Denken en doen

Impulscontrole & Volgehouden aandacht

Executieve functies Denkvaardigheden en Gedragsvaardigheden Executieve functies ontwikkelen zich nog tot op latere leeftijd De verschillende executieve functies ontwikkelen zich in verschillende leeftijdsfases Iedereen heeft goede en minder goede executieve functies Ze zijn afhankelijk van de tijd van de dag/hoe je in je vel zit en wat je doet Er is pas sprake van een probleem als het dagelijks functioneren veelvuldig wordt belemmerd

De ontwikkeling van de executieve functies Afhankelijk van de omgeving/ervaringen/opvoeding Afhankelijk van aanlegfactoren Grote variaties binnen de normale ontwikkeling Afhankelijk van de activiteit Afhankelijk van de situatie Onder druk/ stress worden alle EF slechter !! Tabel Blz 28 Gedrag in Uitvoering tabel 2.1

Impulscontrole: het vermogen om na te denken voor je iets doet Luistert instructie niet af Geeft antwoord zonder goed na te denken Geeft snel op als het moeilijker wordt Voorbeeld uit de groep? Per executieve functie een opdracht of filmpje

Open deur: ga er vanuit dat peuters en kleuters hun impulsen nauwelijks kunnen beheersen Als je kinderen beperkingen oplegt, zullen ze hun impulsen moeten leren beheersen : stimuleert ontwikkeling van impulscontrole Help kinderen beloningen uit te stellen door een wachttijd in te stellen: verleng de wachttijd geleidelijk Bereid kinderen voor op situaties waarin ze hun impulsen zouden moeten kunnen beheersen Oefen impulscontrole met behulp van rollenspelen

Volgehouden aandacht: het vermogen om je ondanks afleiding te richten op taken Is snel afgeleid Neiging tot afraffelen Veel niet taakgericht gedrag Verschillende oorzaken en dus aanpakken Voorbeeld uit de groep?

Speel mee Maak het kind (mede) verantwoordelijk Loop vaste rondes tijdens een speelwerkles Maak een activiteit interessant: verras het brein! Wissel luisteren af met bewegen Geef een compliment als het kind het lukt om de aandacht vast te houden

Principes waarmee je de EF kunt verbeteren (naar: Slim maar, Peg Dawson, 2009) Vaardigheden aanleren ipv afwachten In het begin zal jij de executieve functie van het kind moeten vervangen, daarna kan hij het in stapjes gaan overnemen Door de taak, instructie of de omgeving aan te passen kun je zorgen voor veranderingen Zorg voor aanmoediging; waardeer de inzet van het kind Geef vooral feedback op het proces Verwacht niet te snel dat het kind het zelf kan

Belangrijk is: Niet alleen in beeld brengen van de sterke en zwakke kanten van de executieve functies van het kind Maar ook de sterke en zwakke kant van de executieve functies van de leerkracht Wanneer je zicht hebt op de executieve functies van het kind en van jezelf krijg je zicht op hoe de interactie daardoor kan worden bepaald Beide een zwakke executieve vaardigheid (samen eraan werken) De een zwakke en de ander een sterke executieve vaardigheid (ondersteuning bieden)

Leerkracht als coach Inzicht: Het valt me op dat…. Actie: Wat wordt het plan? Ondersteuning: Hoe kan ik je helpen? Toezicht: Wie helpt jou (tijdens het proces)? Reflectie: Wat gaat goed, wat kan beter?