Webinar 2 Oktober 2018 De ‘Triple-win’ aanpak bij Energieprestatiecontracten (EPC’s) als oplossing voor de split incentive Vertaling en samenvatting van guarantEE webinar 2 oktober 2018 Februari 2019

Webinar Programma Introductie guarantEE en toelichting Triple-win aanpak, door Selina Roskam van RVO “Kip met gouden eieren”, door Jan van Hout van Ovvia All-in huur als oplossing voor Nederlandse rijksgebouwen, door Rutger de Gier van het Rijksvastgoedbedrijf https://guarantee-project.eu/wp-content/uploads/2018/10/20181002-Webinar_Triple_Win_all.pdf 2. October 2018

Energie efficientie (EE) Gebouwen zijn verantwoordelijk voor 40% van het energiegebruik en 36% van de CO2 uitstoot in de EU. Op 14 June 2018 hebben Europese Commissie, Europees Parlement en Raad een bindende energie-efficientie doelstelling van 32,5% voor de EU in 2030 gepubliceerd.

Introductie guarantEE project GuarantEE in het kort: Samenwerking tussen 14 Europese partners Doel is stimuleren van EE in publieke en private gebouwen Stimuleren van het toepassen van Energieprestatiecontracten (EPC’s), o.a.: Ontwikkelen van innovatieve EPC oplossingen voor de huursector EPC’s flexibeler maken voor de private sector Ondersteunen van EPC pilots met inzet van EPC Facilitators Looptijd van 2016 – voorjaar 2019

https://epccheck.eu/nl/index Nederlandstalige versie

Introductie Triple-win Triple-win oplossingen Voor het split incentive dilemma tussen eigenaar, huurder en ESCO

Wat is de split incentive? Eigenaar Huurder De Eigenaar investeert in energiebesparende maatregelen De Huurder profiteert van de voordelen: hoger comfort en lagere energierekening INVESTMENTS ENERGY BILL

Split incentive dilemma

Triple-win oplossingen Samenwerking tussen Eigenaar en huurder De eigenaar besluit tot een EPC contract Huurder vraagt om EPC contract 1 2 3 2. October 2018

Triple-win oplossingen Samenwerking tussen Eigenaar en huurder De eigenaar besluit tot een EPC contract Huurder vraagt om EPC contract 1 2 3 2. October 2018

Eigenaar en huurder sluiten samen een contract af met een ESCO 1 Dit is een ideale situatie: Rechten en plichten worden transparent en eerlijk verdeeld Bijvoorbeeld: Overheden in huurpand Bedrijfsgebouwen Echter: In de praktijk bestaan er vaak spanningen en wantrouwen tussen eigenaar en huuder(s)

Inzet van een EPC Facilitator Een EPC Facilitator kan de opdrachtgever ondersteunen bij de onderhandelingen met een marktpartij (ESCO) en kan de aanbesteding (mede) voorbereiden. Inzet van een EPC Facilitator leidt tot een eerlijke balans tussen rechten en verplichtingen in alle scenario’s

Triple-win oplossingen Samenwerking tussen Eigenaar en huurder De eigenaar besluit tot een EPC contract Huurder vraagt om EPC contract 1 2 3 2. October 2018

Eigenaar investeert; huurder betaalt hogere huurprijs Eigenaar investeert; Huurder betaalt (op termijn) hogere huurprijs Gunstige oplossing bij: Gebouwen met grote noodzaak voor renovatie Lange termijn strategie Groot verloop van huurders

Voorbeeld in Duitsland Eigenaar investeert voor eigen rekening Building Type, Name: Residential complex "Meller Bogen" Location: Berlin, Germany Implemented measures: Ventilation of all ventilation systems Checking the system operating pressure pH value test antifreeze control Checking the flowmeter / volume flow values Checking the gravity brake, operability of all valves, the function of the pump and the operation of the controller… Savings: 1.884 €/a Credit: Sabine Dobre, Charlotte-Lothar M. Peter

Voorbeeld in NL: Strijp-TQ, Eindhoven, 45 Voorbeeld in NL: Strijp-TQ, Eindhoven, 45.000 m2, 78% CO2 besparing, van Label G naar A

Eigenaar investeert; Huurder geeft besparingen door Huurder betaalt vaste huurprijs. De huurder wordt gevraagd energie- cq. kostenbesparingen naar de eigenaar door te sluizen. Afspraken kunnen worden vastgelegd in het Huurcontract of in een zgn. Allonge. Dit kan gunstig zijn als de gebouw-kwaliteit fors toeneemt. Bv bij: Nieuwe balkons PV voor de huurder Groene gevels Slimme innovaties 2b

Voorbeelden in NL 2b Commercieel vastgoed: Bouwinvest in een multitenant gebouw Nieuwe Vaart in Utrecht, met diverse huurders, zoals MVO Nederland en Stichting Natuur en Milieu. http://www.platformduurzamehuisvesting.nl/2017/02/01/nieuwe-vaart-duurzame-samenwerking-centrum-utrecht-afgerond/ Woningcorporaties met de Energieprestatievergoeding bij Nul-op-de-Meter woningen: https://www.aedes.nl/artikelen/bouwen-en-energie/energie-en-duurzaamheid/energieprestatievergoeding-van-kracht.html De Stroomversnelling past de EPV toe. http://stroomversnelling.instantmagazine.com/publicatie/nomagazine-1#!/energieprestatievergoeding

