Dwars door Oeganda 26 februari – 10 maart 2019

Sportief en solidair Dwars door Oeganda 26 februari – 10 maart 2019 8 etappes door ‘de parel van Afrika’ op de mountainbike € 1.000 sponsorgeld inzamelen voor partners van Broederlijk Delen www.dwarsdooroeganda.be

Broederlijk Delen algemeen Vlaamse ngo, opgericht in 1961 Actief in 13 landen Kern van het verhaal: Broederlijk Delen zet zelf geen projecten op We steunen de eigen plannen van de lokale bevolking tegen armoede en onrecht Samen met zo’n 130 lokale partnerorganisaties Dit geeft de beste garantie op duurzame verandering En dat tot “Tot iedereen mee is” Broederlijk Delen in 80 seconden

OEGANDA: algemeen Republiek in Oost-Afrika Britse kolonie, onafhankelijk in 1962 Tot 2006 land vol conflicten, burgeroorlog “Parel / graanschuur van Afrika” 8 x groter dan België

Oeganda in cijfers

Oeganda: geschiedenis Brits protectoraat Onafhankelijkheid in 1962 1971 – 1979 dictator Idi Amin: gewelddadig bewind 1986 – nu Yoweri Museveni en de National Resistance Mouvement 1987 – 2006 burgeroorlog tussen regeringsleger en het rebellenleger LRA (Lord Resistance Army) van Joseph Kony.

Oeganda vandaag Vrij stabiel, dankzij greep van Museveni op het land Economische groei Daling armoede erg fragiel! Motor armoededaling  landbouwsector (owv gunstige omstandigheden) Corruptie: steile opmars sinds olievondst in 2006 Museveni heeft de macht stevig in handen – familie in allerlei hoge functies 2021 nieuwe verkiezingen  in principe is Museveni te oud, maar waarschijnlijk zullen ze proberen hier een mouw aan te passen Sterk geliberaliseerde economie, maar de daling van de armoede is erg fragiel: voor elke drie Oegandezen uit de armoede, tuimelen er 2 weer in Armoede ook geografisch erg ongelijk: in het noorden 43,7%, Oost 24,5%, centraal 4,7% Armoededaling dankzij gunstige omstandigheden landbouw, niet dankzij het beleid! Corruptie: steile opmars sinds olievondst in 2006

Honger in Oeganda…

Wat is honger in Oeganda? 1 op 4 Oegandese families heeft honger en komt niet aan 2100Kcal per dag. Beschikbaarheid: geen groot probleem Toegang : geld! Link armoede en honger Gezond voedsel: héél éénzijdig  ondervoeding (25% kwart van de bevolking) zeker bij kinderen 34% groeiachterstand effecten voor hele leven

Honger in Oeganda Beschikbaarheid Sinds 2016 beschikbaarheid sterk gedaald Klimaatverandering Bevolkingsexplosie Slechte en corrupte dienstverlening, geen technische ondersteuning Uitputting en erosie van bodem: slecht beheer, boskap, verkeerde landbouwtechnieken Verschillende factoren bedreigen vandaag die voldoende beschikbaarheid: Klimaatverandering  onvoorspelbaardere seizoenen, droogtes (el nino) overstromingen : sinds 2016 is beschikbaarheid sterk achteruitgegaan: overheid heeft landbouw en rurale ontwikkeling jaren kunnen negeren, vandaag komt dat als boemerang terug: budget FAO 3à4% overheid iets meer, 6 % , blijft veel te weinig  landbouwers hebben geen buffer, erg kwetsbaar Bevolkingsexplosie  een van de hoogste ter wereld, 5,8 kinderen 2050: 105 miljoen Slecht beheer van natuurlijke rijkdommen en uitputting en erosie van bodems: afgelopen 25 jaar: helft van de bossen gekapt (energievraagstuk) Gebrek aan toegang tot duurzame energie voor elektriciteit en om te koken vormt de grootste bedreiging voor de Oegandese bomen en bossen

Honger in Oeganda Toegang Armoede: onvoldoende inkomsten Slechte oogsten Fluctuerende marktprijzen zorgen voor onzekerheid Te grote focus op exportgewassen, waardoor te kleine oogst voor eigen consumptie Oegandese overheid investeert te weinig in landbouw & rurale ontwikkeling Lokale economie ontwikkelt onvoldoende Migratie naar de steden - vrouwen blijven achter... Armoede belangrijkste oorzaak van honger!! Mensen moeten de mogelijkheid hebben om extra (voedzaam) voedsel aan te kopen en hebben daarvoor een inkomen, geld, nodig. Ook om zaaigoed, vee, plantgoed aan te kopen heeft men cash nodig. Armoede ook gevolg van gebrek aan sociale bescherming en corruptie  landbouw verantwoordelijke voor econ. Groei maar 89% van de armen wonen in ruraal gebied De oogst raakt niet op de markt, dus de boeren verkopen aan opkopers die naar de dorpen komen. Vaak voor een veel te lage prijs omdat ze niet op de hoogte zijn van de marktprijs. Mirgratie van jongeren en mannen naar de steden: vrouwen blijven achter: minder kansen, minder kennis, moeten huishouden doen, zorgen voor een inkomen, werken op het land, voor de kinderen zorgen, …  Cruciaal voor de toekomst van de landbouw en de voedselvoorziening dat jongeren weer geïnteresseerd geraken in landbouw

