Erfrecht Een deel van het burgerlijk recht dat de erfopvolging of successie regelt. Het regelt wat er gebeurt met bezittingen & schulden van iemand als die overlijdt. Het heeft te maken met de dood, met geld en met de liefde in een familie. Die cocktail kan behoorlijk explosief zijn.

Erfrecht nationaal recht grensoverschrijdend recht privaatrecht (B > B) publiek recht (O > B) intern. priv r. intern. publ r. welke nat. wet.? burg hand p. proc arbeid soc.z grond admin fisc straf s. proc volkenrecht Europees recht s o c i a a l

Erfrecht Het erfrecht wordt geregeld in boek III van het BW. Boek I - Personen burgerlijke stand, woonplaats, huwelijk, echtscheiding, afstamming, adoptie, ouderlijk gezag, voogdij… Boek II - Goederen en verschillende beperkingen van eigendom eigendom, vruchtgebruik, erfdienstbaarheid… Boek III - Wijze van eigendomsverkrijging erfenissen, testamenten, contracten, huwelijksvermogenstelsels, onrechtmatige daad…

Erfrecht De wet met betrekking tot de hervorming van het erfrecht Het vorige erfrecht was gebaseerd op een verouderd maatschappijmodel waarin het klassieke gezin vandaag minder de norm is geworden. De wet met betrekking tot de hervorming van het erfrecht treedt in werking op 1 september 2018

diverse familievormen Erfrecht ancien régime Code Napoléon 1789 1815 1830 2018 oudste kind alles ieder kind gelijk erflater grotere vrijheid klassieke gezin diverse familievormen nieuw samengestelde gezinnen

Erfrecht De wet met betrekking tot de hervorming van het erfrecht De complexiteit van de maatschappelijke realiteit: minder huwelijken, meer wettelijk en feitelijk samenwonenden, nieuw samengestelde gezinnen,… noopte tot een flexibilisering van het erfrecht, die toelaat om in te spelen op de veelheid aan familievormen. Bij veel burgers leeft de wens tot meer autonomie, zodat men een erfrecht “op maat” kan uitwerken, aangepast aan de eigen specifieke situatie. De wet met betrekking tot de hervorming van het erfrecht is in werking sinds 1 september 2018

Erfopvolgingssystemen testamentaire vrijheid reservataire erfgenamen Individualistisch Familiaal vrije wil gezin / blverw. successierechten Socialistisch + de staat laatste erfgenaam

Enkele begrippen Erflater (de cujus): de overleden persoon die een erfenis nalaat Erfgenaam: de persoon die het vermogen van de erflater verkrijgt Nalatenschap: het vermogen van de overledene Legaat: het voorwerp van een testament – wat men krijgt door testament Legataris: de begunstigde in een testament Orde: groep erfgenamen die, volgens bloedverwantschap, een andere groep erfgenamen uitsluit Ascendenten: erfgenamen in rechte, opgaande lijn Descendenten: erfgenamen in rechte, neergaande lijn Graad: afstand van verwantschap tussen erflater en erfgenaam

testamentaire erfgenaam Erfgenamen erflater nalatenschap erfgenaam 1 2 testamentaire erfgenaam wettelijke erfgenaam (legataris) (orde) legaat

Enkele begrippen Erflater (de cujus): de overleden persoon die een erfenis nalaat Erfgenaam: de persoon die het vermogen van de erflater verkrijgt Nalatenschap: het vermogen van de overledene Legaat: het voorwerp van een testament – wat men krijgt door testament Legataris: de begunstigde in een testament Orde: groep erfgenamen die, volgens bloedverwantschap, een andere groep erfgenamen uitsluit Ascendenten: erfgenamen in rechte, opgaande lijn Descendenten: erfgenamen in rechte, neergaande lijn Graad: afstand van verwantschap tussen erflater en erfgenaam

OGV OGM GV GM GV GM V M K K KK KK KK AKK AKK AKK bloedverwanten in rechte lijn opgaande lijn OGV OGM GV GM GV GM Ascendenten V M P K K Descendenten KK KK KK neergaande lijn AKK AKK AKK

