Slaap-waakstoornissen…

Slaap-waakstoornissen… Een waakstoornis is een vorm van een slaapstoornis. Mensen die gedurende langere tijd slecht, ’s nachts onrustig of te weinig slapen en daardoor overdag niet fit zijn kunnen last hebben van een slaap-waakstoornis. Soms leiden mensen aan een niet tegen te houden slaperigheid overdag. Ook dan kan er spraken zijn van een slaap-waakstoornis.

Als slaap-waakklachten in een periode van drie maanden minimaal drie keer per week optreden en overdag gepaard gaan met klachten als vermoeidheid, slaperigheid, concentratieproblemen en prikkelbaarheid, is sprake van een chronisch slaapprobleem.

Slaap-waakstoornissen kunnen op basis van de klachten van een patiënt als volgt worden ingedeeld: Slecht slapen ’s nachts Vergrote slaperigheid overdag Verstoringen van het slaap-waakritme Ongewenste gedragingen ’s nachts

Insomnia… We spreken van insomnie, langdurige slapeloosheid, als het niet kunnen in- of doorslapen en/of te vroeg wakker worden een maand of langer speelt, minimaal drie keer per week voorkomt en klachten geeft overdag. Patiënten die lijden aan langdurige slapeloosheid – zonder dat daarvoor een specifieke lichamelijke of psychische oorzaak is aan te wijzen – kunnen in een vicieuze cirkel terecht komen. Cognitieve gedragstherapie kan dan aangewezen zijn om precies de factoren die bijdragen aan de insomnie in kaart te brengen en aan te pakken. De kern de slaaptherapie is de slapeloosheid te doorbreken en ander gedrag en een andere denkwijze aan te leren.

Hypersomnia… dagelijks terugkerende perioden van overmatige slaperigheid. Iemand heeft de behoefte om overdag meerdere dutjes te doen. Deze klachten duren langer dan een maand en bemoeilijken het normaal functioneren in het dagelijks leven. Langdurige hypersomie kan leiden tot geheugenproblemen, problemen met werk, studie, sociale contacten en het hebben van weinig energie. Ongeveer 5 tot 15% van de bevolking lijdt aan hypersomnie. De ernst van hypersomnie kan verschillen van bijvoorbeeld vermoeidheid na een maaltijd tot ongewenst inslaap vallen in gezelschap. Bij hypersomnie kan automatisch gedrag voorkomen, waarbij iemand zich niet meer kan herinneren wat hij of zij heeft gedaan.

Narcolepsie de patiënt dagelijks kampt met een onbedwingbare en overmatige slaperigheid overdag. De patiënt valt meerdere malen op een dag zo maar in slaap, zonder dit te kunnen tegenhouden. Het ongewild in slaap vallen overdag, is bij deze patiënten geen directe consequentie van een verstoorde nachtslaap. Bij narcolepsie zijn er vaak ook andere symptomen zoals plotselinge spierverslapping of zeer levendige dromen. Patiënten met narcolepsie kunnen gebaat zijn met bepaalde medicijnen. Deze genezen de aandoening niet maar onderdrukken de symptomen waardoor de patiënt beter kan functioneren in het dagelijks leven. Geplande slaappauzes en een regelmatige leefwijze dragen daaraan ook bij.

Parasomnie Bewegingen of ‘ongewoon gedrag’ tijdens de slaap komen in vele varianten voor, variërend van praten in de slaap tot veelvuldig slaapwandelen. Slaapstoornissen die gepaard gaan met ongewone bewegingen of ongewoon gedrag worden ook wel aangeduid met de verzamelterm parasomnie. Hieronder rekenen we ook aandoeningen zoals het rusteloze benen syndroom. Een deel van de patiënten is zich in het geheel niet bewust van zijn parasomnie, waardoor gevaarlijke situaties kunnen ontstaan. Parasomnie kan leiden tot een slechte kwaliteit van de slaap.

Slaapapneu Mensen met slaapapneu, een verstoorde ademhaling tijdens de slaap, hebben aanvankelijk niet-specifieke klachten zoals slaperigheid overdag, concentratieverlies en soms hartkloppingen. De klachten nemen langzamerhand toe. Bij patiënten met een apneu valt de ademhaling tijdens de slaap stil. De ademstilstand duurt enkele seconden tot zelfs enkele minuten en treedt veelvuldig op. De hersenen geven telkens een signaal om weer te ademen. Ten gevolge van dat signaal wordt de apneupatiënt steeds een beetje wakker. De slaap werkt dan niet meer herstellend terwijl het lijkt alsof de patiënt met slaapapneu gewoon doorslaapt.

Slaapapneu 2 Er zijn verschillende vormen van slaapapneu. OSAS (obstructief slaapapneu syndroom) komt het meest voor en gaat gepaard met luid snurken. De verstoorde ademhaling wordt dan veroorzaakt door afsluiting van de keelholte tijdens de slaap. Bij CSAS (centraal slaapapneu syndroom) geven de hersenen te weinig prikkels om te ademen tijdens de slaap. Deze diagnose is moeilijker te stellen. De meeste patiënten met slaapapneu zijn gebaat met CPAP- apparatuur. Dit is een toestel dat de luchtdruk in de neus- en keelholte verhoogt. Dit voorkomt afsluiting van de keelholte. Er treedt dan geen ademstilstand meer op.