Dr. Karina Meijer Hematoloog, UMCG Thema: Trombose Dr. Karina Meijer Hematoloog, UMCG

Wat is trombose? Bloedstolsel In de aderen (niet: de slagaderen) Meestal in de benen Soms met propjes naar de longen: longembolie Soms worden afsluitingen in de slagaderen ook trombose genoemd, het gaat dan om bijvoorbeeld hartinfarcten, herseninfarcten en etalagebenen. Dat zijn problemen van de slagaderen, niet de aderen. Dat zijn heel andere ziekten, met andere verschijnselen en andere oorzaken, dat is een onderwerp op zich, daar gaan we het vanavond niet over hebbne. 18-11-2018

longslagaderen hart holle ader aderen slagaderen Uitleggen waarom propjes alleen naar de longen, en niet naar de hersenen gaan 18-11-2018

Hoe herken ik een trombosebeen Dik, pijnlijk, rood 18-11-2018

18-11-2018

Hoe herken ik een trombosebeen Dik, pijnlijk, rood Complicaties: Op korte termijn risico op longembolie Op langere termijn vaak posttrombotisch syndroom: aanhoudend zeurend been, tot soms zelf open been aan toe 18-11-2018

18-11-2018

Hoe herken ik een longembolie Kortademigheid, pijn vast aan de ademhaling Bloed ophoesten Snelle pols, lage bloeddruk Wegvallen, soms tot noodzaak tot reanimatie 2-3% sterfte Op langere termijn vaak vermindering van inspanningsvermogen, vermoeidheid 18-11-2018

Is trombose zeldzaam? Wie van u kent iemand die trombose heeft gehad? 18-11-2018

Is trombose zeldzaam? Nee, van elke 1000 mensen krijgt jaarlijks 1 iemand trombose Sterk afhankelijk van leeftijd: van 1 per 10.000 voor twintigers tot 1 per 100 voor tachtigplussers 18-11-2018

Wie krijgt trombose? In de helft van de gevallen: geen bijzondere oorzaak aan te wijzen, ‘pech’ of toeval. In de andere helft van de gevallen: Bedlegerig, gipsbeen, net geopereerd Zwanger, kraambed, ‘de pil’ Kwaadaardige ziekten Erfelijke aanleg 18-11-2018

Erfelijke aanleg Zeldzame: erfelijk tekort aan stollingsremmers (antitrombine, proteïne S, proteïne C) Komt weinig voor (0.2%, of 1 per 500) Helemaal niet zeldzaam: factor V Leiden mutatie, factor II mutatie Respectievelijk 5% en 2% (samen 1 per 15!) Prevalentie uitleggen. U bent hier met z’n (hoeveel eigenlijk), dus… Dit is een van de speerpunten van het klinisch onderzoek naar trombose in het UMCG. V 18-11-2018

Antitrombine, proteine C en proteine S: onderzoek in het UMCG Familieonderzoek: patiënten met trombose, en hun ouders, broers, zusters, kinderen Waarom familieonderzoek, en niet onderzoek bij patienten zelf. Moeten we dan screenen, wat vindt u? 18-11-2018

Antitrombine, proteine C en proteine S: onderzoek in het UMCG Familieonderzoek: patiënten met trombose, en hun ouders, broers, zusters, kinderen V Waarom familieonderzoek, en niet onderzoek bij patienten zelf. Moeten we dan screenen, wat vindt u? 18-11-2018

Antitrombine, proteine C en proteine S: onderzoek in het UMCG Familieonderzoek: patiënten met trombose, en hun ouders, broers, zusters, kinderen V V V Waarom familieonderzoek, en niet onderzoek bij patienten zelf. Moeten we dan screenen, wat vindt u? 18-11-2018

Antitrombine, proteine C en proteine S: onderzoek in het UMCG Familieonderzoek: patiënten met trombose, en hun ouders, broers, zusters, kinderen Uitkomst: 1.5%/jaar risico op trombose (1 per 65) Moeten we dan screenen? V V V V V Waarom familieonderzoek, en niet onderzoek bij patienten zelf. Moeten we dan screenen, wat vindt u? 18-11-2018

Effect van screenen Aantal trombose per 100 personen per jaar VOOR NA 18-11-2018 VOOR NA

Effect van screenen Aantal trombose per 100 personen per jaar VOOR NA 18-11-2018 VOOR NA

Antitrombine, proteine C en proteine S: onderzoek in het UMCG Helaas blijkt screenen nauwelijks trombose te voorkomen ‘zomaar’ levenslang bloedverdunners geeft ook problemen Bij operaties en dergelijke krijg je al heel snel preventief bloedverdunners Uitzondering: jonge vrouwen Niet aan ‘de pil’, preventief bloedverdunners in zwangerschap Dat is natuurlijk een flauwe vraag, u wilt dan eerst van mij weten wat je wijzer wordt van screenen. 18-11-2018