Enkele begrippen Erflater (de cujus): de overleden persoon die een erfenis nalaat Erfgenaam: de persoon die het vermogen van de erflater verkrijgt Nalatenschap: het vermogen van de overledene Legaat: het voorwerp van een testament – wat men krijgt door testament Legataris: de begunstigde in een testament Orde: groep erfgenamen die, volgens bloedverwantschap, een andere groep erfgenamen uitsluit Ascendenten: erfgenamen in rechte, opgaande lijn Descendenten: erfgenamen in rechte, neergaande lijn Graad: afstand van verwantschap tussen erflater en erfgenaam

OGV OGM GV GM GV GM V M K K KK KK KK AKK AKK AKK bloedverwanten in rechte lijn opgaande lijn OGV OGM GV GM GV GM Ascendenten V M P 1e K K Descendenten 2e KK KK KK 2e graad neergaande lijn AKK AKK AKK

OGV OGM GV GM GV GM V M K K KK KK KK AKK AKK AKK bloedverwanten in rechte lijn opgaande lijn OGV OGM 3e graad 3e GV GM GV GM 2e Ascendenten V M 1e P K K Descendenten KK KK KK neergaande lijn AKK AKK AKK

OGV OGM GV GM GV GM V M K K KK KK KK AKK AKK AKK bloedverwanten in rechte lijn opgaande lijn OGV OGM 3e graad GV GM GV GM 2e graad Ascendenten V M 1e graad P K K 1e graad Descendenten KK KK KK 2e graad neergaande lijn AKK AKK AKK 3e graad

OGV OGM GV GM V M T O Ko B Z K N KK AN AKK bloedverwanten in rechte lijn in zijlijn opgaande lijn OGV OGM Ascendenten GV GM gemene stamouder 3e 2e V M T O 3e graad 1e Ko P B Z Descendenten K N KK AN AKK neergaande lijn

OGV OGM GV GM V M T O Ko B Z K N KK AN KK bloedverwanten in rechte lijn in zijlijn opgaande lijn OGV OGM Ascendenten GV GM V M T O 1e 2e Ko P B Z Descendenten 3e K N 3e graad KK AN KK neergaande lijn

vererving beperkt tot de 4e graad bloedverwanten in rechte lijn in zijlijn opgaande lijn OGV OGM Ascendenten GV GM V M T O 3e graad Ko 4e graad P B Z 2e graad Descendenten K N 3e graad KK AN 4e graad KK neergaande lijn vererving beperkt tot de 4e graad

Vereisten om te kunnen erven Erfgenaam moet bestaan op ogenblik dat de erfenis openvalt. moet verwekt zijn moet nog in leven zijn Waardig zijn om erfgenaam te zijn. De wet vermeldt verschillende gevallen waarin iemand onwaardig kan worden verklaard: na veroordeling tot (poging tot) moord of doodslag; voor alle daden die de dood tot gevolg kunnen hebben, zoals opzettelijke slagen en verwondingen of vergiftiging; ook andere zaken, zoals gezinsgeweld en verkrachting die evenwel niet de dood tot gevolg hebben. Deze onwaardigheden hebben automatisch uitwerking na veroordeling door de rechter.

Vereisten om te kunnen erven Een onwaardige erfgenaam: wordt geacht nooit erfgenaam te zijn geweest; zal niets uit de nalatenschap mogen behouden; zijn kinderen kunnen door plaatsvervulling wel zijn plaats innemen om zijn erfdeel te verkrijgen.

Aanvaarding en verwerping van een erfenis Je bent nooit verplicht om te erven. Je kan kiezen tussen: Zuivere aanvaarding (uitdrukkelijk of stilzwijgend) Verwerping Verklaring afgelegd ten overstaan van een notaris Vrijwillige erfenissprong (grootouders – kleinkinderen) Aanvaarding onder voorrecht van inventaris Voorwaardelijke aanvaarding waarbij de erfgenaam enkel met de goederen van de erfenis, de schulden van de erfenis moet betalen.

