VEILIGHEIDSASPECTEN BIJ RAIL- & METROTUNNELS 23 januari 2019 Iedereen van harte welkom bij deze KPT-bijeenkomst gewijd aan de VEILIGHEIDSASPECTEN BIJ RAIL- & METROTUNNELS. Laat ik voor diegenen die voor het eerst bij een bijeenkomst van het kennisplatformtunnelveiligheid zijn kort toelichten wie wij zijn.

KPT: About us Wat doet het KPT? Faciliterende functie (thematische bijeenkomsten voor kennisuitwisseling) Bibliotheekfunctie (digitale kennisbank met portaal) Helpdesk en doorverwijsfunctie Hoe doen we dat? inhoudelijk onafhankelijk; geen projectspecifiek advies; doen ook aan voorlichting en educatie aan de weggebruiker. Het kennisplatform tunnelveiligheid is een team dat bestaat uit vier personen Karin Clement: de spin in het web bij de organisatie van al onze activiteiten Leen van Gelder: expert op het gebied van TTI en bedienen en bewaken van tunnels Ron Beij: expert op het gebied van operationele hulpverlening (ook in tunnels) En Ben van den Horn (dat ben ik): adviseur tunnelveiligheid en coordinator van het KPT. Wij zijn inhoudelijk onafhankelijk Wij beantwoorden geen projectspecifieke vragen; maken vragen altijd generiek Wij voelen ons maatschappelijk medeverantwoordelijk voor voorlichting en educatie aan de weggebruiker en doen ook aan publieksvoorlichting.

Belang van deze bijeenkomst Thematische bijeenkomsten hadden focus op wegtunnels En railtunnelveiligheid ? Ingebruikname nieuwe spoor- en metrotunnels Renovatie spoortunnels (Prorail) en metrotunnels (Oostlijn, Rotterdam) Lightrail wordt belangrijk De thematische bijeenkomsten van het KPT hadden een sterke focus op wegtunnels in de afgelopen jaren=> Zo hebben we bijeenkomsten georganiseerd over Menselijk gedrag, overdrukventilatie, brandwerendheidsproblematiek Wij kregen regelmatig vragen waarom we geen railtunnelveiligheid op het programma hadden. Er spelen tenslotte ook vragen over tunnelveiligheid bij de ingebruikname van nieuwe rail en metrotunnels. Dit speelt bijvoorbeeld bij ProRail: Europese en nationale regelgeving zijn verscherpt en worden geïntegreerd in de huidige voorschriften. Nieuwe tunnels worden zoveel mogelijk volgens de nieuwe voorschriften gebouwd. Ook Prorail is bezig met een landelijke standaard Het speelt ook bij de de Renovatie spoortunnels en metrotunnels En het speelt zeker bij Lightrail: klik, klik Lightrail wordt belangrijk en voor ons zijn de overkapte delen van de tracé’s relevant.

Programma 13.00-13.30u Inloop 13.30-13.45u Inleiding (KPT) 13.45-14.05u Wet- en regelgeving lokale spoorwegen, Huub Schous (VRA) 14.05-14.40u Ervaringen met indienststelling en borgen veiligheid Noord/Zuidlijn, Hugo de Jong & Peter van Gestel (Metro en Tram), Ronald van der Meer (GVB) 15.15-15.45u Pauze + snack 14.40-15.15u Verantwoordelijkheid voor vervoer op de Noord/Zuidlijn , Johan Gort (GVB) 15.45-16.15u Operationele hulpverlening bij railtunnels, Rob Terpstra (Veiligheidsregio Brabant ZO) 16.15-16.30u Afsluiting (KPT) Wij hebben vandaag een interessant programma. De Vervoersregio Amsterdam gaat ons inzicht geven in de wet- en regelgeving voor lokaal spoor; Metro en Tram en het GVB gaan ons over het veiligheidsconcept, de ingebruikname en de eerste gebruikservaringen met de Noord/Zuidlijn vertellen; Dan is er een pauze met gelegenheid om elkaar te spreken Dan gaat het GVB ons vertellen over de verantwoordelijkheid voor het vervoer de Noord/Zuidlijn; Een tenslotte gaat de Veiligheidsregio Brabant ZO in op de Operationele hulpverlening bij railtunnels. Ik geef nu graag het woord aan Huub Schous.

Indienststelling en borgen veiligheid Gemeente Amsterdam Noord/Zuidlijn Heidag 16 oktober 2018 Indienststelling en borgen veiligheid P. Van Gestel, R. van der Meer, H. de Jong

Veiligheid? Welke veiligheid? Ten behoeve van de indienststelling van de NZL houden we ons bezig met Fysieke Veiligheid Niet: ARBO, V&G. Wel belangrijk, maar niet voor indienststellingsproces. Niet: terrorisme, vandalisme, etc. Wel belangrijk, maar niet voor indienststellingsproces. Fysieke Veiligheid = Spoorveiligheid + Publieksveiligheid Spoorveiligheid: Treinen mogen niet botsen, niet ontsporen, etc. Wet lokaal spoor, Inspectie Leefomgeving & Transport (IL&T) Publieksveiligheid: Ontvluchten bij brand, ondersteuning hulpdiensten, etc. Omgevingswet, Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied (ODNZKG)

