Eindejaarstips HLB Blömer academy Ondernemend, net als U 29 november 2016 Eindejaarstips Herwin Hadders Hans Kouters

Programma Ondernemend, net als U 16.00 uur Ontvangst 16.15 uur Introductie 16.20 uur Eindejaarstips & Belastingplan 2017 Herwin Hadders 17.00 uur Wet uitfasering pensioen in eigen beheer Hans Kouters 17.45 uur Borrel

Programma Academy 2017 31 januari 2017 Internationaal zaken doen Ondernemend, net als U Programma Academy 2017 31 januari 2017 Internationaal zaken doen 28 februari 2017 Subsidies en innovatie 28 maart 2017 Financieringsspecial

Ondernemend, net als U Save the date: 22 juni 2017

Eindejaarstips & Belastingplan 2017 Belastingplan 2017: Behandeling in 1e Kamer 12 december 2016

Inkomstenbelasting, BP 17 Tarieven inkomstenbelasting (<AOW-leeftijd/ >AOW-leeftijd) 1e schijf 36,55% (2016: 36,55%) 18,65% 2e/3e schijf 40,80% (2016: 40,40%) 22,90% - 40,80% 4e schijf 52% (2016: 52%) 52% Inkomensgrens 4e schijf (52%-tarief) 2016: vanaf € 66.421 2017: vanaf € 67.072 DGA: salaris fiscaal optimaal?

Inkomstenbelasting, BP 17 Algemene heffingskorting 2016: max € 2.242 / € 1.145 2017: max € 2.254 / € 1.151 2017: Afbouw vanaf € 19.982 ,vanaf € 67.072: € 0 Arbeidskorting 2016: max € 3.103 2017: max € 3.223 2017: Afbouw vanaf € 32.444, vanaf € 121.972: € 0

Inkomstenbelasting – Box 3 2001 tot en met 2016: 4% x 30% = 1,2% Wetgever: fictief rendement meer in lijn met reëel rendement Fictief rendement 2017: € 0 - € 25.000 : 0% € 25.000 - € 100.000 : 2,87% x 30% = 0,86% € 100.000 - € 1.000.000 : 4,60% x 30% = 1,38% € 1.000.000 - > : 5,39% x 30% = 1,62% (per fiscale partner) Ficitie rendement 4% haalt niemand + Tendens minder belasting op inkomen meer op vermogen = “vermogensafhankelijke box 3-belasting Tarief ieder jaar gewijzigd ahv werkelijke rendementen op sparen/beleggen van 2 jaar daarvoor Tarief is bepaald op verhouding sparen/beleggen In 1e schijf naar verhouding overhand van rendement sparen meegenomen In hogere schijven steeds meer invloed van hoger rendement beleggen

Inkomstenbelasting – Box 3 Zonder fiscale partner: Met fiscale partner: Vermogen 2016 % 2017 100.000 907 0,91% 646 0,65% 250.000 2.707 1,08% 2.716 1,09% 1.000.000 11.707 1,17% 13.066 1,31% 3.000.000 35.707 1,19% 45.406 1,51% Vermogen 2016 % 2017 100.000 614 0,61% 431 0,43% 250.000 2.414 0,97% 1.982 0,79% 1.000.000 11.414 1,14% 12.332 1,23% 3.000.000 35.414 1,18% 42.302 1,41% Omslagpunt oude vs. zonder fiscale partner ca. 250k Met fiscale partner ca. 500k.

Inkomstenbelasting – Box 3 Maatregelen verlagen grondslag: Sparen in B.V. (kapitaal/agio) > belastingdruk ca. 40% van werkelijk rendement -Kapitaal/agio via notariële akte onbelast terugbetalen Open fonds voor gemene rekening Vrijgestelde beleggingsinstelling (VBI) -> forfaitair dividend 5,39% Anti misbruikmaatregelen Boxhoppen Wetgever: ongewenst ontwijkgedrag bestrijden Bij lage spaarrente, belastingdruk nog steeds relatief hoog

