Slapen, een serieuze zaak

Presentatie over: "Slapen, een serieuze zaak"— Transcript van de presentatie:

1 Slapen, een serieuze zaak
Workshop Slapen, een serieuze zaak Geraldine Schutten Zorgmanager Slaapcentrum HMC September 2017

2 Introductie

3 Optimale gezondheid top drie
Goede voeding Bewegen Gezonde slaap

4 Slaap door de eeuwen heen
Tot de eind 17e eeuw: Biologische klok afgestemd op de natuur 2 fase slaap: uur na zonsondergang: 1e slaap na enkele uurtjes - na twee uur wakker: 2e slaap tot zonsopgang Eind 19e eeuw: - ploegendienst 1e helft 20ste eeuw: - toename 24 uurs economie

5 Belang van slaap Herstel van lichaam en geest Geeft energie
Informatieverwerking en geheugen Meer aanmaak nieuwe cellen in slaap  Concentratie, alertheid, (leer-)prestatie  Emotioneel in balans  Ontwikkeling en groei Immuunsysteem, meer aanmaak afweerstoffen …veel nog onbekend

6 Gezonde slaap Hypnogram

7 Slaapcyclus: 4 fases Een gezonde slaap doorloopt 4 fases: NON- REM- slaap - 1. de sluimerfase - 2. de lichte slaap - 3. de diepe slaap REM slaap - 4. droomslaap Rapid Eye Movement

8 Slaapcyclus 1. Sluimerfase Overgangsfase tussen waak en slaap
oogbeweging trager hersenactiviteit neemt langzaam af

9 Slaapcyclus 2. Lichte slaap start van slaap
kun je nog makkelijk uit gewekt worden

10 Slaapcyclus 3. Diepe slaap
ademhaling en hartritme dalen tot laagste ritme moeilijk uit slaap te wekken (gedesoriënteerd) Fysiek herstel

11 Slaapcyclus 4. Droomslaap REM
grote hersenactiviteit (vergelijkbaar met wakker) maximale ontspanning spieren actief: dromen Geestelijk herstel: afvalstoffen afvoeren, ervaringen van de dag verwerken

12 Slaapcyclus Belangrijkste fase slaap: 3. Diepe slaap: lichamelijk herstel 4. Droomslaap: geestelijk herstel

13 Slaapcycli 3 tot 5 maal per nacht
Kernslaap = eerste 3 cycli (meeste diepe slaap) Overige slaap = restslaap (functie onbekend) Duur cyclus: 90 – 120 minuten

14 Slaapduur per nacht per leeftijdsfase

15 Slaap en leeftijd Pubers en adolescenten - meer avondmens

16 Toename slaapproblemen bij pubers
5-10% van de jongeren heeft last van een slaapstoornis > 30% van de jongeren heeft een periode van slaapproblemen

17 Toename slaapproblemen bij pubers Oorzaken:
genetische aanleg medische klachten stressvolle gebeurtenis spanningen thuis/school/vrienden/vrije tijd piekeren: (plaatje invoegen) ADHD, autisme, depressie, (faal)angst ongezonde slaaphygiëne 24-uursmaatschappij – internet/t.v./i-pad/i-phone: overmatige blootstelling aan licht/geluidprikkels: houdt ons constant wakker!

18 Slaap: 16 – 25 jarigen

19 Gezond slapen voor pubers: hoe dan?
1,5 uur voor slapen geen laptop/i-pad/i-phone/gamen Op tijd stoppen met huiswerk leren Sporten mag, maar begin van de avond Regelmatige bedtijden en voldoende slaapduur In weekend niet te lang wakker in bed blijven liggen Dagelijks voldoende beweging en daglicht

20 Slaap en leeftijd Bij ouder worden (vanaf 40 jaar)
- minder diepe slaap - meer ochtendmens

21 Slaapstoornissen Onderverdeeld in subgroepen:
Ademhaling gerelateerde slaapstoornissen In- en doorslaapstoornissen (Insomnia) Stoornis in slaap- waakritme (Circadiane ritmiek stoornissen) Beweging gerelateerde slaapstoornissen Vreemde gedragingen in de slaap (Parasomnia) Stoornis met bovenmatige slaperigheid (Hypersomnia)