Aanvaarding onder voorrecht van inventaris Toch opletten voor de fiscale gevolgen. Door te aanvaarden onder voorrecht van boedelbeschrijving, moet men ook onmiddellijk successierechten betalen.  ? actief +20 +10 +5 -5 Als de erflater binnen de 3 jaar vóór zijn overlijden nog gelden heeft uitgegeven waarvan de bestemming of de identiteit van de ontvanger niet kan worden aangetoond, dan behoren deze gelden fictief tot de nalatenschap. passief -25

Erfopvolgingssystemen Testament testamentaire erfgenaam Testamentaire erfopvolging 1. eenzijdig herroepelijk vormgebonden reservataire erfgenaam descendenten LLE suppletief Ordes wettelijke erfgenaam 1e orde (descendenten - plaatsvervulling) 2e orde (broer/zus + ouders ¼) 3e orde (ascendenten - kloving) 4e orde (zijverwanten) 5e orde (de staat) Wettelijke erfopvolging 2.

1e 2e 4 3e 4e 5e Ordes kinderen broer / zus ouders oom - tante (V&M ¼) 3e ouders (kloving) 4e oom - tante (kloving) 5e de staat

3 4 2 1 Ordes grootouders ouders oom - tante P broer - zus kozijn kinderen neef - nicht kleinkinderen

Plaatsvervulling Plaatsvervulling doet zich voor wanneer een bloedverwant die zelf zou geërfd hebben reeds overleden is ofwel de nalatenschap heeft verworpen dan wel onwaardig is om te erven. Zijn plaats wordt ingenomen door zijn dichtste afstammelingen, die samen dan het deel krijgen dat normaal zou zijn toegekomen aan de vervangen erfgenaam.  Zo zullen de kleinkinderen van de erflater (hun grootvader) samen de plaats innemen van hun vader (die overleden is, verworpen heeft of onwaardig is verklaard).

Plaatsvervulling kloving OGV OGM GV GM GV GM V M O P B N K K N KK KK

+ Plaatsvervulling - 1e orde 1/3 1/3 1/3 1/6 1/6 V M P 1 1 2 K K K 3 6 : = 1/3 1/3 K K 1/3 K 3 6 1/6 KK 1/6 KK KK KK KK

Plaatsvervulling - 2e orde GV GM GV GM 1 1 1/4 1/4 V M : 2 = 2 4 + P B B 1 1 1/4 1/4 : 2 = 4 8 + K N N 1/8 1/8

Plaatsvervulling - 2e orde GV GM GV GM + 3 3 1/4 V M : 2 = 4 8 + P B B 3/8 3/8 + K N N 3/16 3/16

+ + + Plaatsvervulling - 3e orde kloving 1/4 1/4 1/2 1/2 1/2 OGV OGM

+ + + Plaatsvervulling - 3e orde kloving 1/2 1/4 1/4 1/2 1/2 OGV OGM

+ + + + + + + + + Plaatsvervulling - 4e orde kloving 1/2 1/4 1/4 1/2 OGV OGM OGV OGM 1/2 + + + GV GM GV GM + + + 1/4 1/4 T V M O T 1/2 1/2 K 1/4 K K P

+ + + + Oefening 1 1/3 1/3 1/3 1/6 1/6 1/6 1/6 1/6 1/12 1/12 GV GM V M P + + 1/3 1/3 1/3 K K K 1/6 1/6 + + 1/6 1/6 KK KK KK KK KK 1/6 1/12 1/12 AKK AKK AKK AKK AKK AKK AKK

+ + + + + + Oefening 2 1/4 1/4 1/4 1/4 1/8 1/8 1/8 1/8 OGV OGM GV GM V P + + 1/4 1/4 1/4 1/4 K K K K 1/8 1/8 + 1/8 1/8 KK KK KK KK KK KK 1/16 1/16 AKK AKK AKK AKK AKK AKK AKK AKK

+ + Oefening 3 1/4 1/4 GV GM V M 1/8 1/8 1/8 1/8 B P B Z B N N N N 1/24 1/24 1/24