Inkomstenbelasting – Box 3 € 1.000.000 van box 3 naar box 2 Rendement 0,5% / 3%; Box 3: Rendement 5.000 30.000 Box 3 heffing (1,62%) (16.200) (16.200) Netto (11.200) 13.800 BV: Rendement 5.000 30.000 VPB (20%) (1.000) (6.000) AB-heffing (25%) (1.000) (6.000) Netto 3.000 18.000 Verschil 14.200 4.200 Bij lage spaarrente, belastingdruk nog steeds relatief hoog

Inkomstenbelasting - Box 3 Maatregelen verlagen grondslag: Geld uitlenen aan uw eigen B.V. (Box 1 - TBS) -wat is een zakelijke vergoeding? -belastingdruk max. 46% van het rendement -50/50-verdeling bij gemeenschap van goederen Hypotheekrente vooruitbetalen voor 1e halfjaar 2017 Aflossing van eigenwoningschuld (Villa-tax) Eigen woning schuld naar box 3? Inkomstenbelastingaanslagen betalen (geen schuld voor Box 3) Niets van gemerkt

Woningschenkvrijstelling van € 100.000 2017: herintroductie van de eigenwoningvrijstelling van € 100.000 Voor onbepaalde tijd Aankoop/verbouwing woning, aflossen eigen woning schuld Herintroductie leeftijdsgrens: 18 t/m 39 jaar Onbeperkte groep verkrijgers Spreiding over 3 opvolgende jaren, mits 18 t/m 39 jaar Overgangsrecht

De verhoogde schenkvrijstelling 2016 Verhoogde schenkingsvrijstellingen voor kind 18 t/m 39 jaar 1. De ‘vrij besteedbare’ eenmalig verhoogde vrijstelling van € 25.449 2. De eigenwoning-/studievrijstelling ouders-kinderen € 53.016 3. De ‘inhaalvrijstelling’ eigenwoningvrijstelling van € 27.570 indien vóór 2010 gebruik is gemaakt van de ‘vrije besteedbare’ vrijstelling Standaard schenkvrijstelling: € 5.304 (ouder-kind) € 2.112 (overig)

Schenken in 2016-2017-2018 Ja, in het tijdvak 2010 tot en met 2014 Geen aanvullende schenking mogelijk Ja, in het tijdvak 2010 tot en met 2014 Schenk bij in 2016 én in 2017-2018 (de maximale vrijstelling telt mee) Verhoogde vrijstelling al gevraagd? Ja, vóór 2010 Schenk bij tot de ton in 2017-2018 (de maximale vrijstelling telt mee) Ja, in 2015 of in 2016 Schenk “de ton” vanaf 2017 Nog niet eerder om een hoge vrijstelling gevraagd

Omzetbelasting, BP 17 Oninbare debiteuren Wanneer oninbaar? Recht op teruggaaf ontstaat uiterlijk één jaar na tijdstip waarop vergoeding opeisbaar wordt Teruggaaf via reguliere aangifte Bij afnemer ontstaat afdrachtplicht Vorderingen opeisbaar in 2015 -> startdatum 1/1/16, tenzij.. Vorderingen opeisbaar in 2016 -> startdatum 1/1/17, tenzij.. Tbv verlichting adminstratieve lasten opbrengstgerechtigden, liquiditeitsnadeel weggenomen Vergelijkbare lichamen EU/EER als derdelanden. Indien niet vpb-plichtig indien als ware in NL gevestigd. Bij derdelanden verdrag met uitwisseling van inlichtingen overeengekomen, dan alleen van toepassing op opbrengsten uit portfolio-investeringen. - Opbrengstgerechtigde moet ook uiteindelijk gerechtigde zijn

Vennootschapsbelasting, BP 17 Tarief: verlenging 20%-“MKB-schijf” 2017 : € 200.000 (huidige regeling) 2018 + 2019 : € 250.000 2020 : € 300.000 2021 : € 350.000 Hogere winst: 25% tarief Belastingrente 8%! Tbv verlichting adminstratieve lasten opbrengstgerechtigden, liquiditeitsnadeel weggenomen Vergelijkbare lichamen EU/EER als derdelanden. Indien niet vpb-plichtig indien als ware in NL gevestigd. Bij derdelanden verdrag met uitwisseling van inlichtingen overeengekomen, dan alleen van toepassing op opbrengsten uit portfolio-investeringen. - Opbrengstgerechtigde moet ook uiteindelijk gerechtigde zijn

