Over anders leren denken RET Over anders leren denken

Rationele emotieve therapie Rationeel heeft betrekking op de ratio/het verstand/het denken Emotieve heeft betrekking op de emoties/het gevoel Therapie heeft betrekking op genezing/verbetering/verandering RET staat ook bekend onder de naam Rationele Effectiviteits Training

Het denken over feiten Elke situatie waarin mensen zich bevinden berust op feiten. Ik moet naar mijn werk en het regent Ik heb vertraging met de trein Ik kan een afspraak niet op tijd nakomen Feiten zijn onveranderbaar Onze reacties op de feiten zijn “onze” reacties en passen bij onze persoonlijkheid De wijze waarop wij denken en voelen m.b.t. identieke feiten zijn uniek

Het reageren op feiten Een reactie op een feit is te onderscheiden in denken en voelen Bij het denken geven we een betekenis aan een feit Feit: het regent als ik naar mijn werk moet Betekenis hieraan geven kan bijv. zijn: Waarom overkomt mij dit nou altijd Nu kom ik te laat, want ik ben mijn paraplu vergeten

Het voelen n.a.v. het denken N.a.v. het geven van betekenis aan feiten wordt mijn gevoel beïnvloed. Ik word: Boos Blij Bang Bedroefd En/of krijg Body- gevoelens Chagrijnig Opgewonden Balen Buikpijn Geagiteerd Lusteloos

Binnen en buiten Mensen maken voor een groot deel hun eigen stress (spanning) Stress is een reactie op het betekenis geven van wat van buitenaf plaats vindt. Stress heeft te maken met de wijze waarop wij denken over feiten.

Begrippen binnen RET Waarneming Interpretatie Evaluatie Dit zijn de feiten zonder dat deze betekenis worden gegeven Dit is een email met een bepaald bericht. Dit is een brief met een bepaalde inhoud. Dit is een opmerking over mijn gedrag Interpretatie Dit is het geven van betekenis aan de feiten. Evaluatie Dit is de waarde die we toekennen aan de interpretatie Dit is goed, dit is slecht, dit is gevaarlijk etc. Met name de evaluatie bepaalt ons voelen

Rationeel of irrationeel Een situatie: Omdat ik het hier niet mee eens ben, mag het niet gebeuren De buitenwereld moet zich naar mij schikken Ik kan niet omgaan met dat wat niet bij mij past Mijn waarden zijn hoger dan die van anderen

Rationeel of irrationeel Opvatting: Als ik een fout maak, dan ben ik een waardeloos iemand Dit is een overgeneralisatie op grond van een enkele gebeurtenis en op de totale persoon.

Wat is dan rationeel? Kan de gedachtegang onderbouwd worden met feitelijke gegevens? Is de gedachtegang logisch consistent JA; dan is het rationeel NEE; dan is het irrationeel ‘te’ sterke evaluaties stuwen de emoties op Gevolg is dat deze gedachten niet productief zijn en het bereiken van het doel in de weg staan Gevolg is self fullfilling prophecy.

Kromme redeneringen Ongezond perfectionisme (leidt tot faalangst) Ik mag geen fouten maken en als ik ze maak dan faal ik of ga volledig af. Fouten maken is een teken van zwakte (evaluatie) Als ik fouten maak, dan faal ik (overgeneralisatie) Als ik fouten maak dan ga ik volkomen af Als ik fouten maak, dan val ik door de mand Als ik fouten maak, dan ben ik een onbenul Als ik fouten maak, dan bewijs ik dat ik niets waard ben O jee, het is niet 100%; ik ga volledig af, dit is afschuwelijk Irrationeel hierbij is de overdrijving Rationeel is fouten voorkomen

Kromme redeneringen Het Ramp-denken (gevolg op gebeurtenis wordt enorm overdreven) Dat lukt me nooit, dit is verschrikkelijk Alles gaat mis Oh, wat een ramp Ik kan mijn carrière wel vergeten Dit komt nooit meer goed Hier kan ik niet verder mee leven De mug wordt uiteindelijk een olifant Dit denken leidt tot besluiteloosheid of vermijden van risico’s

Kromme redeneringen Lage frustratietolerantie (LFT) Men ziet op tegen dingen en interpreteert dat iets te moeilijk of te zwaar is. Men kan de druk dan niet aan. Men vindt het leven onnodig zwaar. Ik kan niet tegen kritiek Als dat gebeurt, overleef ik het niet Dat is veel te moeilijk voor mij Dat kan ik niet verdragen Irrationeel is hierbij dat men overdrijft. Door de uitdaging niet aan te gaan houdt men de overtuiging in stand.

