Paper OnderwijsResearchDagen ORD 2008 Onder- of overadvisering van allochtone leerlingen bij de overgang van basis- naar voortgezet onderwijs? Dr. Geert Driessen & Dr. Ed Smeets ITS – Nijmegen www.geertdriessen.nl e.smeets@its.ru.nl Paper OnderwijsResearchDagen ORD 2008 18 - 20 juni 2008, Eindhoven
1. Achtergronden Eind jaren tachtig: overadvisering allochtone leerlingen (De Jong, 1987; Driessen, 1991) Rond 2000: overadvisering substantieel verminderd (Claassen & Mulder, 2003) dan wel verdwenen (Luyten & Bosker, 2004) 2007: onderadvisering i.p.v. overadvisering (Gemeente Amsterdam, 2007)
2. Onderzoeksvragen Welke relatie bestaat er tussen de prestaties in groep 8 van het ba.o. en de adviezen voor v.o? Welke relatie bestaat er met achtergrondkenmerken van leerlingen (sekse, etniciteit, milieu) en scholen (sociaal-etnische compositie en gemeentegrootte)? Is er ten aanzien van sommige groepen van leerlingen (allochtonen, woonachtig in grote steden) sprake van ‘over- of onderadvisering’?
3. Data Cohortonderzoek Primair Onderwijs (‘PRIMA’) Cohortonderzoek Primair Onderwijs (‘PRIMA’) Zesde meting: 2004/05 Ruim 10000 leerlingen in groep 8 van 500 scholen
4. Variabelen Advies Cognitieve competenties: intelligentie, loopbaanvertraging, taal-, reken- en leesprestaties (PRIMA-toetsen en Cito-Eindtoetsen) Achtergronden leerling: sekse, opleiding ouders, etniciteit; deelname aan Cito-toets Achtergronden klas/school: % 0.25-lln., % 0.90-lln., gemeentetype; deelname aan Cito-toets
5. Analyses Variantie- en covariantie-analyse (beschrijvende analyses) Multilevel-analyse (verklarende analyses)
6. Competenties, naar advies vmbo- vmbo- vmbo- vmbo havo- tot. eta pro-bbl bbl-kbl kbl-tl tl-havo vwo Intelligentie 22 24 25 27 28 26 .45 Onvertraagd (%) 46 62 67 86 95 76 .36 PRIMA taal 1078 1093 1109 1126 1150 1114 .65 PRIMA rekenen 106 111 115 120 126 117 .70 PRIMA lezen 37 43 51 60 72 54 .73 Cito-Eindtoets 516 523 531 538 544 532 .87 Cito taal 46 54 64 72 812 66 .73 Cito rekenen 24 31 38 45 51 40 .74 Cito studiev. 18 22 27 31 34 28 .75 Geen Cito school (%) 9 14 13 14 14 13 .05 Geen Cito ll. (%) 18 3 1 1 0 3 .31
7. Competenties, naar etniciteit aut. mix. S/A Tur Mar ov. eta Advies 3.4 3.3 2.5 2.6 2.6 3.0 .25 Intelligentie 26 26 24 25 24 25 .16 Onvertraagd (%) 81 74 71 61 63 58 .20 PRIMA taal 1122 1116 1098 1086 1094 1101 .34 PRIMA rekenen 118 117 112 114 114 115 .19 PRIMA lezen 57 55 47 45 47 51 .26 Cito-Eindtoets 534 533 527 527 528 530 .25 Cito taal 69 68 60 57 59 63 .27 Cito rekenen 41 40 34 38 37 38 .16 Cito studiev. 29 28 24 24 24 26 .27 Geen Cito school (%) 16 13 4 5 3 8 .15 Geen Cito ll. (%) 3 2 4 6 5 4 .06
8. Opzet ML-analyses Modellen: - gemeente - prestaties - achtergrondkenmerken leerlingen - sociaal-etnische compositie scholen - Cito-deelname ● Prestaties alternatieven: - Cito-Eindtoets totaal - Cito-Eindtoets 3 subtoetsen - PRIMA 3 subtoetsen ● Cito-deelname: - school niet - school wel, leerling niet ● Interacties: - etniciteit x prestaties - etniciteit x sekse - etniciteit x gemeentetype
8. Advies en cognitieve competenties en leerlingachtergronden Model 1 2 3 4 Regressiecoëfficiënten Intercept 3.2 3.3 -53.6 -51.2 -51.1 Gemeente (ref.=modaal): . Amsterdam -.32 n.s. . overig G4 -.61 . G21 -.38 . platteland Cito-Eindtoets (totaal) .11 .10 Intelligentie .01 Loopbaan (ref.=onvertr.) -.19 Sekse (ref.=jongen) .05 Opleiding .07 Etniciteit (ref.=aut.): . gemengd . Sur./Ant. . Turks . Marokkaans . overig .13 % autochtone achtst.lln. % allochtone achtst.lln. Verklaarde varianties Schoolniveau 14.8 16.0 73.5 75.6 Leerlingniveau 85.2 0.0 76.3 Totaal 2.4 75.3 76.2
9. Conclusies Identieke resultaten voor Cito-totaal; Cito subtoetsen, PRIMA-toetsen Geen effect niet-deelname school aan Cito; wel – negatief - effect niet-deelnemen leerlingen aan Cito: onderadvisering. Geen significante interacties. Identieke resultaten voor Amsterdam. Ergo: Er is noch sprake van onderadvisering, noch van overadvisering van onderscheiden etnische groepen in verschillende gemeentetypen.