Vennootschapsbelasting Giftenaftrek Giften aan ANBI/SBBI aftrekbaar: 50% winst en max. € 100.000 Giften vanuit persoonlijke belangen van DGA -> niet aftrekbaar en uitdeling Besluit MvF: “privé gift” zakelijk aftrekbaar Giftenaftrek in privé: drempel 1% verzamelinkomen, tenzij periodieke gift Tbv verlichting adminstratieve lasten opbrengstgerechtigden, liquiditeitsnadeel weggenomen Vergelijkbare lichamen EU/EER als derdelanden. Indien niet vpb-plichtig indien als ware in NL gevestigd. Bij derdelanden verdrag met uitwisseling van inlichtingen overeengekomen, dan alleen van toepassing op opbrengsten uit portfolio-investeringen. - Opbrengstgerechtigde moet ook uiteindelijk gerechtigde zijn

Privé gebruik auto 2017: standaardbijtelling 22% Volledig elektrisch: 4% bijtelling (in 2019: tot € 50.000) Huidige bijtelling van 25% blijft 25% indien DET voor 2017 60 maanden oude bijtellingspercentage Stel: 14% auto van 3 juli 2012 -> 25% vanaf 1 augustus 2017 DET voor 1 juli 2012: langer overgangsrecht Werkgever: let op 60 maanden Tbv verlichting adminstratieve lasten opbrengstgerechtigden, liquiditeitsnadeel weggenomen Vergelijkbare lichamen EU/EER als derdelanden. Indien niet vpb-plichtig indien als ware in NL gevestigd. Bij derdelanden verdrag met uitwisseling van inlichtingen overeengekomen, dan alleen van toepassing op opbrengsten uit portfolio-investeringen. - Opbrengstgerechtigde moet ook uiteindelijk gerechtigde zijn

Kapitaalverzekering/spaarverzekering eigen woning Uitkeringsvrijstelling na 15 of 20 jaar -> 36K/162K p.p Gebruiken voor aflossen eigen woning lening 15/20 jaar eis vervalt o.a. bij: -einde fiscaal partnerschap -verkoop woning (2016: restschuld aflossen) Amendement: tussentijds opnemen voor aflossing Is het financieel aantrekkelijk? Tbv verlichting adminstratieve lasten opbrengstgerechtigden, liquiditeitsnadeel weggenomen Vergelijkbare lichamen EU/EER als derdelanden. Indien niet vpb-plichtig indien als ware in NL gevestigd. Bij derdelanden verdrag met uitwisseling van inlichtingen overeengekomen, dan alleen van toepassing op opbrengsten uit portfolio-investeringen. - Opbrengstgerechtigde moet ook uiteindelijk gerechtigde zijn

Varia Onderhoudskosten rijksmonumenten/scholingsuitgaven DBA: uitstel tot 1/1/2018 voor handhaving -”kwaadwillenden” -hoog opgeleide professional Werkkostenregeling Registratie eigen woning lening van niet-financiële instelling Innovatiebox Tbv verlichting adminstratieve lasten opbrengstgerechtigden, liquiditeitsnadeel weggenomen Vergelijkbare lichamen EU/EER als derdelanden. Indien niet vpb-plichtig indien als ware in NL gevestigd. Bij derdelanden verdrag met uitwisseling van inlichtingen overeengekomen, dan alleen van toepassing op opbrengsten uit portfolio-investeringen. - Opbrengstgerechtigde moet ook uiteindelijk gerechtigde zijn

Wet Uitfasering pensioen Ondernemend, net als U Wet Uitfasering pensioen in eigen beheer Hans Kouters

Onderwerpen Achtergronden Acties voor 31 maart 2017 De opties voor 2017, 2018 of 2019 (afkoop/omzetten in oudedagsverplichting/handhaven) en de rekensommen De positie van de (ex) partner

De achtergronden Eigen B.V. vanaf 1 januari 2017 fiscaal géén toegelaten ‘Pensioenuitvoerder’ meer. fiscale redenen: men wil er al jaren vanaf de waardering van de pensioenverplichting (fiscaal, commercieel of RJ waardering) de financiële situatie van veel bv’s (onderdekking) administratieve redenen: bespaart 60 tot 80FTE bij de belastingdienst begrotingstekort 2017 verlagen: het zou € 2 mld moeten opleveren als 36% van de dga’s gaan afkopen.