+ + + + Oefening 4 1/4 GV GM V M B P B Z B N N N N 3/16 3/16 3/16 3/16 3/32 3/32

+ + + + + Oefening 5 GV GM V M B P B Z B N N N N N 1/3 1/3 1/3 1/12

+ + + + + Oefening 6 1/4 1/4 1/2 1/2 OGV OGM OGV OGM OGV OGM OGV OGM P + K

+ + + + + + Oefening 7 1/4 1/4 1/2 1/2 1/2 OGV OGM OGV OGM OGV OGM OGV P + K

+ + + + + + Oefening 8 1/4 1/8 1/8 1/4 1/4 1/4 1/4 1/2 1/2 OGV OGM OGV P + K

+ + + + + + + + + + Oefening 9 1/2 1/2 1/2 1/4 1/4 1/12 1/12 1/12 OGV OGM OGV OGM + + + 1/2 GV GM GV GM + + + 1/2 1/2 O V M O O 1/4 1/4 P Ko Ko Ko 1/12 1/12 1/12 + K

+ + + Halfbroers en halfzussen kloving 1/2 1/2 1/4 1/4 1/6 1/6 1/6 V M SV HB B Z P Vader: 1/4 1/4 3/12 Moeder: 1/6 1/6 1/6 2/12 5/12 5/12 2/12

Volle adoptie natuurlijke familie adoptiefamilie GV GM V M Ad Ad O geadopteerde K K

+ + + Volle adoptie natuurlijke familie adoptiefamilie 1/2 1/2 1/4 1/4 GV GM + + V M Ad Ad O 1/2 1/2 geadopteerde K K 1/4 1/4

Gewone adoptie natuurlijke familie adoptiefamilie GV GM V M Ad Ad O geadopteerde K K

+ + + Gewone adoptie natuurlijke familie adoptiefamilie 1/2 1/2 1/2 GV GM + + V M Ad Ad O 1/2 1/2 geadopteerde K K 1/2

Eigendomsrecht appartement bouwgrond weide huis fiets geld paard kleren computer meubelen

Eigendomsrecht Het recht om op de meest volstrekte wijze van een zaak het genot te hebben en daarover te beschikken, mits men er geen gebruik van maakt dat strijdig is met de wetten of de verordeningen (art. 544 B.W.) Het eigendomsrecht is het meest volledige recht dat een persoon op een zaak kan hebben. Het bevat zowel het genot, het beheer als de beschikking over de zaak.

Eigendomsrecht Genot: Beheer: Beschikking: de zaak gebruiken (een huis zelf bewonen) recht op de inkomsten, de vruchten (fruit van een appelboom) en de opbrengsten (huurgelden, intresten) recht om de zaak te veranderen, te verkopen, weg te schenken, te hypothekeren, te vernietigen Het eigendomsrecht bestaat dus uit meerdere rechten. Het is mogelijk dat deze rechten i.v.m. eenzelfde goed verdeeld worden over verschillende personen.

Vruchtgebruik Genot Vruchtgebruik Beheer Volle eigendom Beschikking Naakte eigendom

Vruchtgebruik 1 2 Genot Vruchtgebruik Beheer Volle eigendom Beschikking Naakte eigendom

Vruchtgebruik Vruchtgebruik is het levenslang (tijdelijk) en volledig genots- en beheerrecht op andermans goed onder de verplichting de zaak in stand te houden en in natura terug te geven (art. 578 BW.) De vruchtgebruiker mag andermans zaak gebruiken, ervan genieten en beheren. De eigenaar behoudt slechts het recht om over de zaak te beschikken. Gezien de beknotting van de rechten van de eigenaar van het goed waarop het vruchtgebruik gevestigd is, noemt men hem de ‘naakte’ of ‘blote eigenaar’.

Vruchtgebruik 1) Vruchtgebruik Naakte eigendom 2) Naakte eigendom

Vruchtgebruik Vruchtgebruik + Naakte eigendom = Volle eigendom + =

Huwelijksvermogenstelsels EV GV EV Wettelijk stelsel eigen goederen gemeenschappelijke goederen nalatenschap EV EV Scheiding van goederen Wie de goederen betaalt, wordt er ook eigenaar van eigen goederen onverdeelde goederen nalatenschap

EV GV EV Wettelijk stelsel nalatenschap + € 360.000 € 400.000 € 100.000 € 120.000 nalatenschap € 100.000 € 200.000 € 60.000 + € 100.000 € 260.000 € 360.000

