Algemene Muziekleer Hoofdstuk 5 Toonsoort

Tonaliteit Het principe dat een muziekstuk gebaseerd is op een toonladder, dus in een bepaalde toonsoort staat. (Zorg dat je de toonsoorten tot en met drie voortekens helemaal kent!)

Majeur De bekendste diatonische toonladder is die van C. Onderstaande opeenvolging is kenmerkend voor deze ladder. Andere naam: grote-tertstoonladder.

Mineur Na de majeurladder is de mineurladder de bekendste diatonische toonladder. Onderstaande opeenvolging is kenmerkend voor deze ladder. Andere naam: kleine-tertstoonladder

Pentatoniek reeks van 5 tonen waarin tonen worden overgeslagen; de zwarte toetsen van een piano zijn een goed voorbeeld van een pentatonische reeks.

Atonaliteit Het loslaten van de traditionele tonale relaties tussen de onderlinge tonen In "atonale" muziek is de tonale richting definitief opgegeven. Er is geen tonica meer en tonale effecten worden bewust vermeden. De tonen voor melodische figuren en samenklanken worden louter intuïtief gekozen. De componist hanteert geen enkele regel, maar streeft uitsluitend naar een tot het uiterste opgevoerde expressiviteit. Vrije atonaliteit is dan ook een taal van het muzikale expressionisme

Dominant en grondtoon (tonica) Dominant en tonica: de spanningstoon is meestal de kwint, die heet de dominant. De rusttoon of grondtoon heet tonica, deze is meestal uitgangspunt en slot van een compositie. De vierde trap wordt de subdominant genoemd.

Chromatiek Het gebruik maken van halve- toonafstanden door middel van verhogingen en verlagingen van de tonen uit een diatonische toonladder tekstschilderende chromatiek madrigaal van Gesualdo, dat begint op de tekst 'Ik ga dood, alas, van pijn...'

Modulatie Overgang van de ene naar de andere toonsoort (naar subdominant, dominant, parallelle en tertsverwante toonsoorten)

Kwintencirkel Majeurtoonsoorten en de mineurparallel.

Hoofdstuk 5: Toonsoort Luistervaardigheid en voorstellingsvermogen Herkennen, onderscheiden van tonale en atonale processen begrippen die bij dit item van de stofomschrijving horen Atonaliteit. - Dodecafonie grondtoon/ Modulatie Parallelle toonsoort Tonaliteit: majeur, mineur Toonladders: grote tertstoonladder/majeur (tot en met drie voortekens kleine tertstoonladder/mineur (tot en met drie voortekens harmonisch en melodisch mineur Pentatoniek, Chromatische toonladder/chromatische reeks