Acties voor 31 maart 2017 (was eerst 1 januari 2017) Stopzetten van opbouw pensioenaanspraken waarbij in 2016 nog jaarlijks verdere opbouw plaatsvindt Terughalen van extern verzekerd kapitaal naar de eigen B.V. Dus geen verplichte actie voor 31 maart 2017: Gevallen waarbij de pensioenopbouw al is stopgezet (bijvoorbeeld bij de eerdere herzieningen in 2013, 2014 en 2015) Reeds ingegane pensioenaanspraken

De opties Bestaande opbouw aanspraken in eigen beheer stopzetten en dan: Afkoop in 2017, 2018 of 2019 met aflopende korting op belasting Omzetting in een oudedagsverplichting voor 1-1-2020. Premievrije aanspraken handhaven en (tzt) uitvoeren (Aanspraken vanaf 1-1-2017 volledig onderbrengen bij een verzekeringsmaatschappij, als die dat nog willen verzekeren) OPTIES OOK VOOR REEDS INGEGANE PENSIOENEN

Afkoop in 2017, 2018 en 2019 Korting op grondslag: 2017 : 34,5% (feitelijk tarief 52% van 65,5% = 34,06%) 2018 : 25,0% (feitelijk tarief 52% van 75,0% = 39,00%) 2019 : 19,5% (feitelijk tarief 52% van 65,5% = 41,86%) Grondslag voor korting: Fiscale voorziening per 31 december 2015 of lagere fiscale voorziening op datum afkoop (speelt bij ingegane pensioenen). Dus wel afkoop mogelijk maar geen korting over: waarde aanspraken deel dotatie/oprenting voorziening in 2016 ev Na 1-1-2016 naar eigen beheer teruggehaald herverzekerd kapitaal AFKOOP ALLEEN MOGELIJK VOOR TOTALE WAARDE FISCALE VOORZIENING (feitelijk dus geen echte oplossing als beschikbaar vermogen<fiscale waarde voorziening)

Afkoop in 2017, 2018 en 2019 DGA 50 jaar partner 48 jaar Pensioenleeftijd 67 jaar Opgebouwd ouderdomspensioen (geïndexeerd) 50.000 Partnerpensioen 35.000 Waarde aandelen B.V. 1.000.000 Commerciële waarde aanspraken (op balans) Ouderdomspensioen 708.000 238.000 Commerciële waarde 1-1-2017 946.000 Fiscale waarde aanspraken 31-12-2015 298.000 310.000

Afkoop in 2017 Gevolgen afkoop Commerciële waarde pensioenaanspraken 946.000 Afstempeling (onbelast) -636.000 Afkoopsom (=fiscale waarde per 1-1-2017) 310.000 100,00% Belast met fiscale korting ( vz 31-12-2015) 298.000 Belast zonder fiscale korting (dotatie 2016) 12.000 Waarde 31-12-2015 Vrijstelling in 2017 34,50% -102.810 Belast tegen 52% 195.190 Bij: deel afkoop zonder korting 207.190 -107.739 -34,75% Netto afkoopsom 202.261 65,25%

Omzetting in oudedagsverplichting (ODV) Mogelijkheid om tot uiterlijk 31 december 2019 de fiscale balanswaarde om te zetten in ODV (ook voor ingegane pensioenen) Mogelijkheden na omzetting: altijd af te storten als lijfrente product, dan gelden de regels van de oudedagslijfrente bij ODV in “eigen beheer” : rentedotatie op basis van “marktrente” uitkeren vanaf AOW- gerechtigde leeftijd gedurende 20 jaren (gelijkmatig) via eenvoudige rekensom: - jaar 1 uitkering = 1/20 van de voorziening - jaar 2 uitkering = 1/19 van de voorziening - enzovoort Ook bij ingegane pensioenen, maar dan worden de reeds verstreken jaren van de AOW leeftijd in mindering gebracht (dus dga 70 met AOW leeftijd 65, heeft nog 15 jaar te gaan)