+ + Wettelijk stelsel + LLE 1 orde (kind) LLE 2, 3 of 4 orde (schoonfamilie) EV GV EV EV GV EV LLE: vruchtgebruik op EV en op GV LLE: vruchtgebruik op EV en op GV + naakte eigendom op GV

+ + Wettelijk stelsel + LLE 1 orde (kind) LLE 2, 3 of 4 orde (schoonfamilie) EV GV EV EV GV EV LLE: vruchtgebruik op EV en op GV LLE: vruchtgebruik op EV en op GV + naakte eigendom op GV Kind: naakte eigendom op EV en op GV SF: naakte eigendom op EV

Scheiding van goederen LLE + 1, 2, 3 of 4 orde (kind / schoonfamilie) EV EV LLE: vruchtgebruik op EV orde: naakte eigendom op EV

Oefening: wie erft wat? De vrouw overlijdt en laat haar echtgenoot en haar twee kinderen achter. EV m GV EV v € 30.000 € 500.000 € 30.000 € 250.000 + € 30.000 NL: € 280.000 LLE: vruchtgebruik op € 280.000 K1: naakte eigendom op € 125.000 naakte eigendom op € 15.000 K2: naakte eigendom op € 125.000 naakte eigendom op € 15.000

Oefening: wie erft wat? De vrouw overlijdt en laat haar echtgenoot en haar twee broers achter. EV m GV EV v € 30.000 € 500.000 € 30.000 € 250.000 + € 30.000 NL: € 280.000 LLE: vruchtgebruik op € 280.000 B1: naakte eigendom op € 15.000 naakte eigen. op € 250.000 of B2: naakte eigendom op € 15.000 volle eigendom op € 250.000 vruchtgebruik op € 30.000

Oefening: wie erft wat? + P K1 K2 K3 EV m GV EV v LLE 1/3 1/3 1/3 1/6 € 60.000 € 180.000 € 40.000 1/6 1/6 NL: € 150.000 LLE: vruchtgebruik op € 150.000 K1: naakte eigendom op € 20.000 naakte eigendom op € 30.000 K2: naakte eigendom op € 20.000 naakte eigendom op € 30.000 KK1: naakte eigendom op € 10.000 naakte eigendom op € 15.000 KK2: naakte eigendom op € 10.000 naakte eigendom op € 15.000

Oefening: wie erft wat? + + V M B Z P Z N EV m GV EV v 1/4 1/4 1/4 LLE € 80.000 € 200.000 € 40.000 NL: € 180.000 LLE: vruchtgebruik op € 180.000 M: naakte eigendom op € 20.000 naakte eigendom € 100.000 B: naakte eigendom op € 20.000 of Z: naakte eigendom op € 20.000 volle eigendom € 100.000 vruchtgebruik € 80.000 N: naakte eigendom op € 20.000

Gezinsdrama Een dader die onwaardig verklaard had moeten worden, maar overleden is voordat de rechter een vonnis heeft kunnen vellen, kan geen erfgenaam zijn van het slachtoffer. vb. Normaal zou de dader dan eerst erven van de slachtoffers, en zou die erfenis samen met de nalatenschap van de dader bij zijn familie terechtkomen. Deze situatie is echter onbillijk. een man die zijn vrouw en kinderen vermoordt, en daarna zelfmoord pleegt.

Gezinsdrama GV GM GV GM GV GM GV GM V M V M + Marc Els + K

Gezinsdrama EV Mark GV EV Els Mark: vruchtgebruik op € 220.000 V: € 20.000 € 400.000 € 20.000 NL: € 220.000 Mark: vruchtgebruik op € 220.000 V: naakte eigendom op € 10.000 naakte eigendom op € 200.000 M: naakte eigendom op € 10.000 of volle eigendom op € 200.000 vruchtgebruik op € 20.000

+ + Gezinsdrama GV GM GV GM GV GM GV GM V M V M Marc + Els K NE op 10.000 M NE op 10.000 VE op 200.000 + Marc + Els VG op 20.000 + K