Honger in Oeganda Gebruik Erg éénzijdige voeding, overwegend koolhydraten Kennis over gezonde maaltijden beperkt

Honger in Oeganda Stabiliteit Oeganda produceert overschotten voor de meeste landbouwproducten Handel met de buurlanden: de “graanschuur van Oost-Afrika” MAAR:  klimaatschokken, onstabiele buurlanden, misoogsten door plagen en ziekten  fluctuerende voedselprijzen: grote kwetsbaarheid van boer(in) Conflict in Soedan, Congo: Oegandese handelaars voeren uit owv de hogere prijs terwijl, prijzen in Oeganda gaan de hoogte in door schaarste Hoge prijzen en minder inkomen door tegenvallende oogsten (wat we vandaag zien)  dalende koopkracht, stijgende armoede, vicieuze cirkel: weerbaarheid!

Broederlijk Delen in Oeganda 2 regio’s: Rwenzori en Lango 12 partnerorganisaties Focus: Voedselzekerheid Inkomen door verwerking en vermarkting Bereik 2017-2021: 62.000 gezinnen 1 lokale vertegenwoordiger en 2 coöperanten => Personele samenwerking: 153.000, F01 20.000

Broederlijk Delen in Oeganda In euro’s (2016) budget: 1.035.000 euro 50.000 euro Europese middelen 670.000 euro middelen Belgische overheid 315.000 eigen middelen Uitgegeven aan: 840.000 euro aan partners 45.000 euro capaciteitsversterking lokale bevolking 150.000 euro personeel => Personele samenwerking: 153.000, F01 20.000 www.dwarsdooroeganda.be

Rwenzori De Rwenzori wordt ook wel de parel van Afrika genoemd, maar schijn bedriegt. Op de hellingen van het Rwenzori-gebergte is het moeilijk om aan landbouw te doen. Bovendien is het erg kwetsbaar voor erosie en landverschuivingen. Klimaatveranderingen maken het de boeren nog moeilijker.

Grace en de strijd tegen honger Grace (41) zat samen met haar man en 7 zonen vast in een cirkel van armoede. Ze had amper spullen, de kinderen gingen niet naar school en ze moesten soms met honger gaan slapen. Partnerorganisatie COSIL werkt samen met de lokale autoriteiten om de allerarmste gezinnen, zoals dat van Grace, op het spoor te komen. 93 gezinnen krijgen intensieve ondersteuning om uit de armoede te geraken.

Een tekening verandert haar leven Het contact met partnerorganisatie COSIL zorgde voor een keerpunt in het leven van Grace. COSIL ging in gesprek met Grace en haar man. Via het maken van een tekening (via de GALS*-methode, succesvol bij laaggeschoolden) kregen ze zicht op hoe de gezinssituatie kon verbeteren. *Gender action learning system. Veel gebruikte tekenformats zijn de ‘challenge action tree’ en de ‘vision journey’. -Challenge action tree: Het gezin tekent een boom. In de stam tekent men het kernprobleem of the challenge (bv. geldgebrek of familiaal geweld), bij de wortels de oorzaken van het probleem, bij de takken tekent men mogelijke oplossingen en in de vruchten probeert men ‘de resultaten’ te visualiseren mochten de acties voor verandering effect hebben. -Vision Journey (zie foto). Ieder jaar maakt het gezin een tekening van de huidige gezinssituatie (bezittingen + activiteiten van gezinsleden) + SWOT-analyse (sterktes en opportuniteiten, bedreigingen en zwaktes) en ook een tekening van hoe men de situatie volgend jaar zou willen zien + stappen die daarvoor nodig zijn (= toekomstplan).

Startkapitaal voor onderneming Grace kreeg eenmalig 53 euro om een handeltje in maniok op te starten. Met de winst kon ze de levensomstandigheden van haar gezin sterk verbeteren. Haar ondernemingszin biedt het gezin een stabiel inkomen. Verschillende stappen in het proces van maniokwortel tot maniokmeel: Opkopen en oogsten van de maniok (ontwortelen) op het veld van een boer, vervoeren naar huis (bus of mototaxi), pellen, fermenteren (zie foto), drogen, kapotslaan tot kleine stukken, vervoeren naar molen en laten malen, in zakken doen, verkopen.

