets omdat hij niet wil, niet sterk is, lui is (wilskracht maakt dat je dingen bereikt) -Als je iets wil, dan kan je het (ik heb invloed op de dingen, ik bepaal) -Die heeft geluk gehad, die kent ander volk, zit in een andere wereld, milieu - Ik zal nooit iets kunnen bereiken zonder hulp van anderen

Hoe mensen in armoede hulpverlening beleven: hulpverlening betekent ‘afhankelijk worden’ stap in het onbekende: aanbod onbekend, angst om opgeslorpt te worden in het hulpverleningscircuit hoge drempel om stap te zetten: pas als het echt niet meer kan ik moet mijn trots, mijn eergevoel opzij zetten en hulp vragen ik moet er van gebruik maken: schaamte en vernedering, schuldgevoelens, bewijs dat ik het niet meer kan redden: ik faal (als moeder/vader/kostwinner…), verlies van identiteit gevoel zich te moeten verantwoorden waarom ze hulp vragen, waarom het niet gelukt is

Hoe mensen in armoede hulpverlening beleven: angst voor inmenging in hun privé-leven ik word afhankelijk van de ‘goodwill’ van anderen ik moet leven op kosten van de staat haalt zelfbeeld naar beneden

Spanningsvelden

afstand afhankelijk maken controle probleemgericht interventie afgebakend, kortlopend procedurematig, gestandaardiseerd nabijheid autonomie bevorderen vertrouwen krachtgericht presentie open, langdurig maatwerk

Een goede hulpverlener: luistert naar mijn verhalen, maakt er tijd en ruimte voor is mijn getuige van lief en leed respecteert me, ik voel me van tel leeft zich in in mijn gevoel van nu, en laat me voelen dat dit anders mag zijn dan bv. gister geeft een plek aan de mensen die voor mij belangrijk zijn

Een goede hulpverlener: laat me het zelf doen, gewaarworden én staat me hierin bij is matuur voelt aan dat er soms iets moet gebeuren, stuurt me niet met een ‘sussertje’ weg geeft me een duidelijke en te begrijpen uitleg verstopt zich niet achter procedures, maar gaat er flexibel (creatief?) mee om

Een goede hulpverlener: vindt de juiste woorden om mijn stress te verminderen weet wat deugd doet en steunend is voor mij ziet wat ik wél probeer en wat wél lukte zie je eigenlijk niet als ‘nen hulpverlener’ bij hem/haar voelt het goed om je kind erbij achter te laten, het gaat dan over ‘samen opvoeden’

Een goede hulpverlener: doet het samen met me: we zijn samen verantwoordelijk en we communiceren regelmatig gaat effectief met me mee op pad is duidelijk en betrouwbaar, zodat je voelt dat je mag spreken zonder dat het tegen jou gebruikt kan/zal worden kijkt doorheen alle afwijkingen, allez, alles wat niet goed loopt raakt me af en toe ‘ns aan: een schouderklopke dat deugd doet ofzo is een blijverke!

Een wereld van verschil… ? ‘Zou die nu ook een ambetant gezicht trekken en mij nadoen als we de telefoon hebben ingehaakt?’ Een wereld van verschil… ?

Geprikkeld? Want more? Literatuur Aanbod vormingen (open aanbod en op maat) Andere interessante sites … op www.bindkracht.be