Behandeling van zedendelinquenten: een praktisch werkboek Jan Willem, Jeremy & Sabine Festival Forensische Zorg 23 januari 2018

Vandaag behandeling en begeleiding zedendelinquenten steeds meer gestoeld op het Good Lives Model Introductie Kort vooraf Het werkboek Mijn basisbehoeften (Jeremy vertelt…) Hoe vervul ik mijn basisbehoeften Valkuilen en tekortkomingen Mijn dynamische risicofactoren Mijn doelen Voorproefje: vervolgmodule 2

Introductie De Forensische Zorgspecialisten Van der Hoeven Kliniek, te Utrecht (TBS) Patiënten met complexe en diverse psychische problematiek, verschillende delictachtergronden Filosofie en gedachtegoed van onze werkwijze: behandeling in een therapeutisch leefklimaat Belangrijke rol weggelegd voor de leefgroepen Behandelen volgens de What Works-principes

Kort vooraf Het doel van het werkboek Samen, verbinden en insteken op vergroten en vasthouden van motivatie De patiënten helpen onderzoeken hoe zij richting aan hun leven kunnen geven Multidisciplinair

Kort vooraf Positieve psychologie Andere mindset; gebaseerd op krachten, behoeften en mogelijkheden (integratie what works principes) Gericht op persoonlijke drijfveren Focus op zelfactualisatie; doelgericht Gericht op samenwerking en motivatie; minder veroordelend 5

Kort vooraf (2) Het middel Het in de leefgroep opstellen, realiseren en monitoren van een op de patiënt toegesneden positieve toekomstplan  gericht op een voor de patiënt positief en delictvrij leven 6

Kort vooraf (2) Werkwijze In groepsverband: onderlinge herkenning, feedback en ondersteuning Werkboek: opgedeeld in thema’s en diverse werkvormen Na ongeveer 8 tot 12 wekelijkse sessies ligt voor elke patiënt een (update) van het positief levensplan/delict-terugvalpreventieplan klaar Vervolgens uitvoeren en monitoren: waar nodig helpen bijsturen en bijschaven 7

Het werkboek

Het werkboek Bijeenkomsten Bijeenkomst 1: Mijn basisbehoeften Bijeenkomst 2: Mijn Positief Levensplan Bijeenkomst 3: Hoe vervul ik mijn basisbehoeften Bijeenkomst 4: Valkuilen en tekortkomingen in mijn Positief Levensplan Bijeenkomst 5: Basisbehoeften achter mijn delict(en) Bijeenkomst 6: Mijn dynamische risicofactoren Bijeenkomst 7: Mijn doelen Bijeenkomst 8: Monitoren van mijn Positief Levensplan 9

Mijn basisbehoeften ‘Primary goods’ Ieder mens is in zijn of haar dagelijks leven gericht op het bevredigen van voor hem of haar intrinsiek belonende behoeften. Het gaat om abstracte doelen van een hoger niveau. 12

Basisbehoeften(2) Intrinsiek belonende behoeften 1. Lichamelijk welbevinden/gezondheid 2. Kennis 3. Competentie/excellentie 4. Autonomie/zelfsturing 5. Innerlijke rust/ vrij van stress 6. Vriendschap/verbondenheid 7. Gemeenschapszin/deel van groter geheel zijn 8. Spiritualiteit 9. Plezier/genot/seksualiteit 10. Creativiteit

Oefening Plenaire oefening ‘Dit zijn mijn basisbehoeften’: Na uitleg over wat basisbehoeften zijn en een toelichting op de basisbehoeften van het Good Lives Model worden de ‘Basisbehoeftenkaarten’ op een tafel gelegd . Eén van de deelnemers kiest een aantal basisbehoeften uit die hij herkent. Hij licht toe waarom hij denkt dat dit zijn basisbehoeften zijn. Andere deelnemers kunnen hierop reageren en/of hem basisbehoeftenkaarten geven waarbij zij toelichten waarom ze denken dat dit ook basisbehoeften van hem zijn. De deelnemer in kwestie kan hierop reageren.

