Beeldend reflecteren Ontwerponderzoek naar een nieuwe methode voor het beoordelen van praktisch beeldend werk in het Voortgezet Onderwijs

Hannie Kortland Docent vakdidactiek, studieloopbaanbegleider, stagecoach Academie voor beeldende vorming Oskar Maarleveld Docent kunst, CKV Fons Vitae Lyceum Docent Vakdidactiek, kunstbeschouwing, CKV,KUA Academie voor beeldende vorming

Beoordelen beeldend werk in het V.O. : Geen landelijke richtlijnen Criteria niet helder en eenduidig Op formele (beeld) aspecten Proces weinig aandacht Geen tussenbeoordeling of reflectie Hoe een instrument te ontwikkelen dat recht doet aan het eigenen van het vak ?

Docent is de expert. Er is weinig interactie.

M-T van de Kamp; Beoordelen van creatieve beeldende producten en processen in een hedendaagse context van kunst en kunsteducatie – literatuuronderzoek 2012 L. Lindström; Creatieve beeldende vaardigheden beoordelen op basis van portfolio’s: een instrument; Cultuur+ Educatie 2004 L. Hetland, L., E. Winner, Studio Thinking 2 , The real benefits of visual arts education.. 2013 Als vooronderzoek hebben we de volgende bronnen bestudeerd.

Door volledigheid veel leeswerk en vraagt hoog kennis en begripsniveau

Geschreven rubric Zorgvuldig Volledig Procesgericht Leerling betrokken bij de reflectie Geschreven rubric tov lijst met beoordelingscriteria

Talig Onoverzichtelijk Tijdrovend Afstandelijk Serieus Nadelen kunnen zijn

Talig Visueel Onoverzichtelijk Overzichtelijk Tijdrovend Snel werkbaar Afstandelijk Laagdrempelig Serieus Speels Daardoor op zoek naar:

Op meerdere opdrachten toepasbaar Meer leeropbrengst bij de leerling Wensen : Op meerdere opdrachten toepasbaar Meer leeropbrengst bij de leerling Grote lijn snel visueel inzichtelijk Laagdrempelig ( luchtig ) Een snelle manier om een tussenstand te geven Heb goede ervaringen opgedaan bij een testje voor het onderzoek altermoderne kunsteducatie

Is het mogelijk een meer visuele en minder tijdrovende rubric te ontwerpen voor praktisch beeldend werk? Geeft het gebruik van een deze rubric de docent meer inzicht in het proces en de prestaties van de leerling? In hoeverre geeft het gebruik van deze op het vak Beeldende Vorming toegespitste rubric de leerling meer inzicht (selfassessment) in welke stappen nodig zijn om zowel het proces als product te verbeteren? (formatief). Kan de rubric bij uiteenlopende opdrachten worden ingezet om de leerling verder te helpen in het proces en meer inzicht te geven in persoonlijke verbeterpunten? Onderzoeksvraag + deelvragen, wat bedoelen we dan met minder tijdrovend?

Studenten Academie voor Beeldende Vorming Diverse collega’s Fons Vitae Lyceum Montessori Lyceum Studenten Academie voor Beeldende Vorming Diverse collega’s Onderzoek getoetst bij onderbouw vo, data via digitale enquête google drive onder docenten en leerlingen

Na het literatuur onderzoek hebben we de criteria van onze bronnen geclusterd. De criteria die daarbij gebruikt worden hebben we versimpeld en vertaald in onze eigen criteria lijst

Eerste test leverde een aantal nieuwe inzichten op

Toelichting keuze apart formulier proces en product Toelichting keuze apart formulier proces en product. En de gekozen criteria kort toelichten

Het kleuren dwingt op een snelle manier om een standpunt over het niveau op dat moment in te nemen

Hoe geslotener de opdracht hoe duidelijker de criteria Op het moment dat een ll zelf het onderzoeksdoel gaat bepalen zijn de criteria lastiger te benoemen. De mogelijkheid bestaat in onze rubric om ze bv 4 hoofdcriteria te laten kiezen

Keuze proces en product appart Keuze proces en product appart. Leerling vult na het inkleuren ook kort een plan voor de volgende les in. Ll bewuster maken van het proces

Achter het visuele formulier “hangt” de tekstrubric die ter verduidelijkking dient en bij twijfel geraadpleegd kan worden

Bij product formulier is ruimte toegevoegd om de leerling top en tip te laten invullen + extra criterium maar daarover op het eind meer.

Geeft het de leerling meer inzicht? Conclusie: Meer visueel? Minder tijdrovend? Geeft het de docent meer inzicht in het proces en de prestaties van de leerling? Geeft het de leerling meer inzicht? Kan de rubric bij uiteenlopende opdrachten worden ingezet? Meer visueel? Ja luchtige toon werkt goed minder tijdrovend? Valt tegen. Niet elk uur/opdracht gebruiken en de tijdsinvestering verdient zich wellicht in latere lessen terug Geeft het de docent meer inzicht in het proces en de prestaties van de leerling? Ja . Veel docenten reageren enthousiast en gebruiken het als discussie onderwerp hulpmiddel bij de beoordeling. Geeft het de leerling meer inzicht? Ja de leerling krijgt meer regie over eigen proces. Niet elke keer gebruiken. Kan de rubric bij uiteenlopende opdrachten worden ingezet? Ja maar het vraagt ook meteen om minder schoolse (formele) opdrachten. Het proces kan ook het eindproduct zijn!

Het kan de ll uitdagen om persoonlijker minder schools werk te gaan maken?

Aandachtspunten Tekstrubric goed met de leerlingen doornemen Bij lage scores kort verbeterpunten laten opschrijven Peerassesment inzetten en leerlingen tips voor elkaar laten opschrijven Eindgesprek tussen docent en leerlingen over het gemaakte werk met gebruik van de ingevulde formulieren essentieel Liever nog samen schrijven

Dilemma. Een rubric moet geen afvink lijst worden Dilemma. Een rubric moet geen afvink lijst worden. Creatieve projecten dienen juist om ”out of the box” te leren denken en werken. Hoe kan dan het onnoembare dan toch in de rubric een plek krijgen ?

De wow factor. , het verassingseffect. , boven het maaiveld De wow factor?, het verassingseffect?, boven het maaiveld?, Is het begeestigd? …… De kippenvel factor!

Meer studenten en docenten gaan het toepassen Vervolg: Meer studenten en docenten gaan het toepassen Tekstrubric blijft ook in ontwikkeling Tekstrubric loskoppelen en als waaier gebruiken Vorm kan flexibeler/digitaal Koppelen aan ( digitaal ) portfolio Peerbeoordeling kan verder uitgewerkt We willen graag blijven door ontwikkelen en experimenteren het is portfolio

Uiteindelijk brengt echte interactie en verdiepen in elkaars standpunten bij een nagesprek wellicht het meeste op