Over jongeren gesproken 10 maart 2005, Martiniplaza Groningen Prof. dr Jouke van Dijk Hoogleraar regionale arbeidsmarktanalyse Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen Rijksuniversiteit Groningen jouke.van.dijk@rug.nl www.joukevandijk.nl

Overzicht Noordelijke arbeidsmarkt Werkloosheid Naar leeftijd Naar opleiding Nationaal en regionaal Onderwijs en arbeidsmarkt Werving en selectie Kansen, bedreigingen en beleid

Werkgelegenheidsgroei in % in Noorden en Nederland prognose Bron: PWR/RUG

Banengroei per gemeente gemiddeld 1999-2003 Bron: PWR

Banengroei per postcode gemiddeld 1999-2003 Bron: PWR

Werkloosheid (WLB) prognose Bron: CBS, RUG

Werkloosheid naar leeftijd en opleiding

Werkloosheid naar leeftijd (in % per groep; WLB okt-dec 2004) Bron: CBS

Werkloosheid naar opleiding (in % per groep; NWW december 2004) Bron: CWI

Bruto arbeidsdeelname naar onderwijsniveau (% per groep) Bron: CBS/EBB, cijfers voor 2002

Groeit de jeugdwerkloosheid in 2004? CBS: +24.000 tot 111.000 dec 2005 CWI: -5.000 tot 50.000 dec 2005 Hoe kan dat?

Groeit de jeugdwerkloosheid in 2004? Bron: CWI

NWW naar opleiding en leeftijd stand 31 december 2004 NL 692.000, wv 348.000 (49%) max. VMBO <23 jr 50.400, wv 28.800 (57%) max. VMBO Pr.Gr. 33.400, wv 14.400 (43%) max. VMBO <23 jr 2.980, wv 1.640 (55%) max. VMBO Stad 12.400, wv 3.500 (28%) max. VMBO <23 jr 930, wv 490 (53%) max. VMBO

Werkloosheid lager opgeleiden NWW % ultimo 2003 Bron: CWI

Wat is het probleem? Te weinig vacatures Onvoldoende of verkeerde opleiding Gebrekkige bemiddeling Vooroordelen bij werkgevers Motivatiegebrek bij de jeugd

Ontwikkeling vacatures

Startkwalificaties en onderwijsuitgaven Geen startkwalificatie: 1 op de 3! Nederland op EU gemiddelde Nederland geeft te weinig uit aan scholing

Aansluiting onderwijs - arbeidsmarkt Overheid – werknemer – werkgever Werken + leren; stageplaatsen Relatie lonen, risico en arbeidsproductiviteit Wie betaalt?

Onderwijs en arbeidsmarkt startkwalificaties: in Nederland 1 op de 3 niet noordelijke jeugd: 50% niet aansluiting op baan (stageplaatsen!) additionele arbeid blijft nodig werken met behoud van uitkering lager opgeleiden – informele werving opleiding ouders en schoolkeuze / werkloosheid schoolverlaters die school niet leuk vinden zijn vaker werkloos

Kansen en bedreigingen?? Toekomst industrie: concurrentie Oost-Europa, India en China Toekomst diensten: persoonlijk diensten – uitbesteden huishoudtaken, zorg Vergrijzing zorgt voor krappere arbeidsmarkt en toename van de vraag naar zorg en dus banen in de zorg Relatie lonen, onderwijs en arbeidsproductiviteit Sociale zekerheid en arbeidsmarktflexibiliteit

Arbeidsmarktbeleid Work first Niet-willers en niet-kunners Sanctie – beloning Voorkom dat mensen een te grote afstand tot de arbeidsmarkt krijgen Versnippering van het beleid één loket of één loket extra? Betere regionale coördinatie

Oplossingen? Jeugd in contact brengen met bedrijven: werken kan heel leuk zijn! Bemiddeling: keten optimalisatie CWI, UWV, gemeenten etc. + work first Persoonlijke contacten met werkgevers en jeugdige werkzoekenden Loonsubsidie (met scholingsplicht?) No risk garantie (voor alle jeugdwerklozen?) Investeer meer in het onderwijs, vooral VMBO Invloed van de overheid is maar beperkt!

Oplossingen? Jeugd in contact brengen met bedrijven: werken kan heel leuk zijn! Bemiddeling: keten optimalisatie CWI, UWV, gemeenten etc. + work first Persoonlijke contacten met werkgevers en jeugdige werkzoekenden Loonsubsidie (met scholingsplicht?) No risk garantie (voor alle jeugdwerklozen?) Investeer meer in het onderwijs, vooral VMBO Invloed van de overheid is maar beperkt!

Over jongeren gesproken 10 maart 2005, Martiniplaza Groningen Prof. dr Jouke van Dijk Hoogleraar regionale arbeidsmarktanalyse Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen Rijksuniversiteit Groningen jouke.van.dijk@rug.nl www.joukevandijk.nl