Aanspreekpunten Integriteit Jeugd STARTMOMENT 9 november 2017

Startmoment Aanspreekpunten Integriteit Jeugd Programma Startmoment Aanspreekpunten Integriteit Jeugd 9 november 2017 09.15 Onthaal 09.30 Woordje door Filip Michiels, raadgever Vlaams Minister van Cultuur, Media, Jeugd en Brussel Sven Gatz 09.45 Aanspreekpunten Integriteit?! door Joost Van Haelst, afdeling Jeugd (Dep CJM) & Vincent Engelbos, Jong & Van Zin 10.15 Vragen 10.30 Ronde tafel met inspirerende verhalen van Ans Oomen, Els Van Dooren, Koen van Kerschaever en Lode Grossen, gemodereerd door Katrien Vissers (Tumult) 11.15 Thematische werkgroepen 12.30 Netwerklunch

Filip Michiels Raadgever Vlaams Minister van Cultuur, Media, Jeugd en Brussel Sven Gatz

Aanspeekpunten integriteit?! Vincent Engelbos, Jong & Van Zin Joost Van Haelst, afdeling Jeugd, Departement Cultuur, Jeugd en Media

Overzicht 1. Integriteit? Concrete voorbeelden! Preventiepiramide 2. Situering 3. Term ‘API’ 4. Resultaten vooronderzoek 5. Planning 6. Vragen

1. Integriteit? Integriteit van het kind/ de jongere Fysiek, psychisch of seksueel Thuis, op school, bij de jeugd- en de sportvereniging. Kenmerkend: vertrouwensrelatie, macht/gezag geweldplegers Geweld tussen kinderen en jongeren onderling Nieuwe fenomenen seksueel grensoverschrijdend gedrag via internet (cf. grooming, sexting…) Problematiek van pesten én cyberpesten

Enkele concrete voorbeelden! Niets mis mee Handig instrument voor (lokale) jeugdwerkers om bewust te leren omgaan met seksueel getinte situaties die voorkomen in een jeugdwerkcontext. Je leert met dit instrument seksueel getinte situaties goed inschatten aan de hand van 6 criteria. Op basis van deze criteria kan je aan situaties een groene, gele, rode of zwarte vlag toekennen. Afhankelijk van welke vlag een situatie krijgt, leer je ook om een gepaste reactie te formuleren. In deze herziene editie vind je een andere vlag en reactie voor sommige situaties, op basis van nieuwe inzichten; nieuwe situaties in verband met media; een wegwijzer bij een kwaliteits-, preventie- en reactiebeleid rond seksualiteit met basisinformatie over ondersteunende instanties; een actieplan ‘Hoe ga je om met een vermoeden, melding of onthulling van seksueel grensoverschrijdend gedrag/seksueel misbruik?

2. Situering Misbruik in de kerk – federale parl. commissie Historisch misbruik in welzijns- en onderwijsinstellingen (publ. excuses) Seksueel grensoverschrijdend gedrag in de sport: judo, VOICE, Vlaamse parlementaire commissie Grensoverschrijdend gedrag in de cultuursector (VS/ Vlaanderen)

2. Situering Onderzoek 2011 KRC “Geweld, gemeld en geteld”: thuis, school, sport- en jeugdvereniging Vlaggensysteem Jeugdwerk “Niets mis mee?!” (2011) & vorming Vlaams actieplan Seksuele integriteit (2011): engagementsverklaring, raamwerk Seksualiteit en Beleid Jeugdwerk… Netwerk Kies Kleur tegen Pesten & werkgroep Jeugdwerk Vlaams actieplan voor de bevordering en bescherming van de fysieke, psychische en seksuele integriteit van minderjarigen (Mededeling aan de Vlaamse Regering, 29/01/2016) Uitvoering en monitoring via Vlaamse werkgroep integriteit (Welzijn, Onderwijs, Sport, Jeugd en Media) Werkgroep integriteit Jeugd

Actieplan: 4 pijlers Kennisverruiming en kennisdeling m.b.t. geweld op kinderen en jongeren wetenschappelijk onderzoek rond geweld op kinderen (vervolgonderzoek KRC “Geweld, gemeld en geteld” oprichting van een kennisplatform integriteit Algemene ondersteunende en sensibiliserende acties naar de brede bevolking ter bescherming van de integriteit van minderjarigen sensibiliseringscampagnes 1712 + chatbox www.nupraatikerover.be Ondersteuning organisatie Week “Kies kleur tegen pesten” Jongerengids – jeugdinfotheek Kennisplein Integriteit: Het ontwikkelen van een concept voor, en het realiseren van een Vlaams kennisplatform integriteit minderjarigen voor vrijwilligers en professionals in de kinderopvang, de jeugdhulp, het onderwijs en de jeugdsector, sport- en welzijnssector. Doelgroep= Vrijwilligers en professionals in de kinderopvang, de jeugdhulp, het onderwijs, de jeugdsector, sport- en welzijnssector.

