Solidariteit vanuit kwetsbaarheid en rechtvaardigheid IPB-Forum 1 oktober 2016 Solidariteit vanuit kwetsbaarheid en rechtvaardigheid 1 oktober 2016 IPB-Forum 1 oktober 2016 Ellen Van Stichel Ellen Van Stichel

Een – waargebeurd – verhaal “Ik stond me in te schrijven aan de ziekenhuisbalie voor mijn hospitalisatie. Toen men vroeg of ik een één- of tweepersoonskamer wou, zei ik een tweepersoonskamer. Op dat moment kwam mijn arts er – toevallig? – bijstaan. Dat zou ik niet doen, meneer. U verzorging zal beter zijn als u op een eenpersoonskamer ligt. Ik slikte. Maar stemde in. Ik koos voor een eenpersoonskamer. Ik heb me – tegen beter weten in – op dat moment gedesolidariseerd. Want de kwetsbaren in onze samenleving kunnen dat niet betalen. Maar wat doe je, als ze letterlijk aangeven dat de zorg beter zal zijn?” IPB-Forum 1 oktober 2016 Ellen Van Stichel

Kwetsbaarheid als bron voor desolidarisering Gandolfo: ‘The Power and Vulnerability of Love’ Menselijke kwetsbaarheid als universeel en typerend kenmerk Angst Beschermen ZONDE IPB-Forum 1 oktober 2016 Ellen Van Stichel

Kwetsbaarheid als bron voor desolidarisering Maatschappelijk niveau: (1) Naar buiten toe Menselijke kwetsbaarheid als universeel en typerend kenmerk Angst Beschermen Brexit/Grenzen IPB-Forum 1 oktober 2016 Ellen Van Stichel

Kwetsbaarheid als bron voor desolidarisering Maatschappelijk niveau: (1) Naar binnen toe Menselijke kwetsbaarheid als universeel en typerend kenmerk Angst Beschermen Uitgeslotenen SOCIALE ZONDE!!! IPB-Forum 1 oktober 2016 Ellen Van Stichel

Kwetsbaarheid als bron voor Solidariteit Gregorius van Nyssa: God heeft gedaan wat we niet verwachten, namelijk zijn kwetsbaarheid getoond in de menswording Kwetsbaarheid omarmen als iets ‘heiligs’ Vluchten/privileges gebruiken = anti-incarnatorisch SOLIDARITEIT IPB-Forum 1 oktober 2016 Ellen Van Stichel

Solidariteit= ? E. Durkheim: mechanische en organische solidariteit Kern: ‘mensen voelen zich met elkaar verbonden’ Men voelt zich met elkaar verbonden… Hier komen we tot de kern van solidariteit. => Van Dale: gevoel van één zijn met anderen, samenhorigheid => Oxford dictionary: Unity or agreement of feeling or action, especially among individuals with a common interest; mutual support within a group   IPB-Forum 1 oktober 2016 Ellen Van Stichel

Solidariteit= ? 4 modellen: Op basis van gedeelde normen en waarden. Op basis van afhankelijkheid = liberale model Op basis van een gedeelde strijd tegen onrecht en voor dezelfde belangen = sociaal-democratische model Op basis van toevallige ontmoetingen: in buurten, met vluchtelingen op school, … IPB-Forum 1 oktober 2016 Ellen Van Stichel

Solidariteit= ? Verplicht of vrijwillig? - vrijwillige solidariteit, warme solidariteit genoemd. Huidige voorbeelden zijn vrijwilligerswerk, verenigingen, clubs, giften aan goede doelen, bloed- of orgaandonatie, … - verplichte, of ‘institutionele’, indirecte, koude solidariteit vb. verzorgingsstaat   Eenzijdig of tweezijdig? - Eenzijdige solidariteit – geen eigenbelang - Tweezijdige solidariteit – weloverwogen eigenbelang IPB-Forum 1 oktober 2016 Ellen Van Stichel

SOLIDARITEIT VANUIT KWETSBAARHEID EN RECHTVAARDIGHEID IPB-Forum 1 oktober 2016 ’Burgers, om welke reden dan ook tussen raderen gekomen, worden eerder als daders, als verdachten beschouwd dan als slachtoffers. Ze moeten bewijs afleggen van goede wil, moeten hun solidariteit verdienen door snel mogelijk een baan te zoeken. Zonder al te veel uitvluchten of mitsen en maren. Solidair zijn met de werkenden, de belastingbetalers die voor steeds grotere groep ‘inactieven’ moeten opkomen.’ This gross inequality is a symptom of an unjust and unfair economic system that allows the rich to get richer at the expense of the poor. This shows the extent money and power are concentrated in the hands of the wealthiest few.” IPB-Forum 1 oktober 2016 Ellen Van Stichel Ellen Van Stichel

Katholieke sociale leer en solidariteit Johannes Paulus II Solidariteit als de deugd “niet als een vaag gevoel van medelijden, of oppervlakkige vertedering (…) maar het vaste en volhardende besluit om zich in te zetten voor het algemeen welzijn (…) omdat wij allen verantwoordelijk zijn voor allen” IPB-Forum 1 oktober 2016 Ellen Van Stichel

Katholieke sociale leer en solidariteit => Twee belangrijke elementen: (1) vaste en volhardende besluit en (2) inzet voor algemeen welzijn. IPB-Forum 1 oktober 2016 Ellen Van Stichel

Katholieke sociale leer en solidariteit Algemeen welzijn: welzijn van alle leden van de gemeenschap, de onderlinge relaties tussen deze leden en de gemeenschap in het algemeen. => Het welzijn van de ene is gelinkt aan het welzijn van anderen. IPB-Forum 1 oktober 2016 Ellen Van Stichel

Katholieke sociale leer en solidariteit Liefdadigheid of rechtvaardigheid? Warme of koude solidariteit? BEIDE! IPB-Forum 1 oktober 2016 Ellen Van Stichel

SOLIDARITEIT VANUIT KWETSBAARHEID EN RECHTVAARDIGHEID IPB-Forum 1 oktober 2016 IPB-Forum 1 oktober 2016 Ellen Van Stichel Ellen Van Stichel

IPB-Forum 1 oktober 2016 Ellen Van Stichel

Algemeen welzijn Contributieve rechtvaardigheid Verdelende rechtvaardigheid individu individu Commutatieve rechtvaardigheid IPB-Forum 1 oktober 2016 Ellen Van Stichel

Achter elke arme, staat een christen. Madame Mitterand Achter elke arme, staat een christen. IPB-Forum 1 oktober 2016 Ellen Van Stichel