+ + Gezinsdrama GV GM GV GM GV GM GV GM V M V M Marc Els K VE op 110.000 M VE op 110.000 + Marc Els + K

Testament Laatste wilsbeschikking Kenmerken: eenzijdig: er is maar één partij (testator) herroepelijk: kan deze veranderen zolang hij leeft vormgebonden: moet neergeschreven worden in een akte uitgestelde werking: creëert rechtsgevolgen na overlijden Omvat beschikkingen over zijn: stoffelijk overschot (begraving / crematie / medische wet.) goederen (legaten)

Soorten testamenten 1. Eigenhandig testament Is een geschrift door de erflater zelf opgesteld, waarin hij zijn laatste wil te kennen geeft. Het testament moet door de erflater eigenhandig geschreven zijn (dus niet getypt). Het moet gedateerd zijn en de handtekening van de erflater dragen. 2. Notarieel testament Dit testament wordt door de erflater gedicteerd aan een notaris, in aanwezigheid van een tweede notaris of van twee getuigen. De notaris schrijft het testament. Het wordt ondertekend door de erflater, de twee getuigen en de notaris(sen). 3. Internationaal testament Is eender welk geschrift, waarvan de erflater verklaart en erkent, in de tegenwoordigheid van twee getuigen en de notaris, dat dit zijn testament is en dat hij de inhoud ervan kent. De notaris maakt hiervan een akte op en bewaart het testament onder omslag. Het geschrift mag getypt of met de hand geschreven zijn door de erflater zelf of zelfs door iemand anders.

Eigenhandig testament Een eigenhandig testament is eenvoudig, maar kan verdwijnen. Hoe los je dat goedkoop en veilig op, terwijl de inhoud toch volledig anoniem blijft? Testamenten verdwijnen wel eens Eigenhandige testamenten durven nogal eens te 'verdwijnen' als ze in de verkeerde handen vallen. Een erfgenaam die benadeeld wordt via een testament, zal er belang bij hebben om dit testament te laten verdwijnen. Sommigen lossen dit op door 2 of 3 exemplaren op te maken en op verschillende plaatsten te leggen, maar echt sluitend is deze oplossing toch ook niet.

Eigenhandig testament Geef het in bewaring Om te vermijden dat je testament verdwijnt, kan je het tijdens je leven aan een notaris geven, die het dan bewaart (kost € 50). Het blijft dan wel een eigenhandig testament, maar het kan niet meer zomaar verloren gaan. Het bestaan van het eigenhandige testament (niet de inhoud ervan) wordt door de notaris meegedeeld aan het CRT (Centraal Register voor Testamenten), dat beheerd wordt door de Federatie van Notarissen. Een erfgenaam kan later bij om het even welke notaris in België nagaan of er een testament is. De inhoud van het testament blijft wel geheim zolang de erflater leeft. Men kan niet te weten komen of iemand al dan niet een testament gemaakt heeft.

Voorbehouden gedeelte Reservataire erfgenamen Testamentaire vrijheid Vrij om de nalatenschap te geven aan wie men wil Reservataire erfgenamen Hebben een recht op voorbehouden gedeelte (VBG) - reserve op de nalatenschap Voorbehouden gedeelte reserve Beschikbaar gedeelte

Reservataire erfgenamen Wie heeft recht op een reserve? Descendenten LLE

Reservataire erfgenamen Descendenten (moet) (mag) Aantal kinderen VBG BG 1 1/2 1/2 2 1/4 1/4 1/2 1/2 3 of meer 1/6 1/6 1/6 1/2 1/2 VBG: voorbehouden gedeelte BG: beschikbaar gedeelte

Reservataire erfgenamen Descendenten (moet) (mag) Aantal kinderen VBG BG 3 of meer 1/2 1/2 1 x 5 = 1/10 2 P K1 K2 K3 K4 K5 1/10 1/10 1/10 1/10 1/10

Reservataire erfgenamen Descendenten P NL: 600.000 K1 K2 + K3 VBG BG twee kinderen 1/2 1/2 1/4 1/4 150.000 150.000 300.000 300.000

Reservataire erfgenamen Langstlevende echtgenoot het VG op ½ van de nalatenschap minimum het VG op woonhuis en huisraad situatie 1 situatie 2 VG op twee woningen + huisraad VG op woonhuis + huisraad