Kromme redeneringen De liefdesjunk: verslaafd aan liefde en respect Uitgangspunt in denken is dat respecteren en houden van (100%) noodzakelijk zijn. Het is verschrikkelijk om te worden afgewezen Als ik geen vaste partner heb stel ik niets voor Het is onverdraaglijk dat zij niet aardig meer doet Ik zeg maar niets, want dan krijgen we ruzie Als ik nee zeg wordt men kwaad, dus laat ik maar ja zeggen. Irrationeel is dat mensen je mogen en je gedrag goedkeuren. Rationele wens wordt irrationele eis

Kromme redeneringen Eisen aan de wereld en aan anderen Ik heb zo hard gewerkt, dit verdien ik toch niet Er gaat zoveel fout in deze organisatie, dat mag toch niet Collega’s moeten altijd fair met elkaar omgaan Mensen moeten zich aan afspraken houden Mijn collega loopt de kantjes eraf, dat hoort toch niet Ik heb vakantie en nu regent het, dat verdien ik toch niet Oorlogen mogen niet bestaan Irrationeel is dat men de realiteit niet wenst te accepteren en eist dat deze verandert.

Welke irrationele gedachten passen bij mij? Herken ik de situatie? Welke nadelen levert het op? 1. Fanatiek perfectionisme 2. Ramp-denken 3. Lage frustratie-tolerantie 4. Liefdesjunk 5. Eisen aan anderen en de wereld

Denkfouten in taal te horen Denkfouten berusten bijna altijd op interpretatie en evaluatie van feiten. Feit: Mijn dochter heeft een vijf voor wiskunde Interpretatie: zij kan het niet, zij snapt er niets van, zij is lui Evaluatie: mijn dochter is dom Feit: ik kom telkens met mijn werk niet op tijd klaar Interpretatie: dit werk is te moeilijk/zwaar voor mij Evaluatie: ik deug nergens voor

Activating event Consequence Belief Het A-B-C van Ret gebeurtenis Gevoelens en gedrag Belief Ideeën en gedachten

Opdracht Schrijf een voorbeeld uit uw eigen leven m.b.v. het A-B-C schema (A) Waardoor voelde u zich gespannen? Wat was de situatie (B) Wat waren de gedachten? (C) Wat waren uw gevoelens? (C) Welk gedrag vertoonde u?

Op weg naar verandering Drie fasen in de aanpak Zelfobservatie (het nadenken over het denken en welke gedachten mij overstuur maken) Veranderen van de irrationele gedachten in rationele of constructieve ideeën die minder stress veroorzaken en blokkades opheffen Integreren in het eigen denken: het stabiliseren van de nieuwe gedachtengang in de andere manier van denken, zodat er ander gedrag uit voortkomt

Op weg naar verandering Zelfobservatie (nadenken over de fantasie) Ga na wat u zichzelf wijsmaakt. Waar bent u bang voor? Wie zegt wat in uw fantasie? Wat zegt men in uw fantasie? Hoe belangrijk is die ander? Waarom maakt u die ander zo belangrijk?

Op weg naar verandering Veranderen (analyseren van het irrationele in de fantasie) en ombuigen naar rationele gedachten Bevraag elke fantasieovertuiging met de waarom-vraag en geef er een realistisch antwoord op. Fantaseer nu over de situatie met daarbij de andere gedachten en ga na of het gevoel nu anders is.

Op weg naar verandering Veranderen (analyseren van het irrationele in de fantasie) en ombuigen naar rationele gedachten Als de nieuwe gedachte nog geen echte rust brengt, dan zal naar andere gedachten moeten worden gezocht. Bedenk geen gedachten die alleen geruststellen door ‘heel’ positief over iets te gaan denken. Het valt allemaal wel mee of wat doet het er toe. Dit zijn gedachten die niet overtuigen en zijn ook niet rationeel, anders had u dat vooraf al zo bedacht.

Op weg naar verandering Integreren en stabiliseren door oefenen Om het nieuwe denken te stabiliseren kan men elke dag 5 minuten oefenen met voorgaande aanpak. Het veranderen kost tijd en moeite, want overtuigingen moeten worden vervangen door andere overtuigingen. Ik kan niet naar ik kan Ik durf niet naar ik durf Nieuwe overtuigingen kunnen er alleen komen door nieuwe ervaringen.