Actieplan: 4 pijlers Adequaat en gepast omgaan met de integriteit van minderjarigen en met grensoverschrijdend gedrag en misbruik van kinderen en jongeren in de betrokken sectoren Vorming “Vlaggensysteem” en Raamwerk “Seksualiteit en Beleid” doorvertaling instrumenten Aanbieden van gepaste ondersteuning en hulp een minderjarige slachtoffers en daders van grensoverschrijdend gedrag en misbruik adequate toeleiding van jongeren nar 1712 uitbouw van laagdrempelige aanspreekpunten integriteit optimaliseren klachtenprocedures

3. Term ‘API’ Raamwerk Seksualiteit en beleid (Sensoa, 2012) (N)iets mis mee?! (Jong & Van Zin, 2015): vertrouwenspersoon op lokaal niveau en API bovenlokaal Vertrouwenspersoon: leiding; luisteren en eerste opvang Volwassene die verkozen of aangesteld is door bestuur/ directie Taken: Aanspreekpunt en eerste opvang Coördinatie van de interne procedure en doorverwijzing Preventie en ondersteuning API deel van een kwaliteitsvol integriteitsbeleid op organisatie en/of sectorniveau, Profiel: De API is een volwassene die verkozen of aangesteld is door een bestuur of directie. Hij beschikt over de nodige competenties en is opgeleid om op te treden als eerste aanspreekpunt voor vragen, bezorgdheden, meldingen of klachten rond integriteitsschendingen. De API kan discreet en onafhankelijk werken en is gemakkelijk bereikbaar en aanspreekbaar voor kinderen en jongeren, hun ouders, hun vertegenwoordigers en hun begeleiders (trainers, groepsleiders, leerkrachten, …). Het is geen machtsfiguur maar iemand die beschikt over eigenschappen als inlevingsvermogen, goed kunnen luisteren, onafhankelijkheid en integer kunnen handelen. De API kent de gedragscodes, interne procedures en reglementen. Hij is op de hoogte van mogelijke rechtspositionele en juridische gevolgen van een melding of klacht. Hij heeft een valide moraal en beschikt over de nodige vaardigheden.

Aanspreekpunt en eerste opvang Luisteren naar het verhaal of de vraag van de melder Zich een beeld vormen van de situatie Advies verlenen over mogelijke stappen Informeren over de procedures Opmaak dossier Registratie? API deel van een kwaliteitsvol integriteitsbeleid op organisatie en/of sectorniveau, Profiel: De API is een volwassene die verkozen of aangesteld is door een bestuur of directie. Hij beschikt over de nodige competenties en is opgeleid om op te treden als eerste aanspreekpunt voor vragen, bezorgdheden, meldingen of klachten rond integriteitsschendingen. De API kan discreet en onafhankelijk werken en is gemakkelijk bereikbaar en aanspreekbaar voor kinderen en jongeren, hun ouders, hun vertegenwoordigers en hun begeleiders (trainers, groepsleiders, leerkrachten, …). Het is geen machtsfiguur maar iemand die beschikt over eigenschappen als inlevingsvermogen, goed kunnen luisteren, onafhankelijkheid en integer kunnen handelen. De API kent de gedragscodes, interne procedures en reglementen. Hij is op de hoogte van mogelijke rechtspositionele en juridische gevolgen van een melding of klacht. Hij heeft een valide moraal en beschikt over de nodige vaardigheden.

Coördinatie van de interne procedure en doorverwijzing Elke vraag, klacht of melding serieus nemen Een voorstel formuleren van mogelijke ondersteuning op maat van de situatie van de minderjarige (bemiddeling, aangifte bij politie, toeleiding naar gepaste hulp, klacht indienen, ….). Het handelingsprotocol en de interne procedures van de organisatie volgen, en de juiste partners betrekken De betrokkene(n) ondersteunen bij de gekozen en te ondernemen stappen en desgevallend doorverwijzen naar professionele hulp, politie of justitie. Het is niet aan de API om zelf hulp te verlenen of aan onderzoek of waarheidsbevinding te doen API deel van een kwaliteitsvol integriteitsbeleid op organisatie en/of sectorniveau, Profiel: De API is een volwassene die verkozen of aangesteld is door een bestuur of directie. Hij beschikt over de nodige competenties en is opgeleid om op te treden als eerste aanspreekpunt voor vragen, bezorgdheden, meldingen of klachten rond integriteitsschendingen. De API kan discreet en onafhankelijk werken en is gemakkelijk bereikbaar en aanspreekbaar voor kinderen en jongeren, hun ouders, hun vertegenwoordigers en hun begeleiders (trainers, groepsleiders, leerkrachten, …). Het is geen machtsfiguur maar iemand die beschikt over eigenschappen als inlevingsvermogen, goed kunnen luisteren, onafhankelijkheid en integer kunnen handelen. De API kent de gedragscodes, interne procedures en reglementen. Hij is op de hoogte van mogelijke rechtspositionele en juridische gevolgen van een melding of klacht. Hij heeft een valide moraal en beschikt over de nodige vaardigheden.