Structurele verbetering van wijken Toepasbaar bij grote sociale woningbouw De eigenaar kan maatregelen financieren via hogere huren Voorwaarde: dit is mogelijk bij grondige (energetische) renovatie via mutaties, in leegstaande toestand Na mutatie en renovatie betalen nieuwe huurders een hogere huurprijs

2d All-in huur De eigenaar profiteert meteen van de energiemaatregelen De huurder betaalt energierekening aan de eigenaar (niet aan de energieleverancier) Toepasbaar bij: Studentenwoningen Seniorenwoningen Winkelcentra Commerciele kantoren BENG gebouwen In NL nog weinig toegepast. Voorbeelden: Triodos en Rijksvastgoedbedrijf 2d

Triple-win oplossingen Samenwerking tussen Eigenaar en huurder De eigenaar besluit tot een EPC contract Huurder vraagt om EPC contract 1 2 3

Huurder sluit EPC af Eigenaar geeft toestemming Huurder neemt initiatief voor een EPC, en profiteert van kostenbesparing; Eigenaar geeft toestemming Toepasbaar bij: Afdelingen van overheden Huur en lease-back Langlopende huurcontracten

Voorbeeld in Oostenrijk EPC contract with owner’s consent Building Type, Name: Indoor Swimming Pool, Aqua Nova Location: Wiener Neustadt, Austria Implemented measures: Adaptation of water treatment plants Renovation of the steel filter tanks Installation of new and optimization of existing ones Heat recovery systems Optimization of ventilation systems Installation of LED Savings: 214.000 €/a (energy cost) More information: https://guarantee-project.eu/au/bestpractice/hallenbad-aqua-nova-wiener-neustadt/ Credit: Stadt Wiener Neustadt 3a

Voorbeelden in NL Gebouwen van ESCO’s zelf, zoalsEngie in Zaandam, Ovvia en AT Osborne in Baarn. En het Van Gogh Museum is interessant: De initiatiefnemer was het Rijksvastgoedbedrijf en na een jaar nam de gebruiker Van Gogh Museum het contract met Strukton over. 3a

3b On-bill financing Toepasbaar indien de gebruiker een rechtstreeks contract heeft met een energieleverancier Terugverdientijd dient ongeveer evenlang te zijn als de duur contract Bijvoorbeeld bij: Woninghuursector Commerciële huursector Onderafdelingen van grote organisaties (overheid, bedrijfsleven, ziekenhuizen) In NL zijn geen voorbeelden bekend.

Voorbeeld in Oostenrijk: On-bill financing combined with energy supply Building Type, name: Conference room and hotel Location: Graz, Austria Implemented measures: Condensing gas boiler and micro combined heat and power (CHP) for heat and electricity base-load Insulation of upper floor ceiling with inflated cellulose (recycled product) Energy management and controlling Savings: 2,000 €/a (energy cost) More information: https://guarantee-project.eu/bestpractice/light-and-energy-supply-contracting-for-a-conference-centre-guesthouse-austria/ Credit: Grazer Energieagentur 3b

EPC Facilitator: intermediair tussen opdrachtgever, huurder(s) en ESCO Aanbieders En markt Facilitator als intermediair Opdrachtgever Strategie, projectdoelen, haalbaarheid Zelf doen of uitbesteden? (‘make or buy’)? ESCO’s Banken, subsidies, Adviseurs, architecten, Fabrikanten, leveranciers, etc Structurering, bundeling, businessplannen Financiering, subsidies Wetgeving, juridische aspecten Aanbesteding Selecteren en contracteren M & V + garanties, evt. bemiddeling Bron: Jan Bleyl, IEA-DSM Taak 16

Split incentive dilemma’s Opgelost dankzij inzet van EPC Facilitator Een EPC Facilitator kan de opdrachtgever ondersteunen bij de onderhandelingen met een marktpartij (ESCO) en kan de aanbesteding (mede) voorbereiden. Inzet van een EPC Facilitator leidt tot een eerlijke balans tussen rechten en verplichtingen in alle scenario’s https://guarantee-project.eu/epc-facilitators/

Conclusies Er is niet 1 goede oplossing; elke situatie is anders Doe een eerste check met de online EPC Precheck tool: https://epccheck.eu/nl/index Overweeg een ervaren EPC Facilitator in te schakelen; Overzicht van EPC Facilitators in NL: www.qbis.nl/epc-facilitators Energieprestatiecontracten zijn veelbelovend, en worden steeds vaker toegepast. Juridische aspecten moeten per situatie soms nog worden uitgezocht De toegevoegde waarde van een hoger comfort of een lager ziekteverzuim is helaas nog weinig kwantificeerbaar.

Meer informatie EPC’s en ESCO’s: www.rvo.nl/esco GuarantEE: www.guarantEE.eu Goede voorbeelden: http://guarantee-project.eu/bestpractice/ Facilitators netwerk: https://guaranteeforum.pleio.nl/ Online Tool EPC PreCheck (in 14 talen): http://epccheck.eu Online Tool EPC PreCheck NL https://epccheck.eu/nl/index Overzicht NL facilitators: www.qbis.nl/epc-facilitators Brochure over Triple-win: https://guarantee-project.eu/nl/wp-content/uploads/sites/15/2017/11/D2.5_guarantEE_Brochure_NL_TripleWin-1.pdf 2. October 2018 Februari 2019