Normalisatie maakt innovatie onmogelijk Jaap Zijp, NEN, Elektrische Installaties 2 en 3 oktober 2012 Normalisatie maakt innovatie mogelijk 2 en 3 oktober 2012 1

Wat is normalisatie? vastleggen afspraken tussen partijen in een norm zondag 2 april 2017 Wat is normalisatie? vastleggen afspraken tussen partijen in een norm door een normcommissie leden zijn belanghebbenden: - koepelorganisaties - consumenten - fabrikanten - inspectiebedrijven - (overheid) evenwichtige samenstelling - consensus: geen principiële bezwaren Normalisatie maakt innovatie mogelijk 2 en 3 oktober 2012 2

Wat is het doel van normalisatie? zondag 2 april 2017 Wat is het doel van normalisatie? voorkomen onnodige verscheidenheid zorgen voor afstemming stimuleren van onderscheidend vermogen bevorderen van efficiency bevorderen markttoegang (EU en wereld) Bestaat normalisatie al lang? Paus Gregorius I (r.590 - 614) stuurde vanuit Rome reisden hele hordes zangmeesters langs alle kloosters en kerken … (Klinkende klei – Everhard Huizing en Jankees Braaksma, 2012) Normalisatie maakt innovatie mogelijk 2 en 3 oktober 2012 3

Welke normen zijn er? 30.000 stuks in Nederland toegepast zondag 2 april 2017 Welke normen zijn er? 30.000 stuks in Nederland toegepast (waarvan 14.000 Europese, 1.000 Nederlandse, 15.000 mondiaal) Voorbeelden: voedselveiligheid berekeningsmethoden voor houten trappen brandveiligheid van tenten alarmtransmissie over IP organisatie van verkiezingen maatschappelijk verantwoord ondernemen informatievoorziening in de zorg uitleners en (onder)aannemers Normalisatie maakt innovatie mogelijk 2 en 3 oktober 2012 4

Wat zijn normen? vrijwillige afspraken (géén wet) zondag 2 april 2017 Wat zijn normen? vrijwillige afspraken (géén wet) voor algemeen herhaald gebruik tussen belanghebbende partijen over producten, diensten of processen open, transparant proces (openbare commentaarronde) gebaseerd op consensus goedgekeurd door een erkende instantie (NEN / CENELEC / IEC ) (NEN / CEN / ISO) Normalisatie maakt innovatie mogelijk 2 en 3 oktober 2012 5

Normen / NTA’s en NPR’s Norm (neutraal) zondag 2 april 2017 Normen / NTA’s en NPR’s Norm (neutraal) NEN xxxx / NEN-EN xxxxx / NEN-EN-IEC xxxxx / NEN-IEC xxxxx Nederlandse Praktijkrichtlijn (neutraal) NPR xxxx informatief praktische uitwerking van de bepalingen van een norm toelichting / constructieve mogelijkheden / werkmethoden / fabricagegegevens Nederlandse Technische Afspraken NTA xxxx snelle manier om tot een afspraak te komen twee of meer partijen geen consensus korte doorlooptijd Normalisatie maakt innovatie mogelijk 2 en 3 oktober 2012 6

Welke normcommissies zijn er? zondag 2 april 2017 Welke normcommissies zijn er? NC 345040 - Schepen en maritieme techniek Scheepsbouw, scheepvaart, beveiliging logistieke keten i.s.m IMO NC 330044 - Pleziervaartuigen Veiligheid, beproevingsmethoden, materialen, ‘man over boord’ NC 363018 (NEC 18) - Elektrische installaties op schepen en op verplaatsbare en vaste eenheden te water Elektrische veiligheid, kabels, ander materieel NC 365080 (NEC 80) – Maritime navigation and radio communication equipment and systems Communicatie op schepen, tussen wal en schip, materieel, systemen Normalisatie maakt innovatie mogelijk 2 en 3 oktober 2012 7

Welke elektro- en ICT-normen zijn voor u? zondag 2 april 2017 Welke elektro- en ICT-normen zijn voor u? Gebieden: - elektrische installaties - geintegreerde systemen - navigatie apparatuur - radio communicatie apparatuur HF VHF UHF - digital selectieve oproepsystemen - algemene eisen aan interfaces, displays and behuizingen - sateliet communicatie Normenwijzer op aanvraag verkrijgbaar Normalisatie maakt innovatie mogelijk 2 en 3 oktober 2012 8

Voordelen van normen toepassen zondag 2 april 2017 Voordelen van normen toepassen duidelijkheid overeenkomsten (levering van een hoogspanningswalaansluiting volgens NEN-ISO/IEC/IEEE 80005-1:2012) gebruiksgemak (alle havens dezelfde walaansluiting) duidelijke ketenverantwoordelijkheid (kwaliteitsmanagement volgens ISO 9000-serie) kostenbesparing (minder kwaliteitscontrole toegeleverde producten, minder verschillende gereedschappen) minder voorraad (alleen metrische bouten en moeren worden gebruikt) gebruik van standaard software (DIL behuizingen van IC’s in PCB-ontwerpprogramma’s) hogere marktacceptatie (… met USB: klant weet dat hij het product kan aansluiten op z’n laptop) onderscheidend in de markt (… werken volgens norm: klant weet dat een dienst aan bepaalde eisen voldoet) Normalisatie maakt innovatie mogelijk 2 en 3 oktober 2012 9