Omzetting in oudedagsverplichting (ODV) Bij overlijden: Resterende uitkeringen gaan over naar de erfgenamen Let op: dat hoeft dus niet de partner te zijn! Bij afkoop of andere onjuiste handelingen na 2019: progressieve heffing plus 20% revisierente

Omzetting in oudedagsverplichting (ODV) Gevolgen omzetting in Oudedagsverplichting (ODV) Commerciële waarde pensioenaanspraken 946.000 Afstempeling (onbelast) -636.000 Omzetten in ODV 310.000 Oprenting 17 jaar tegen 0,5% marktrente cumulatief 27.431 Kapitaal op 67 jaar 337.431 Uitkering jaar 1 (1/20) 16.872 (was € 50.000) Uitkering jaar 2 (1/19) na oprenting 16.880 Uitkering jaar 3 (1/18) na oprenting 17.040 etcetera maximaal 20 jaar

Voorwaarden afkoop en omzetting in ODV Toestemming partner vereist Partner en DGA ondertekenen formulier, dat binnen een maand na afkoop of omzetting bij de belastingdienst moet worden ingediend.

Handhaven en uitvoeren bestaande aanspraken Volledig uitvoeren dus ook verplichte indexering pensioenen (indien toegezegd) Blijvend verschil tussen fiscale en commerciële waardering: dus: invloed op waarde aandelen B.V. en mogelijkheid om wel of niet dividend uit te keren (de dividendklem) Partnerpensioen (bij overlijden) blijft bestaan Is de enige optie als de (ex) partner niet akkoord gaat

Welke keuze is het meest voordelig? Zeer afhankelijk van individuele overwegingen en mogelijkheden Afkoop met korting lijkt interessant, maar is dat vaak niet. De contante waarde van de toekomstige belastingclaim op de uitkeringen is vaak ook rond 34% of zelfs lager Afkoop leidt tot de mogelijkheid om direct te consumeren. Er resteren geen middelen meer voor pensioen, indien de afkoopsom feitelijk wordt geconsumeerd Geen partnerpensioen meer, dus andere regelingen daarvoor treffen (bijvoorbeeld overlijdensrisicoverzekeringen) Handhaving van bestaande aanspraken lijkt niet gunstig vanwege de lage rente en daardoor zeer hoge commerciële waardering van het pensioen op de balans (fiscaal niet aftrekbaar) Omzetten in oudedagsverplichting is vaak de beste optie (tenzij pensioen al jaren is ingegaan). Biedt meer flexibiliteit dan handhaven. ODV enige reele optie bij onderdekking.

Maar ja er is ook nog….. De (ex) partner

De positie van de (ex) partner Enkele quotes uit recente artikelen: “(EX) PARTNER BOTTLENECK BIJ OPLOSSING PENSIOEN DGA” “WAAROM IS HET VERPLICHTE NOTARISRONDJE NOODZAKELIJK?” “HANDTEKENING PARTNER BEPALEND VOOR SUCCESVOL EINDE PENSIOEN EIGEN BEHEER” “DE PARTNERPROBLEMATIEK IS WEERBARSTIG EN EIGENLIJK ONOPLOSBAAR” “AANPASSEN PENSIOEN IN EIGEN BEHEER: EEN BOM ONDER IEDER GOED HUWELIJK?”

De positie van de (ex) partner De staatssecretaris: Door ondertekenen en inleveren formulier bij de belastingdienst is duidelijk dat de partner akkoord gaat (!) De dga en partner kunnen zich altijd goed laten adviseren Maar: als de partner onvoldoende wordt gecompenseerd voor de rechten die hij of zij prijsgeeft, kan er sprake zijn van een belastbare schenking.

De positie van de (ex) partner Civielrechtelijk: - Bij overlijden: partnerpensioen - Bij echtscheiding: Wet Verevening Pensioenrechten: Partner heeft recht op: Bij gemeenschap van goederen - 50% van het over de huwelijkse periode opgebouwde ouderdomspensioen - 100% van het over de huwelijkse periode opgebouwde partnerpensioen Bij huwelijkse voorwaarden: Ook, tenzij hierover andere afspraken in de huwelijkse voorwaarden zijn vastgelegd en van de Wet VPS wordt afgeweken.