Erfenissprong (generation skipping) Wie een erfenis krijgt in de rechte lijn (van een partner, ouder, grootouder), kan die volledig of voor een deel kosteloos doorgeven aan zijn of haar eigen kinderen. Voor die kosteloze erfenissprong heb je 1 jaar de tijd. P 1/3 1/3 K 1/3 K K doorgeven 1/6 KK 1/6 KK KK KK KK

Erfbelasting Erfbelasting: een belasting op erfenissen Belasting verschuldigd bij de aankoop van een … Erfbelasting: een belasting op erfenissen

Erfbelasting Erfbelastingen zijn taksen die Vlaanderen heft op een erfenis. Ze worden berekend op de waarde (na aftrek van de schulden) van de roerende en onroerende goederen (in binnen- en buitenland) die de overledene nalaat. Om de waarde van de nalatenschap te bepalen, moeten de erfgenamen een aangifte van nalatenschap indienen bij de Vlaamse Belastingdienst. Het tarief (percentage) van de erfbelasting hangt af van: het erfbedrag;  de graad van bloedverwantschap: tussen echtgenoten en erfgenamen in rechte lijn tussen broers en zussen tussen andere personen

Erfbelasting tussen echtgenoten en erfgenamen in rechte lijn tussen broers en zussen tussen andere personen

Erfbelasting LLE kind broerzus oom tante € 250.000 € 75.000 € 50.000 27% € 250.000 55% 55% 9% € 75.000 € 50.000 30% 45% € 35.000 3% 25% 25% LLE kind broerzus oom tante

Erfbelasting A. tussen echtgenoten en erfgenamen in rechte lijn Methode 1 € 50.000 x 3% = € 1.500 LLE erft € 400.000 € 200.000 x 9% = € 18.000 € 150.000 x 27% = € 40.500 € 60.000 Methode 2 O.R. € 300.000 € 50.000 x 3% = € 1.500 € 200.000 x 9% = € 18.000 € 50.000 x 27% = € 13.500 LLE erft € 400.000 € 33.000 € 39.000 R. € 100.000 € 50.000 x 3% = € 1.500 € 50.000 x 9% = € 4.500 € 6.000

Erfbelasting A. O.R. € 150.000 € 50.000 x 3% = € 1.500 € 100.000 x 9% = € 1.500 € 100.000 x 9% = € 9.000 € 10.500 LLE erft € 200.000 R. € 50.000 € 50.000 x 3% = € 1.500 € 12.000

Erfbelasting A. O.R. € 250.000 € 50.000 x 3% = € 1.500 € 200.000 x 9% = € 1.500 € 200.000 x 9% = € 18.000 € 19.500 kind erft € 310.000 € 21.900 R. € 60.000 € 50.000 x 3% = € 1.500 € 10.000 x 9% = € 900 € 2.400

Erfbelasting B. € 35.000 x 25% = € 8.750 € 40.000 x 30% = € 12.000 0 – 35.000 25% 35.000 – 75.000 30% boven de 75.000 55% € 35.000 x 25% = € 8.750 € 40.000 x 30% = € 12.000 Broer 1 erft € 150.000 € 75.000 x 55% = € 41.250 € 62.000 Broer 2 erft € 50.000 € 35.000 x 25% = € 8.750 € 15.000 x 30% = € 4.500 € 13.250

Erfbelasting B. € 35.000 x 25% = € 8.750 € 40.000 x 30% = € 12.000 0 – 35.000 25% 35.000 – 75.000 30% boven de 75.000 55% € 35.000 x 25% = € 8.750 € 40.000 x 30% = € 12.000 Zus erft € 130.000 € 55.000 x 55% = € 30.250 € 51.000 € 35.000 x 25% = € 8.750 Broer erft € 90.000 € 40.000 x 30% = € 12.000 € 15.000 x 55% = € 8.250 € 29.000

