Een rol voor de E-sigaret? De feiten over de E-sigaret onder de loep Clara Mulder Praktijkverpleegkundige Actief lid V&VN praktijkondersteuners en –verpleegkundigen Partnership Stop met roken, werkgroeplid richtlijnontwikkeling

Disclosure Geen belangenverstrengeling E-sigaretten of dampers zijn er in vele soorten en maten. Ze bestaan echter allemaal uit een batterij een verstuiver en een cartridge met de vloeistof (met of zonder nicotine)

Historie 2003: ontwikkeld 2006: op de Nederlandse markt 2012: van geneesmiddelenwet naar warenwet 2014: 8.000 verschillende vloeistoffen, honderden modellen 2015: van warenwet naar tijdelijk warenwetbesluit 2016: van tijdelijk warenwetbesluit naar tabakswet 2016: in UK geregistreerd als geneesmiddel (1 model) 2016: in NL hoofdstuk in herziene richtlijn behandeling tabaksverslaving Je ziet dat het in Nederland een tijdje als geneesmiddel geregistreerd is geweest. Daarna vanwege het nicotine gebruik uiteindelijk geregistreerd onder de tabakswet.

Roken versus Dampen Verbranden van tabak Geeft o.a. koolmonoxide, teer en nicotine Honderden schadelijke en kankerverwekkende stoffen Op korte termijn: conditie verslechtering, hoesten, stank Lange-termijn effect: elk half uur een dode door roken in NL! Mee-roker: blootstelling aan uitgeademde rook en zijstroomrook Mee-roker: enkele duizenden doden per jaar Verhitten van een vloeistof Geen koolmonoxide, geen teer, wel/geen nicotine (afh v vloeistof) Enkele schadelijke en kankerverwekkende stoffen Op korte termijn: hoesten, duizeligheid en misselijkheid Lange-termijn effecten onbekend; maar minder schadelijk dan roken Mee-damper: blootstelling aan uitgeademde damp gering, geen “zijstroomdamp” Mee-damper: anekdotisch: irritatie luchtwegen (onder longpatiënten)

Het wettelijk kader De e-sigaret valt onder de Tabaks- en rookwarenwet Veel regels voor tabak en e-sigaret zijn gelijkgetrokken (verkoop 18+; reclameverbod) …maar niet allemaal (dampen mag overal, op verpakking wel waarschuwende tekst maar geen afbeelding) Een fabrikant mag de e-sigaret niet aanprijzen als een SMR-hulpmiddel… …tenzij de e-sigaret is geregistreerd als geneesmiddel Voorlopig alleen in Engeland geregistreerd als geneesmiddel!

De maatschappelijke discussie Kan de e-sigaret ondersteunen bij het stoppen met roken? Is het een opstap naar beginnen met roken? Vragen; Kennen jullie iemand die dampt? Is er iemand die zelf heeft gedampt of dampt? Hebben jullie zelf de e-sigaret in gezet als hulpmiddel bij stoppen met roken? Wie denkt dat het een opstap is naar roken?

De onderzoeken naar de e-sigaret Er is bewijs gevonden dat de e-sigaret net als de NVM kan ondersteunen bij het stoppen met roken maar……. Om de nwe richtlijn te kunnen opstellen en een aanbeveling te kunnen doen over het inzetten van de e-sigaret bij stop ondersteuning is er naar onderzoek gezocht.

Overweging 1:Gezondheidsschade dampen Vergeleken met roken zijn risico’s voor damper veel lager Vergeleken met niet-roken zijn risico’s voor damper hoger Daarom: ALS e-sigaret wordt gebruikt, dan ook dat gebruik op termijn stoppen Voor meedamper geldt eveneens: Risico’s zijn veel lager dan bij meeroken Risico’s zijn echter niet uitgesloten (in kleine ruimte)

Overweging 2: Ongewenste effecten Kans op terugval De meeste dampers zijn dual users (geen gezondheidswinst) De nicotineverslaving wordt in stand gehouden (bij nicotine+) De hand-naar-mond beweging blijft in stand Aantal stoppogingen wordt echter NIET minder door e-sigaret (data uit UK, Bears 2016)

Overweging 3: Patiëntenperspectief Vanuit de patient dan wel gebruiker kun je stellen dat de e-sigaret tegemoet komt aan de wens van gebruikers om het gebruik heel persoonlijk te maken. Dat betekent wel wat gehobby! Dat is bij de sigaret nauwelijks mogelijk. Voorwaarde voor succes: hobbyist!

Overweging 4: Professioneel perspectief E-sigaret is in NL geen geneesmiddel maar een “rookwaar” ALS de SMR-begeleider een e-sigaret zou adviseren: welk model, welke vloeistof? welk afbouwschema? hoe de gedragsondersteuning inrichten? Voorkeur voor een gestandaardiseerd model met kwaliteitsgarantie Niet geschikt voor alc/ drugs verslaafde patiënten: nicotine is “de moeder der verslavingen” smokkel via de cartridges (?)

Overweging 5: Maatschappelijk perspectief De meeste e-sigaretten worden inmiddels door de tabaksindustrie geproduceerd. Bij een beperkte effectiviteit maar bij omvangrijk gebruik is de impact op het aantal stoppers aanzienlijk. Jongeren hebben vaker geëxperimenteerd met een e-sigaret dan met een conventionele sigaret, maar meestal continueren zij het gebruik niet. Een opstap naar roken via de e-sigaret is niet bewezen. Dampen zou het roken kunnen re-normaliseren. C/ op populatieniveau is de winst van schadebeperking onder rokers waarschijnlijk groter dan de schade onder niet-rokers door het beginnen met dampen.

AANBEVELINGEN E-sigaretten worden niet actief aanbevolen bij SMR 1e keus bij SMR zijn gedragsmatige ondersteuning en farmacotherapie (uit de richtlijn) ALS een roker meerdere niet succesvolle SMR pogingen heeft gedaan wordt gebruik van de e-sigaret niet afgeraden Dual use wordt ontraden Op termijn ook het dampen afbouwen Onderzoek is nodig naar gedragsmatige ondersteuning in combinatie met e-sigaret Farmaceutische kwaliteit dampvloeistof en hardware gewenst Over 2 jaar dit advies herzien vanwege vele lopende onderzoeken

Vragen??