Gezamenlijk onderzoek UMCG met AMC en UMCM: factor V Leiden en factor II mutatie Familieonderzoek: patiënten met trombose en hun ouders, broers, zusters en kinderen Tromboserisico ongeveer 0.5%/jaar (1 per 200) Dat is te laag voor zinvolle preventie, dus tegenwoordig screenen we niet meer 18-11-2018

Kun je trombose voorkomen? Ja, met bloedverdunners (en een beetje met bewegen en elastische kousen) Meest zinvol wanneer het risico hoog is Na een operatie Bij ziekenhuisopname Niet in situaties met laag risico: dan zou je heel veel mensen onnodig bloedverdunners moeten geven Nu sluiten we de erfelijke aanleg af, en gaan we terug naar de patient met trombose. 18-11-2018

Hoe stel je trombose of longembolie vast? ‘Op het oog’ is onvoldoende betrouwbaar Soms helpt een bloedtest: als arts de kans op trombose laag inschat, en de test negatief is In alle andere gevallen hebben we een radioloog nodig: Voor een echo van de benen Voor een CT scan van de longen 18-11-2018

Echo van het been 18-11-2018

CT scan van longen Uit-ge-breid toelichten ‘u snapt natuurlijk dat ik graag wil laten zien hoe mooi de techniek de laatste jaren is geworden, dat is een beetje opscheppen’ 18-11-2018

Behandeling van trombose Onderhuidse spuitjes met heparine, die meteen werken Daarnaast beginnen met tabletten acenocoumarol (merknaam: Sintrom) die meestal na 5-10 dagen zijn ingesteld Behandeling meestal thuis Daarnaast: elastische steunkousen 18-11-2018

Hoe voorkom ik posttrombotisch syndroom? De helft van de mensen met een trombosebeen ontwikkelt posttrombotisch syndroom: een aanhoudend zeurend been, in de loop van de dag dikker, spataders, verkleuring rond de enkels, tot zelfs open been De helft daarvan kan worden voorkomen door gedurende twee jaar een elastische steunkous te dragen 18-11-2018

Lopend onderzoek naar voorkómen van posttrombotisch syndroom Misschien kunnen we sneller zien wie risico loopt op posttrombotisch syndroom, en hoeft niet iedereen zo lang kousen te dragen Misschien helpt lokale toediening van een middel dat trombose oplost 18-11-2018

Behandeling van longembolie Net als van trombose, maar meestal nu nog met korte ziekenhuisopname In ernstige gevallen: medicijnen die het stolsel rechtstreeks afbreken, via een infuus 18-11-2018

Waarom naar de Trombosedienst? De werking van acenocoumarol (Sintrom) varieert sterk van persoon tot persoon, en binnen een persoon in de tijd De Trombosedienst meet de mate van antistolling (INR) en past daarop de dosering acenocoumarol aan ? 18-11-2018

Voor- en nadelen van bloedverdunners Bloedverdunners voorkomen met 90% zekerheid trombose Bloedverdunners veroorzaken bloedingen: 1-2%/jaar ernstige bloedingen, ofwel 1 per 50-100 patiënten per jaar ‘Het is een gedoe’ 18-11-2018

Hoe lang moet je door met bloedverdunners? Na een eerste trombose of longembolie zeker 3-6 maanden Daarna afhankelijk van risico dat er opnieuw trombose optreedt: Was er een aanleiding voor de eerste trombose? Is er een bekende erfelijke afwijking? Is er een onderliggende ziekte? Hoe goed ‘lukt’ de antistolling? Patiëntvoorkeur Tweede trombose 18-11-2018 maanden

Nieuwe vormen van bloedverdunners Middelen in tabletvorm die in de plaats kunnen komen van acenocoumarol Voordeel: controle door Trombosedienst niet nodig Zelfde: werkzaamheid, bloedingsrisico Nadeel: effect niet te stoppen Rivaroxaban (Xarelto) is geregistreerd voor trombose, maar nog niet vergoed Dabigatran (Pradaxa) volgt 18-11-2018

Conclusie Trombose komt vaak voor Trombose kan goed behandeld worden 18-11-2018

Conclusie Trombose komt vaak voor Trombose kan goed behandeld worden Naar verwachting helpt wetenschappelijk onderzoek ons verder om Trombose nog beter te behandelen De behandeling patiëntvriendelijker te maken 18-11-2018