Preventie en ondersteuning Zichzelf profileren binnen de eigen organisatie en ervoor zorgen dat iedereen op de hoogte is van zijn bestaan en finaliteit Zorgen voor bewustmaking rond integriteit en grensoverschrijdend gedrag. Het bestuur informatie en advies verlenen Bijdragen aan de beleidsuitvoering rond integriteit, maar staat niet zelf in voor de uitbouw van een integriteitsbeleid. API deel van een kwaliteitsvol integriteitsbeleid op organisatie en/of sectorniveau, Profiel: De API is een volwassene die verkozen of aangesteld is door een bestuur of directie. Hij beschikt over de nodige competenties en is opgeleid om op te treden als eerste aanspreekpunt voor vragen, bezorgdheden, meldingen of klachten rond integriteitsschendingen. De API kan discreet en onafhankelijk werken en is gemakkelijk bereikbaar en aanspreekbaar voor kinderen en jongeren, hun ouders, hun vertegenwoordigers en hun begeleiders (trainers, groepsleiders, leerkrachten, …). Het is geen machtsfiguur maar iemand die beschikt over eigenschappen als inlevingsvermogen, goed kunnen luisteren, onafhankelijkheid en integer kunnen handelen. De API kent de gedragscodes, interne procedures en reglementen. Hij is op de hoogte van mogelijke rechtspositionele en juridische gevolgen van een melding of klacht. Hij heeft een valide moraal en beschikt over de nodige vaardigheden.

4. Resultaten vooronderzoek 109 bevraagden 17 respondenten 8 landelijk jeugdwerk, 7 cultuur-educatief & 2 Informatie en Participatie 12 van de respondenten hebben een coördinerende functie

4. Resultaten vooronderzoek 64,7% erkent de noodzaak voor het aanduiden van een Aanspreekpunt Integriteit 23,5% vindt het niet noodzakelijk om een API aan te duiden Slechts 11,8% van de respondenten heeft momenteel iemand die aan de definitie API voldoet De namen ‘vertrouwenspersoon’, ‘diversiteitsmedewerker’, ‘veiligheidsverantwoordelijke’ en ‘mentor’ dekken de lading

4. Resultaten vooronderzoek Takenpakket van de API: Luisteren Ondersteunen Richting geven Doorverwijzing: Veiligheid van het kind/jongere komt in het gedrang Draagkracht ontoereikend  12/17 respondenten geven aan concrete plannen te hebben of al aan de slag te zijn. MAAR: 70,6% heeft hierbij nood aan ondersteuning

5. Planning 9 november 2017: startmoment 17 november 2017: Conferentie Jongeren en seksualiteit (Jong & Van Zin) December 2017: bijeenkomst werkgroep integriteit Jeugd Januari 2018: lancering kennisplein integriteit 2-9 februari 2018: Vlaamse Week tegen Pesten 2018 2018: vorming aanspreekpunten integriteit Jeugd Najaar 2018: resultaten onderzoek Geweld Geteld

Interessante links https://www.1712.be/ http://www.sociaalcultureel.be/jeugd/vjkb_thema_int egriteit.aspx http://www.kieskleurtegenpesten.be/vlaamse-week- tegen-pesten https://tumult.be/ https://www.jongenvanzin.be/ https://www.awel.be/ (102) https://jongerengids.be/ http://www.sensoa.be/ https://mediawijs.be/ https://sexting.be/ https://www.medianest.be/

Vragen?

Ronde tafel Ans Oomen, stafmedewerker vorming en expertisecentrum, Wel Jong Niet Hetero Els Van Doren, nationaal proost en aanspreekpunt Pesten, Chiro Koen van Kerschaever, pedagogisch medewerker, TOP-vakantie Lode Grossen, manager, Gymnastiekfederatie Vlaanderen Moderatie door Katrien Vissers (Tumult).

Werkgroepen Opzet: je eigen praktijkervaring confronteren met die van de andere deelnemers en die van de praktijkexpert. Hoe? 2 rondes van 30 minuten Rol expert: leiden van het debat Tweede persoon: verslag

Aan de slag met Ans Oomen & Dario De Braeckeleer: lokaal 2B1 Els Van Doren & Vincent Engelbos: lokaal 2B2 Koen van Kerschaever & Katrien Vissers: lokaal 4B17 Lode Grossen & Joost Van Haelst: lokaal 1B09 Per werkgroep max. 7 personen a.u.b.

Lunch!