Hoe vervul ik mijn basisbehoeften Wijze waarop ‘Secondary goods’ = Specifieke en concrete manieren om primaire behoeften te vervullen (naar school gaan, nieuwe vaardigheden leren, enz) 15

verstandige versus onverstandige manieren Klinkt makkelijk……. …….maar? verstandige versus onverstandige manieren  relatie met delictgedrag 16

Valkuilen en tekortkomingen Wijze waarop het uitvoeren van het positieve levensplan mis kan lopen 1 Verkeerde middelen/aanpak gebruiken 2 Te weinig balans 3 Conflicterende primaire behoeften 4 Gebrek aan capaciteit (eigen mogelijkheden of mogelijkheden uit de context) 17

Dynamische risicofactoren Algemene recidive Seksuele recidive Antisocialiteit (Geschiedenis, persoonlijkheidspatroon, cognities, netwerk/relaties) Seksueel deviante interesse Middelengebruik Hyperseksualiteit Affectieve communicatie in het gezin/familie Delict ondersteunende opvattingen t.a.v. SGG Opleiding/werk Intimiteitproblemen Vrijetijdsbesteding

Dynamische risicofactoren (2)

Mijn doelen Op welke van de volgende gebieden kun en wil je in de komende 12 weken een vordering maken: wonen, werk, relaties, vrije tijd of een van de dynamische risicofactoren.

Werkboek Mijn Delict(en) Voorproefje vervolg Werkboek Mijn Delict(en)

Voorproefje vervolg Na het volgen van deze module: -heb je (nog) meer inzicht in wie je bent en hoe je je ontwikkeld hebt tot wie je bent -heb je (nog) meer inzicht in de aanloop tot je delict(en) en hoe jij als persoon in combinatie met factoren uit je omgeving hiertoe gekomen bent -kun je (nog beter) aangeven hoe jouw dynamische risicofactoren zijn ontstaan en op welke dynamische risicofactoren je jouw behandeling wilt richtem -herken je voor jou mogelijke risicosituaties en ontwikkel je ideeën over hoe je hiermee om kunt gaan -heb je je Positief Levensplan aangevuld met een delict terugvalpreventieplan -heb je een behandelplan

Jim Jim is 38 jaar en veroordeeld voor aanranding. Het slachtoffer is het tienjarige buurjongetje van de familie waar Jim goed contact mee heeft gehad. Ten tijde van het delict was Jim in behandeling voor eerder gepleegde zedendelicten. Voorafgaand aan het delict had Jim een ‘blauwtje’ gelopen en voelde hij zich eenzaam en somber. Als gevolg van zijn eerdere veroordeling had hij geen werk meer. Jim voelde zich waardeloos en miste de band met zijn familie en vrienden. Voorheen was hij erg betrokken bij de samenleving en zijn kerk, maar ook dat was door de eerdere veroordeling sterk verminderd. Toen Jim merkte dat hij zich seksueel aangetrokken voelde tot het buurjongetje, trok hij zich terug in zijn huis. Thuis masturbeerde hij op fantasieën over seks met de buurjongen. Het ging mis toen hij de buurjongen een keer in huis uitnodigde om samen naar een film te kijken. Jim is geschrokken en onthutst dat hij weer een delict heeft gepleegd. 23

Jim Zelfregulatiestijl: Vermijdingsroute / misregulatie / actieve vermijding Intrinsiek belonende behoeften (algemeen) Gemeenschapszin, vriendschap/verbondenheid, spiritualiteit, competentie/excellentie Intrinsiek belonende behoeften (in delict) Vriendschap/verbondenheid, innerlijke rust, spiritualiteit, competentie/excellentie, gemeenschapszin Dynamische risicofactoren Seksuele deviantie, (emotie) regulatie, intimiteitproblemen, verbondenheid met ... 24

Laat e-mailadres achter Contactinformatie snoom@hoevenkliniek.nl jwvandenberg@hoevenkliniek.nl Werkboek ontvangen? Laat e-mailadres achter 25