ODNZKG VRA GVB ILT GVB … Project NZL Portaal GVB … Brandweer MET E&B Toezichthouder Tunnel/Stations Inspectie (Bouwbesluit) VRA Verantwoordelijk OV systeem GVB Exploitatie Vervoerder MET E&B Beheerder Infrastructuur Toegangsovereenkomst Concessie Beheerconvenant ILT Toezichthouder Rail Toezicht (Wls) GVB RS Operationeel beheerder … Gecontracteerde partijen Project NZL Portaal GVB RS Operationeel beheerder … Gecontracteerde partijen BORI Regie-organisatie Algemeen overzicht van de organisatie van het lokale openbaar vervoer in de Amsterdamse regio, met speciale aandacht voor het rail-gebonden vervoer (metro en tram). Wie heeft welke rol, op basis van welke functie/taak/wetgeving. Staande organisatie versus projecten. Wie heeft dan welke rol? Een project is 100% verantwoordelijk voor het realiseren van een verandering van de infra: binnen tijd, geld, scope. En ook binnen de wettelijke eisen. De Beheerder moet alleen maar de bestaande infrastructuur in stand houden en onderhouden. Wat betekent dat? Aanbieden van passende en veilige infrastructuur aan de Exploitant binnen de toegangsovereenkomst. Exploitant verantwoordelijk voor passend en veilig vervoer binnen de concessie. Hoe maken projecten wijzigingen aan de infrastructuur? Kunnen heel klein zijn (keerlus verplaatsen) of heel groot (complete NZL realiseren).

Jaarcyclus beheer en onderhoud Project (bijv. NoordZuidlijn) Jaarcyclus beheer en onderhoud Van project naar staande organisatie. Een staande organisatie is cyclisch: jaar-na-jaar moet een stabiel product of dienst met de juiste kwaliteit en functionaliteit worden aangeboden. Projecten zijn in wezen lineair: ze werken van een startpunt in een bepaalde tijd naar een gedefinieerd resultaat dat een bepaalde kwaliteit en functionaliteit moet vertegenwoordigen. Dat resultaat moet worden overgedragen aan een staande organisatie die dat product met de afgesproken kwaliteit en functionaliteit ter beschikking stelt aan de belanghebbenden.

ODNZKG VRA GVB ILT ILT GVB … Project NZL Portaal Brandweer MET E&B Toezichthouder Tunnel/Stations Inspectie (Bouwbesluit) VRA Verantwoordelijk OV systeem GVB Exploitatie Vervoerder MET E&B Beheerder Infrastructuur Toegangsovereenkomst Concessie Beheerconvenant ILT Toezichthouder Rail Toezicht (Wls) ILT Toezichthouder Rail Toezicht (Wls) SRAC’s Restricties GVB RS Operationeel beheerder … Gecontracteerde partijen Project NZL Portaal Overdracht van informatie van project naar staande organisatie. Portaal zorgt er voor dat noodzakelijke informatie wordt overgedragen en ingepast in de processen van de staande organisatie. In het kader van de Wls gaat dit over spoorwegveiligheid, en is ILT de cruciale speler. Ga daar met de drie partijen naar toe, zodat ILT zelf kan zien dat e.e.a. aansluit, je neemt met z’n drieen die verantwoordelijkheid.

ODNZKG ODNZKG VRA GVB ILT GVB … Project NZL Portaal GVB … Brandweer Toezichthouder Tunnel/Stations Inspectie (Bouwbesluit) Brandweer ODNZKG Toezichthouder Tunnel/Stations Inspectie (Bouwbesluit) VRA Verantwoordelijk OV systeem GVB Exploitatie Vervoerder MET E&B Beheerder Infrastructuur Toegangsovereenkomst Concessie Beheerconvenant ILT Toezichthouder Rail Toezicht (Wls) Tekeningen, bewijs gelijkwaardigheid GVB RS Operationeel beheerder … Gecontracteerde partijen Project NZL Portaal GVB RS Operationeel beheerder … Gecontracteerde partijen BORI Het zelfde verhaal geldt voor de ODNZKG die bij ons bevoegd gezag is in het kader van de Omgevingswet. Hoewel die wetgeving (met name Bouwbesluit) wat afwijkt van de Wls, geldt hier voor de onderlinge relaties het zelfde: laat met z’n drieen duidelijk zien dat de zaken die het project heeft bedacht ook gestand worden gedaan in het daadwerkelijke gebruik.

Indienststelling en borgen veiligheid Gemeente Amsterdam Noord/Zuidlijn Heidag 16 oktober 2018 Indienststelling en borgen veiligheid P. Van Gestel, R. van der Meer, H. de Jong

Toelichting ISC versie 2.0 Oktober 2017

Claim Met de ISC WVS NZL wordt onderbouwd dat infrastructuur, materieel en organisatie als samenhangend geheel op een maatschappelijk acceptabel veiligheidsniveau functioneren; Met de veiligheidsbewijsvoering wordt aangetoond dat aan de in het Integrale Veiligheidsplan (IVP) vastgestelde veiligheidstopeisen wordt voldaan; Opgezet conform EN50129 en onafhankelijk beoordeeld.