Erfbelasting C. € 35.000 x 25% = € 8.750 Neef 1 erft € 150.000 0 – 35.000 25% 35.000 – 75.000 45% boven de 75.000 55% € 35.000 x 25% = € 8.750 Neef 1 erft € 150.000 € 40.000 x 45% = € 18.000 € 125.000 x 55% = € 68.750 € 200.000 N1 ¾ = € 71.625 € 95.500 Neef 2 erft € 50.000 N2 ¼ = € 23.875

Erfbelasting C. € 35.000 x 25% = € 8.750 Neef 1 erft € 300.000 0 – 35.000 25% 35.000 – 75.000 45% boven de 75.000 55% € 35.000 x 25% = € 8.750 Neef 1 erft € 300.000 € 40.000 x 45% = € 18.000 € 400.000 € 325.000 x 55% = € 178.750 N1 ¾ = € 154.125 Neef 2 erft € 100.000 € 205.500 N2 ¼ = € 51.375

Erfbelasting in rechte lijn broer/zus neef/nicht R OR

Schenkingsrechten

Erfbelasting Schenkingsrechten 27% 450 000 27% 18% 250 000 250 000 9% 150 000 3% 50 000 3%

Erfbelasting Schenkingsrechten Neef 1 erft € 150.000 € 200.000 € 35.000 x 25% = € 8.750 Neef 2 erft € 50.000 € 40.000 x 45% = € 18.000 € 125.000 x 55% = € 68.750 N1 ¾ = € 71.625 € 95.500 N2 ¼ = € 23.875 Neef 1 erft € 150.000 - € 71.625 = € 78.375 Neef 2 erft € 50.000 - € 23.875 = € 26.125 Schenkingsrechten Neef 1 krijgt € 150.000 € 150.000 x 10% = € 15.000 Neef 2 krijgt € 50.000 € 50.000 x 10% = € 5.000 Neef 1 erft € 150.000 - € 15.000 = € 135.000 Neef 2 erft € 50.000 - € 5.000 = € 45.000

+ + + + + Oefening 1/2 1/2 1/2 1/2 GV GM GV GM O V M T J Ko Ko Ko Jef, ongehuwd, heeft geen kinderen en evenmin broers en zussen. Zijn vader en moeder overleden vijf jaar geleden bij een auto-ongeval. Zijn enige familieleden zijn zijn tante langs moederszijde, die drie dochters heeft, zijn grootmoeder langs vaderszijde en een oom langs vaderszijde. De nalatenschap bedraagt €120.000. Wie erft wat van Jef, indien deze overlijdt zonder een testament op te maken?  + + + 1/2 GV GM GV GM + + 1/2 1/2 1/2 O V M T J Ko Ko Ko

0 – 35.000 25% 35.000 – 75.000 45% boven de 75.000 55%

Oefening erft erfbelast. totaal erft erfbelast. totaal GM erft de vaderlijke helft en betaalt erfbelasting aan tarief 3-9-27%. Tante erft de moederlijke helft en betaalt erfbelasting aan tarief 25-45-55%.  GM erft € 60.000 € 50.000 x 3% = € 1.500 € 10.000 x 9% = € 900 € 60.000 erft € 2.400 € 2.400 erfbelast. € 57.600 totaal € 60.000 erft Tante erft € 60.000 € 35.000 x 25% = € 8.750 € 8.750 € 25.000 x 45% = € 11.250 € 11.250 € 20.000 erfbelast. € 40.000 totaal

Welke verschillen bestaan er tussen huwen en wettelijk samenwonen? Erfrecht In een huwelijk is de LL veel beter beschermd dan bij een samenwoning. Hij/zij heeft steeds recht op het vruchtgebruik van ½ van de nalatenschap. Bij een wettelijke samenwoning heeft de LL een beperkt erfrecht: het vruchtgebruik op de gezinswoning en de erin aanwezige huisraad. Dit is echter geen beschermd erfrecht en kan hem/haar ontnomen worden.

verklaring van wet. samwoon. feit. samenw. wet. samenw. huwelijk domicilie domicilie domicilie verklaring van wet. samwoon. huwelijks. overeenk. geven via testament levenslang VG: levenslang VG: gezinswoning gezinswoning ½ nalatenschap wel ontnemen: niet ontnemen res. erfgen testament WS stopzet