Masterclass ‘Taal werkt!’ Willem Berghoef, Aimee Dekker & Sanne Elbrink Doetinchem, 13 september 2013

Stichting Lezen & Schrijven initiatief van H.K.H. Prinses Laurentien Doel: het voorkomen en verminderen van laaggeletterdheid op zowel korte als lange termijn.

Wie bent u? Communicatieadviseur Teamleider Opleidingscoordinator Wethouder ………?

Programma Introductie laaggeletterdheid - Quiz - Feiten & cijfers Taalambassadeur Henk Schoolderman vertelt Workshop 1: In gesprek met een laaggeletterde Workshop 2: Aan de slag in uw organisatie Borrel

Wat is laaggeletterdheid? Iemand is laaggeletterd of functioneel analfabeet als hij of zij niet in staat is gedrukte of geschreven informatie te gebruiken om optimaal te kunnen functioneren in de samenleving. ≠ analfabeet ALL, IALS, PISA,

Wat is laaggeletterdheid? In de praktijk: Niet goed functioneren in de samenleving Niet goed functioneren op de werkplek Eigen doelstellingen niet realiseren Eigen kennis en ontwikkeling niet realiseren

Wat denkt u? Hoeveel procent van de woorden van een tekst moet je kunnen lezen om die tekst te kunnen Begrijpen? A. 60% B. 75% C. 90% Quiz moet er denk ik omwille van de tijd uit… 8

60% Het -- is de -- die aan -- -- -- en -- -- geeft over een gezonde, veilige en meer -- -- . Het -- -- gezonde en meer -- voeding bij -- en -- het -- tot een meer -- --. 9

75% Het -- is de -- die aan consumenten wetenschappelijk -- en onafhankelijke informatie geeft over een gezonde, veilige en meer -- -- . Het -- -- gezonde en meer -- voeding bij consumenten en -- het -- tot een meer -- -- . 10

90% Het Voedingscentrum is de -- die aan consumenten wetenschappelijk onderbouwde en onafhankelijke informatie geeft over een gezonde, veilige en meer -- voedselkeuze. Het Voedingscentrum -- gezonde en meer -- voeding bij consumenten en -- het bedrijfsleven tot een meer verantwoord voedselaanbod. 11

100% Het Voedingscentrum is de autoriteit die aan consumenten wetenschappelijk onderbouwde en onafhankelijke informatie geeft over een gezonde, veilige en meer duurzame voedselkeuze. Het Voedingscentrum bevordert gezonde en meer duurzame voeding bij consumenten en stimuleert het bedrijfsleven tot een meer verantwoord voedselaanbod.

Vraag Hoeveel laaggeletterden tussen 16 en 74 jaar zijn er in Nederland? A. 0,8 miljoen B. 1,1 miljoen C. 1,5 miljoen

Vraag Hoeveel laaggeletterden tussen 16 en 65 jaar zijn er in Nederland? A. 0,8 miljoen B. 1,1 miljoen C. 1,5 miljoen

Vraag Welk percentage van de laaggeletterden is van autochtone afkomst? A. 23% B. 52% C. 67%

Vraag Welk percentage van de laaggeletterden is van autochtone afkomst? A. 23% B. 52% C. 67%

Vraag Hoeveel % van de laaggeletterden werkt? A. 10% B. 50% C. 65%

Vraag Hoeveel % van de laaggeletterden werkt? A. 10% B. 50% C. 65%

Laaggeletterdheid: feiten en cijfers 1,5 miljoen volwassenen zijn laaggeletterd 250.000 volwassenen zijn analfabeet 10% van de volwassen bevolking 67% is autochtoon 35% diploma lager onderwijs 26% vbo- of mavo-diploma 30% mbo-diploma Bronnen: IALS, 1999; W. Houtkoop, 1999 15 jarigen: PISA 2009

Het leven van Lisa LINK: http://www.vimeo.com/29490613 Ook verkrijgbaar op DVD bij Stichting Lezen & Schrijven. Illustreert de ‘ketenfilosofie’. 20

Combinatie van oorzaken Welke oorzaken kunt u bedenken? Thuissituatie en sociale omgeving Het onderwijs Individuele factoren

Herken de signalen Stuurt geen e-mails Verzoekt herhaaldelijk om instructies Beweegt ogen niet over tekst of formulier Moeite met formuleren van vragen of eigen mening Stelt vragen terwijl die schriftelijk zijn uitgereikt “Ik schrijf zo onleesbaar, doet u dat maar voor me.” “Oh, ik dacht dat de afspraak morgen was.” “Dat formulier vul ik thuis wel in.”

Herkennen en dan? Herken mensen die laaggeletterd zijn Check en vraag door bij een vermoeden Bespreek uw vermoedens Verwijs en help mensen naar een taalcursus bv. via Graafschapcollege: taalschool (bijvoorbeeld cursus taal op de werkvloer) Nationale Bellijn: 0800-023 44 44 Zelfstandig oefenen via www.oefenen.nl

Workshops Groep 1: Groep 2: Mariet Vredegoor Wilma Ratering Barbera Becker Linda Draijer Luke Seegers-Beeftink Suzan Wisselink Xandra Veltman Marijke Melsert Marleen Oldenhave Martje Postma Jorien Bakx Monique Wijnhoven Lammert Bosma Leonie van Stiphout Marchien Oosterhuis Wilma van Bruchem Peter Bob Peerenboom Carola Steentjes Sunay Nuraydin Marjolein Sluis Thea Berendsen Mardian van Raaij Annelies Rouwmaat Mehmet Kaplan Ingrid Wolsing Corine Sluiter-Kuilwijk

Contact Willem Berghoef, Aimee Dekker & Sanne Elbrink Tel: 070 – 302 26 60 Mail: willem@lezenenschrijven.nl aimee@lezenenschrijven.nl sanne@lezenenschrijven.nl Twitter: @lezenschrijven @gezondheidsvaardig www: www.gezondheidsvaardigheden.nl www.taalwerkt.nl