Veiligheidsconcept Risico van gevaar dient maatschappelijk aanvaardbaar of verwaarloosbaar te zijn. Kans van optreden van gevaar minimaliseren Uitbreiding van incidenten beperken Collectieve zelfredzaamheid Samen met hulpverlening gevolgen beperken Werken conform eigen VMS en geïmplementeerde SRAC’s

Veiligheidsargumentatie Conclusie: De complete top-down redenering legt eenduidig en herleidbaar de relaties tussen de topdoelstelling en de veiligheids-relevante oplossingen. Alle context, aannames en oplossingen zijn voorzien van een definitieve referentie. Daarmee is de verantwoording geleverd dat de bewijsvoering van deze ISC sluitend is en dat daarmee is voldaan aan de veiligheidsdoelstelling van het WVS NZL.

Conclusie Met de toegepaste hazard analyse zijn alle veiligheidsrelevante risico’s die betrekking hebben op spoorveiligheid en publieksveiligheid tijdens de gebruiksfase onderkend in de Hazard Log. De hazards zijn beheerst met adequate maatregelen, die via veiligheidsfuncties van het integrale ontwerp zijn geïmplementeerd in de infrastructuur, de railvoertuigen en de organisatie van het WVS NZL.

Samenvatting Geen resterende bevindingen m.b.t. kwaliteitsborging belemmerend voor de veiligheid voor de beoogde toepassing; Het veiligheidsmanagementproces waarborgt de compleetheid en traceerbaarheid van de bewijsvoering; Eenduidig en herleidbaar zijn de relaties tussen topdoelstelling en veiligheids-relevante oplossingen; De hazards, vastgelegd in de Hazard Log, zijn beheerst; Het fysieke veiligheidsniveau voldoet aan de kwantitatieve eisen; De veiligheidsonderbouwing is geleverd en op basis daarvan zal vergunning kunnen worden verstrekt voor indienststelling.

Film

Programma 13.00-13.30u Inloop 13.30-13.45u Inleiding (KPT) 13.45-14.05u Wet- en regelgeving lokale spoorwegen, Huub Schous (VRA) 14.05-14.40u Ervaringen met indienststelling en borgen veiligheid Noord/Zuidlijn, Hugo de Jong & Peter van Gestel (Metro en Tram), Ronald van der Meer (GVB) 15.15-15.45u Pauze + snack 14.40-15.15u Verantwoordelijkheid voor vervoer op de Noord/Zuidlijn, Johan Gort (GVB) 15.45-16.15u Operationele hulpverlening bij railtunnels, Rob Terpstra (Veiligheidsregio Brabant ZO) 16.15-16.30u Afsluiting (KPT) 13.00-13.30 uur Inloop 13.30-13.45 uur Inleiding KPT 13.45-14.05 uur Wet- en regelgeving lokale spoorwegen Huub Schous (Vervoerregio Amsterdam) 14.05-14.40 uur Ervaringen met indienststelling en borgen veiligheid Noord/Zuidlijn Hugo de Jong (Metro en Tram Peter van Gestel (Metro en Tram) Ronald van der Meer (GVB) 14.40-15.15 uur Verantwoordelijkheid voor vervoer op de Noord/Zuidlijn Johan Gort (GVB) 15.15-15.45 uur Pauze + snack 15.45-16.15 uur Operationele hulpverlening bij railtunnels Rob Terpstra (Veiligheidsregio Brabant ZO) 16.15-16.30 uur Afsluiting KPT

Rail- en metrotunnels We hebben inzicht gekregen: in de wet- en regelgeving voor lokaal spoor; de eerste positieve gebruikservaringen met de Noord/Zuidlijn; de verantwoordelijkheid voor het vervoer de Noord/Zuidlijn; Operationele hulpverlening bij railtunnels. Is dit thema voor herhaling vatbaar? Zijn er nieuwe ontwikkelingen te verwachten? Zijn er innovaties? Zijn er meer ideeën voor een nieuwe railtunnelveiligheidbijeenkomst?

Vooruitblik overige KPT-activiteiten

Vooruitblik overige KPT-activiteiten 21 februari 2019, Internationale Workshop on New Energy Carriers in Road Tunnels Overig in 2019: Faciliteren overleg bestuurlijke omgeving (burgemeesters en bevoegd gezag) Bijeenkomst(en) voor bevoegde gezag, veiligheidsbeambten en/of tunnelbeheerders gehouden Verlichting tunnelbuis (vanuit perspectief tunnelveiligheid); nieuw mobiliteitsbeleid ten aanzien van tunnels; Integrale veiligheid; Landelijke terugkomdag brandwerendheid betonconstructies Spoor: vervolg railtunnelveiligheid (lokaal) spoor- en/of metrotunnelveiligheid?

Dank voor uw deelname ! www.kennisplatformtunnelveiligheid.nl 085 - 486 2402