De positie van de (ex) partner (berekeningen zijn puur indicatief, hieraan zijn geen rechten te ontlenen) Gemeenschap van goederen Zonder afkoop Met Afkoop Gemeenschap Waarde aandelen (met commerciele waarde pensioen) 1.000.000 Waarde actieve VPB-latentie vanwege fiscale onderwaardering 63.600 Vrijval pensioen wegens afstempeling naar fiscale waarde   636.000 1.063.600 1.636.000 Box 2 claim -261,400 -404.500 Totaal 802.200 1.231.500 Privé-vermogen: Afkoopsom bruto 310.000 IB -107.739 Totaal vermogen BV + BV excl pensioen 1.433.761 Waarde pensioenaanspraken 946.000 Latente belasting hierover stel 35% -331.100 614.900

De positie van de (ex) partner Totaal vermogen BV + BV excl pensioen 802.200 1.433.761 Waarde pensioenaanspraken OP deel 708.000 NP deel 238.000 946.000 Latente belasting hierover stel 35% -331.100 614.900 Bij echtscheiding heeft partner recht op zonder afkoop met afkoop of omzetting Partner krijgt uit verdeling 50% van waarde van de aandelen 401.100 716.881 100% partnerpensioen Aandeel in ouderdomspensioen 50% 354.000 IB-claim op pensioen (stel 35 %) -207.200 Totaal 785.900 “Benadeling” partner bij afkoop/omzetting ODV 69.019

De positie van de (ex) partner Huwelijkse voorwaarden De berekening bij huwelijkse voorwaarden is afhankelijk van wat er in de huwelijkse voorwaarden is geregeld ten aanzien van de rechten op pensioen bij echtscheiding en de verdeling van de aandelen in de B.V. De benadeling is dan vaak veel hoger dan in de situatie van gemeenschap van goederen. Dit dient voor elk geval apart beoordeeld te worden. In geval van huwelijkse voorwaarden kan het niet bieden van een compensatie aan de partner voor het geleden nadeel volgens de staatssecretaris tot een belastbare schenking leiden

De positie van de (ex) partner Hoe compenseer je een (latent) nadeel? Immers, als er geen echtscheiding komt, is er geen nadeel. Staatssecretaris: dit is vormvrij, bijvoorbeeld toedeling van een groter deel van de ODV aan de partner. Aanvulling huwelijkse voorwaarden (In geval van echtscheiding dan…)? Onderhands vastleggen mogelijk, een briefje..? Civielrechtelijk is er bij gemeenschap van goederen ook een nadeel bij echtscheiding, dus alsnog huwelijkse voorwaarden? Met andere woorden: hier zijn nog veel vragen over.

Conclusies Afschaffing pensioen in eigen beheer: Stap(je) in de goede richting Keuze echt afhankelijk van individuele omstandigheden: - beschikbare liquiditeit, benodigd inkomen in de toekomst, is er over- of onderdekking, hoe is de situatie met de eventuele partner. Afkoop met belastingkorting lijkt toch in de meeste gevallen niet gunstig, veelal alleen een optie voor B.V. ‘s met veel overtollig vermogen naast pensioen. Omzetting in de ODV wel, voora l als oplossing voor het enorme verschil tussen de commerciële en de fiscale waarde. Instemming van de (ex) partner, wat staat hier tegenover en hoe leg je dit vast? Hier is nog veel onduidelijkheid over. Handhaven van premievrij gemaakte bestaande aanspraken zal in veel gevallen de enige optie zijn

Vragen? Tot slot Een drankje tot besluit En dan lekker naar huis, naar uw partner. U heeft al een gespreksonderwerp voor vanavond of voor tijdens de Kerstdagen…. Vragen?

Robert van der Vossen Wij willen u hartelijk danken Is uw onderneming cyber safe? Wij willen u hartelijk danken voor uw belangstelling, en staan altijd open voor opmerkingen en of verbeteringen.