De spaargroep Grace sloot zich, op aanraden van COSIL, aan bij een lokale spaar– en kredietgroep. Zo kan ze investeren in haar handeltje of medische kosten of schoolgeld betalen. COSIL ondersteunt 184 lokale spaargroepen met • basisuitrusting (o.a. spaarkist, rekenmachine en spaarboekjes) • elementaire vorming over boekhouding • begeleiding en vorming op vraag van de groep (bv. over groenten kweken) • toegang tot innovatie zoals houtbesparende kookvuurtjes en verlichting op zonne-energie Spaarkist kan pas geopend worden als de 3 personen met een sleutel aanwezig zijn op de vergadering, Dit om corruptie tegen te gaan.

Milieuvriendelijk koken COSIL introduceerde een andere manier van koken bij de leden van de spaargroep. Koken op energiezuinige kookvuurtjes vraagt tot de helft minder brandhout. Doordat er minder kwalijke dampen vrijkomen is het ook minder schadelijk voor de gezondheid. COSIL gaf Grace en haar oudste zonen een technische cursus, zodat ze zelf met zand, klei, koeienmest en andere lokale materialen hun energiezuinige kookvuurtje konden bouwen (kostprijs 14 euro). Houtkap is een groot probleem op de ooit groene heuvels van de Rwenzori. Voor het vuur van een houtbesparend oventje zijn enkel de takken van bomen nodig als brandhout; er hoeven dus geen bomen te sneuvelen.

Buurvrouw Claire inspireert Claire werd 10 jaar geleden ondersteunt in het allerarmstenprogramma. Ze is het levende bewijs voor Grace dat je uit de armoede kan geraken. Ronald, de oudste zoon van Claire volgde met steun van het jongerenprogramma van COSIL een stage van één jaar als bodaboda (mototaxi)-mechanieker. Hij werkt nu in Fred’s garage. Claire spoorde Grace aan om naar de wekelijkse bijeenkomsten van de spaargroep te komen. Ze helpt Grace met het vinden van boeren die hun maniok willen verkopen en inspireerde haar om te beginnen met een moestuin.

Moestuinieren Groenten uit de moestuin zijn een belangrijke aanvulling op de anders eenzijdige samenstelling van de maaltijden. COSIL leerde Grace composteren en hoe ze haar veldje moest irrigeren. Zo heeft ze ook in lange droge periodes toch een mooie opbrengst van groenten (witte kool, aubergines, spinazie, …)

Twee jaar later … Een nieuw stenen huis Het gezin eet 2 maal per dag; geen honger meer Ze kan het geld van de zelfgekozen onderneming beheren en droomt van een nieuwe onderneming (kippen kweken) Kinderen gaan naar school Door de begeleiding van Cosil staat Grace er niet meer alleen voor, kreeg ze beter grip op haar leven en is ze een voorbeeld voor anderen die vastzitten in armoede.

Oplossingen? Met de steun van Broederlijk Delen en zijn lokale partners: Dragen boeren zorg voor de heuvels. Ze gaan bewuster om met grond, water en bomen en voorkomen zo honger op lange termijn. Krijgen ondernemende vrouwen en jongeren ondersteuning. De opbrengst van hun handeltje komt iedereen ten goede. Leren boeren om gezond te eten (en koken). 4) Werken boeren samen, lokaal en (inter-)nationaal. erosiebestrijding, herplanten van bomen, energiezuinige vuurtjes, landbouwtechnieken Opleiding en middelen aanreiken Zaden van groeten, tips over composteren, bestrijden van ziektes, … Spaargroepen, oogsten samen verkopen, pleidooi voor ander landbouwbeleid

BROEDERLIJK DELEN maakten de steun van COSIL en BROEDERLIJK DELEN maakten een VERSCHIL voor Grace!

Help jij mee honger voorkomen in Oeganda? DAT KAN! Samen met onze lokale partnerorganisaties zorgen wij dat gezinnen, zoals dat van Grace, in staat zijn zichzelf en hun kinderen te voeden met voldoende, gevarieerd en gezond eten. Onze partnerorganisaties in Oeganda zetten zich hard in om het leven op het platteland voor de Oegandezen te verbeteren. Dat doen ze goed. Toch kunnen ze het niet alleen. Jullie schouders zijn nodig. Samen met ons help je zo vrouwen, jongeren en boeren in het Oeganda om zich te wapenen tegen honger.

Hoe kan je ons steunen? Doe een gift op rekeningnummer BE13 0000 1171 1839 met vermelding van +++300/xxxx/xxxxx+++ (fiscaal aftrekbaar vanaf € 40)

BEDANKT!