Wat is de rol van NEN? NEN is géén overheidsinstantie zondag 2 april 2017 Wat is de rol van NEN? NEN is géén overheidsinstantie bewaakt het normalisatieproces maakt normen beschikbaar communicatie: NEN (en NEC) Nederland ISO en IEC Wereld (CEN en CENELEC) Europa Normalisatie maakt innovatie mogelijk 2 en 3 oktober 2012 10

Normen, wetgeving en overeenkomsten zondag 2 april 2017 Normen, wetgeving en overeenkomsten wet: algemeen verbindend, gratis beschikbaar wetgever: … moet voldoen aan de stand der techniek norm: legt stand der techniek vast volgens de norm: vermoeden van overeenstemming met de wet (mag ook anders) norm levert een oplossing andere oplossing mag maar: aantonen dat het even veilig is als volgens de norm norm kan geëist worden in overeenkomst brandverzekering: elektrische installatie moet voldoen aan NEN 1010 bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering: werken volgens … Normalisatie maakt innovatie mogelijk 2 en 3 oktober 2012 11

Normalisatie in de tijd zondag 2 april 2017 Normalisatie in de tijd nieuwe oplossing hergebruiken → nieuwe norm norm loopt achter de oplossing eerst norm → markt gaat oplossingen ontwikkelen bijv: Open Systems Interconnection-model (geeft structuur voor normen voor onderling verbinden van computers); ISDN; telefax synthetiserende normalisatie: er zijn oplossingen, maar de markt wacht af wat de norm wordt Normalisatie maakt innovatie mogelijk 2 en 3 oktober 2012 12

Misverstanden: Het moet van NEN zondag 2 april 2017 Misverstanden: Het moet van NEN normen worden niet door NEN gemaakt → door marktpartijen uit een discussie op internet (2011): ….De hoge heren van de Normalisatiecommissie richten zich helaas niet naar de praktijk… evenwichtige samenstelling normcommissie (NEN bewaakt) Meedoen? + vergroot uw kennis + invloed op de inhoud (NL → EU → Wereld) + inzicht in toekomstige ontwikkelingen → voorsprong op concurrentie + nuttige invulling aan persoonlijke ontwikkeling/scholing (cao) - kost tijd - vergoeding Normalisatie maakt innovatie mogelijk 2 en 3 oktober 2012 13

Innovatie Innovatie = vernieuwing + commercieel resultaat zondag 2 april 2017 Innovatie Innovatie = vernieuwing + commercieel resultaat - andere (nieuwe) materialen - nieuwe componenten - nieuwe processen - nieuwe markten - organisatorische vernieuwingen innovatie moet haalbaar - principieel haalbaar (natuurwetten) - technisch haalbaar (bijv kernfusie) - technologisch haalbaar (productieprocessen beheersbaar) - economisch haalbaar (wind-/zonne-energie) - maatschappelijk haalbaar (windmolens) Normalisatie maakt innovatie mogelijk 2 en 3 oktober 2012 14

Herkomst van innovaties zondag 2 april 2017 Herkomst van innovaties oud idee wordt haalbaar (draagbare telefoon) gebruik van iets storends (radar, bimetaalschakelaar, kleefkruid) systematisch zoeken naar leemte kaasmes aardappelschilmes kaasschaaf dunschiller combineren van bestaande zaken/functies (wekkerradio, zeecontainer) serendipiteit (Post-It ®) geniale inval (fuzzy logic) Normalisatie maakt innovatie mogelijk 2 en 3 oktober 2012 15

Kent u een innovatie die niet is zondag 2 april 2017 Kent u een innovatie die niet is voortgebouwd op bestaande techniek/technologie/processen? Normalisatie maakt innovatie mogelijk 2 en 3 oktober 2012 16

Normalisatie en innovatie zondag 2 april 2017 Normalisatie en innovatie innovator gebruikt standaard(genormaliseerde)-producten → meer tijd voor échte innovatie bestaande techniek → snellere marktacceptatie (vaste interfaces) normalisatie-inbreng bij procesinnovatie - procedures: wie doet wat, wie is verantwoordelijk - fabricagevoorschriften: hoe moet iets geproduceerd worden - specificaties: onderdelen van het productieproces, halffabrikaten - meetmethoden: op gestandaardiseerde manier meten - kalibratie: juiste instelling meetapparatuur - procesregistratie: prestatie indicatoren → verbeteracties Normalisatie maakt innovatie mogelijk 2 en 3 oktober 2012 17

Normen en innovatie norm is bestaande oplossing voor een probleem zondag 2 april 2017 Normen en innovatie norm is bestaande oplossing voor een probleem innovatie is een nieuwe oplossing voor een probleem standaard oplossingen voor andere problemen (die daardoor geen probleem meer zijn) Voorbeeld innovatie: besturing voor … standaard: 5.2 V voeding 5 volt TTL aansturing DIL 20-voet compiler in C developmentkit met USB aansluiting Normalisatie maakt innovatie mogelijk 2 en 3 oktober 2012 18

zondag 2 april 2017 Verantwoording Standaard of maatwerk - CAJ Simons en HJ de Vries (2002) Jaarverslag NEN 2011 www.nen.nl Normalisatie maakt innovatie mogelijk 2 en 3 oktober 2012 19

Waarom zijn contactstoppen (stekkers) niet overal ter wereld gelijk? zondag 2 april 2017 Waarom zijn contactstoppen (stekkers) niet overal ter wereld gelijk? Om u te herinneren aan het belang van normalisatie Normalisatie maakt innovatie mogelijk 2 en 3 oktober 2012 20

zondag 2 april 2017 Normalisatie maakt innovatie mogelijk 2 en 3 oktober 2012 21