22 Ademhaling gerelateerde slaapstoornissen
Obstructief apneu syndroom Ademstops door obstructie in de keel Centraal apneu syndroom Ademhaling wordt onregelmatig aangestuurd door de hersenene

23 Ademhalingsgerelateerde slaapstoornissen Obstructief apneu syndroom

24 Ademhalingsgerelateerde slaapstoornissen Behandeling
MRA  Positietherapie CPAP  Tongpacemaker

25 Ademhalingsgerelateerde slaapstoornissen Hypnogram

26 In- en doorslaapstoornissen 3 categorieën
Moeilijk in slaap vallen Vaak wakker worden Te vroeg wakker worden

27 In- en doorslaapstoornissen Oorzaken
verstoring van het natuurlijke slaap-waak-ritme spanningen, stress ouderdom slaap hygiëne medicijnen (ritalin, pijnstillers met cafeïne, etc.) drugs, XTC omstandigheden in de slaapkamer (tv, te veel licht, etc.) geluiden

28 Biologische klok Circadiaan ritme
‘circa’: Latijn voor ongeveer, ‘diaan’ voor dag, ± 25 uur Functioneren niet constant per 24 uur: ritme Overdag actief ‘s Nachts in rust

29 Biologische klok In de hersenen (hoofdklok) - reageert op licht
In de vitale organen (lever, maag, alvleesklier) - reageert op tijdstip eten Optimale afstemming in lichaam gedurende 24 uur

30 Biologische klok

31 Biologische klok Ochtendmens Avondmens
Slaap- waakritme verschilt per individu

32 Ploegendienst Vermoeidheid
Tips om vermoeidheid tegen te gaan: Voorslapen (duur van 1 cyclus, minuten) Powernap (wanneer mogelijk) Lichttherapie (voor- en nadelen) NB: Oppassen in verkeer na de nachtdienst!

33 Ploegendienst Slapen overdag
Mismatch met biologische klok - licht - geluid Tips: geen alcohol/ cafeïne ontspannen voor het slapen geen uitgebreide maaltijden voor het slapen zelfde ritueel aanhouden als bij nacht

34 Ploegendienst Spijsvertering
Spijsvertering ‘s nachts in rust stand - niet alle voedsel kunnen verdragen ‘s nachts Tips: houd je aan de drie maaltijden per dag geen vet / zwaar eten

35 Ploegendienst Overige tips: voorwaarts roosteren

36 Slaapbevorderende adviezen De slaapomgeving
Zorg voor een comfortabele, donkere en stille slaapkamer. Zorg voor een comfortabele temperatuur in uw slaapkamer. Verberg de klok, of draai hem om zodat u hem niet kunt zien.

37 Slaapbevorderende adviezen Voeding
Vermijd alcohol, vooral in de avond. Eet regelmatig en ga niet met een hongergevoel naar bed. Probeer elke vorm van stimulerende middelen te beperken

38 Slaapbevorderende adviezen Slaapbehoefte
Slaap niet meer dan nodig is om u de volgende dag uitgerust te voelen Dagelijks zelfde tijd naar bed/ opstaan Gebruik de slaapkamer alleen voor het slapen Ga niet geforceerd proberen om in slaap te vallen

39 Slaapbevorderende adviezen Spanning en ontspanning
Zorg voor voldoende lichaamsbeweging - maakt slaap dieper - niet in de laatste 3 uur voor het slapen Zorg voor rustpunten overdag - voorkomt dat spanning opbouwt gedurende de dag Neem uw problemen niet mee naar bed - piekeruurtje Bereid u voor op de nacht - ritueel - ‘opslomen’ Voorkom een al te heet bad of hete douche vlak voor het slapengaan

40 Het Slaapcentrum

41

42 Slaaponderzoeken Polysomnografie Polygrafie

43 Slaaponderzoeken Actiwatch

44 Laatste ontwikkelingen
Uitkomsten onderzoek - erfelijkheid factor - angst- en gedragproblemen bij langdurige slapeloosheid

45 Conclusie: Neem je slaap serieus!

46 Vragen?