Ouder worden en belevingsgerichte benadering Dichterbij congres: EEN GOEDE OUDE DAG, ZO DOEN WE DAT november 2017 Marian Langen, contactpersoon ouderen Eugenie Hoefnagels, casemanager met aandachtsgebied ouderen Lay out verzorgd door Karlijn Smits

Een goede oude dag, zo doen we dat… Wat heb jij nodig in je begeleiding naar de ouder wordende cliënt?

Wat is oud?!

Inhoud Vraag Belevingsgerichte zorg Video Praktijkvoorbeelen Hoe kijk je op deze bijeenkomst terug

Ouder worden Eerste levensfase: 0 tot 21 jaar Tweede levensfase: 21 tot 65 jaar Derde levensfase: 65 jaar tot overlijden Lichamelijke veroudering Sociale veranderingen Geestelijke veroudering Mensen met een verstandelijke beperking verouderen sneller Mensen met een VB boven 65 jaar is ongeveer 20% dement Bij mensen met een Downsyndroom is 75-100% dement Generiek; in VG al eerder oud.

Lichamelijke veroudering

Lichamelijke veroudering Afname ADL-functies Afname mobiliteit Achteruitgang zintuiglijk functioneren: Zien, horen Verminderde elasticiteit van de huid Grijze haren Ondertemperatuur Doorbloedingsstoornissen Langzamer herstel na bijv.ziekte Verminderde weerstand tegen infecties Ontkalking (van de wervelkolom) Verminderde nier- en leverfunctie Eerder vermoeid Trager verlopende spijsvertering Verminderde speekselproductie Verhoogd risico op incontinentie, obstipatie en uitdroging Slaapproblemen, afname hoeveelheid “gezonde slaap

Geestelijke veroudering Opnemen en verwerken van informatie duurt langer Concentratievermindering Moeite met gelijktijdig uitvoeren van meerdere handelingen Trager tempo Ouderdomsvergeetachtigheid Vermoeidheid, lusteloos, stemmingswisselingen

Sociale veroudering Interesses veranderen Netwerk wordt kleiner Verlies van werk

Dezelfde aandoeningen als bij alle ouderen, maar Wat maakt ouder worden bij mensen met een verstandelijke beperking anders? Dezelfde aandoeningen als bij alle ouderen, maar Veroudering treedt op jongere leeftijd in Verouderingsproces verloopt sneller Meer risicofactoren voor bepaalde ziekten Meerdere aandoeningen tegelijkertijd Relatief ernstigere beperkingen Speciale aandachtsgebieden, te weten Afstemming verwanten, begeleiding en andere disciplines Psychiatrische stoornissen Levensloopproblemen Afname sociaal netwerk Bij mensen met LVB treedt veroudering op vanaf de leeftijd van 60 jaar; Bij mensen met MVB treedt veroudering op vanaf de leeftijd van 50 jaar; Bij mensen met EVB en ZEV(M)B treedt veroudering op vanaf de leeftijd van 40 jaar; Bij mensen met het syndroom van Down en het Prader Willi syndroom kan veroudering optreden vanaf een leeftijd van 40 jaar.

Down syndroom Specifieke kenmerken: Vervroegde veroudering Vrouwen vroeg in de overgang (+/- 44 jaar) Afwijkingen aan schildklier, vitamines B12 en D Aangeboren maag-darmafwijkingen Aangeboren hartafwijkingen Verminderd zien en horen Depressie Alzheimer/dementie

Dementie - Vergeetachtigheid

Dementie - vergeetachtigheid Er is sprake van een ernstige vorm van vergeetachtigheid Er is sprake van een milde vergeetachtigheid De vergeetachtigheid verstoort het dagelijkse leven. Normale activiteiten kunnen niet meer gedaan worden De vergeetachtigheid leidt niet tot ernstige verstoring van het dagelijks leven. Bijv. iets kwijt raken dan heeft iemand even steun nodig om de dag weer goed door te komen Ongeveer 5-20% van de ouderen boven 65 jaar Veel ouderen hebben hier last van De hele gebeurtenis wordt vergeten Details van een gebeurtenis worden vergeten Nieuwe informatie wordt niet meer in het geheugen opgenomen Men is niet in staat informatie terug te vinden in het geheugen

vragen

Een boodschap van Dave https://www.youtube.com/watch?v=PD61vBQb7m8

Vraag: Stel: jij moet verhuizen naar een verpleeghuis Wat vind jij voor jezelf belangrijk? Waarmee moet rekening worden gehouden? 5 minuten opschrijven voor jezelf

Wat is belevingsgerichte zorg? Met respect afstemmen en aansluiten bij de ander. Aansluiten bij de behoeften en de wensen van de ander en werken vanuit een begripvolle, empathische basishouding. Benaderen vanuit de noodzaak contact te maken op hun eigen niveau van beleving en werkelijkheid. Omgeving aanpassen aan de behoefte en mogelijkheden. Scala aan uitgangspunten en methodieken die zich laten samenvatten in de term belevingsgerichte zorg. Anneke v/d Plaat Film Dichterbij: “Samen onderweg”

Aansluiting zoeken door het maken van contact Aandachtspunten voor contact zijn: - De beleving staat centraal - Niets veranderen maar omgeving aanpassen - Aansluiten bij beleving - Acceptatie van cliënt

Doelstelling belevingsgerichte zorg Elk individu een goede oude dag bezorgen Wat voor de één geldt, hoeft niet voor de ander hetzelfde te betekenen

De Essentie De essentie van de belevingsgerichte benadering is aansluiten bij de beleving van de (dementerende) cliënt.

Het effect Er kan vertrouwen ontstaan, doordat de client zich gehoord en begrepen voelt. De client mag er zijn zonder oordelen of vooroordelen De begeleider stemt op de cliënt af

De betekenis voor je houding/ benadering = contact = wisselwerking Zelf het gevoel hebben dat het goed is Belevingswereld begeleider Belevingswereld cliënt De betekenis voor je houding/ benadering De wereld van cliënt is uitgangspunt

Wat betekent dat voor jou? Wat heb jij nodig om tot die wisselwerking te komen. Signaleren, observeren en inleven Afstemming en eenduidigheid van het team ADL Stem de organisatie van de dagbesteding en/of vrije tijd af op de behoefte van de cliënt Steeds weer evalueren en bijstellen Veiligheidsgrens Twee rijen tegenover elkaar de een nadert de ander, waar ligt de grens? Doe nu een stapje dichterbij, wat gebeurt er. Verander je positie t.o.v. de ander. Wanneer voelt het beter, bijv. door ernaast te staan.

stadia van dementie met de benadering Stadium benadering Stadium1 Het bedreigde ik Lichte verwardheid Eigen waarde steunen en vergroten Stadium 2 Het verdwaalde ik Verwardheid in tijd Houvast bieden door structuur, overzichtelijkheid Stadium 3 Het verborgen ik Repeterende bewegingen Ondersteunen bij het uiten van gevoelens Stadium 4 Het verzonken ik Vegetatieve bestaan Bescherming waardoor cliënt zich ontspant

Vragen?

Voorbeelden van belevingsgerichte benadering: Rintintin tovertafel Jacuzzi

Samen

Beleven

Veilig voelen

Verbinding zoeken

Ertoe doen / Er mogen zijn

Hier word je toch blij van!

Voor vragen: Hilke Nelissen van Rintintin

Tovertafel

Jacuzzi

Jacuzzi

Zijn er nog vragen? Dank voor jullie aandacht