De patiënt komt bij de dokter en dan…..? Leerfase 1 Periode 1 Docent 1 Bouke Cuperus Les 2 (bijgewerkt: 8-9-2017) Noorderpoort Medische Kennis

Wat doet de dokter? Hij begint met observeren: hoe ziet de patiënt eruit hoe kijkt de patiënt wat is zijn houding hoe beweegt de patiënt

Vervolgens Anamnese Lichamelijk onderzoek Aanvullend onderzoek Diagnose stellen Behandeling (therapie) toepassen

Anamnese Het vraaggesprek (anamnese) Heteroanamnese: antwoorden van begeleider Speciële anamnese: gericht op de klacht en het bijbehorend orgaansysteem Algemene anamnese: gericht op de rest van de orgaanstelsels en algemene dingen als: roken, gewicht, medicijngebruik, inclusief zelfmedicatie

Lichamelijk onderzoek Inspectie: gericht kijken naar afwijkingen, bewegingen,veranderingen Palpatie: betasten, voelen Toucher: inwendig voelen: rectaal-, vaginaal toucher (indien noodzakelijk) Percussie: bekloppen Auscultatie: luisteren m.b.v. van een stethoscoop naar lichaamsgeluiden

Door huisarts verrichte onderzoeken=diagnostiek Gewicht Lengte Bloeddruk Laboratoriumonderzoek: urine,bloed ECG (hartfilmpje) Visus (oogtest) Audiometrie (gehoortest)

Aanvullende diagnostiek Dit gebeurt elders: Huisartsenlab:bloedonderzoek Streeklab: infectie-kweekonderzoeken Beeldvormend onderzoek (b.v. röntgenfoto) Polikliniek: via een specialist

Diagnose Aan de hand van anamnese, lichamelijk onderzoek, aanvullend onderzoek wordt de (differentiaal)diagnose gesteld. Differentiaal diagnose (DD) wil zeggen dat de arts niet weet wat de patiënt heeft, maar hij denkt al wel aan een aantal mogelijke oorzaken. In dit rijtje komt de meest waarschijnlijke bovenaan en de minst waarschijnlijke onderaan, nog meer onderzoek is nodig

Therapie, een indeling: Conservatieve therapie = onbloedige therapie, met de handen op de rug Chirurgische therapie Soms geen therapie maar geruststelling en de afspraak terug te kunnen komen wanneer de klachten niet overgaan of verergeren

Therapie, soms ook: Gesprekken Een dieet Andere adviezen Geneesmiddelen op recept = farmacotherapie

Therapie gericht op: De oorzaak van de ziekte = causale therapie. Bestrijding van verschijnselen = symptomatische therapie. Substitutie = aanvullen van tekorten, vervanging Genezing = curatieve therapie Vermindering van de klachten = palliatieve therapie

Prognose Ziekteverloop Ziek worden ---------- genezen Ziek worden ---------- genezen met restverschijnselen Ziek worden ---- complicaties ---- genezen Ziek worden --------chronisch Ziek worden - exacerbaties en remissies-chronisch Ziek worden ---------- letaal

Etiologie De etiologie van een ziekte kan worden omschreven als de oorzaak van een ziekte

Hoe word je ziek Endogene oorzaken: Erfelijke eigenschappen en aanleg (constitutie), dus gelegen in de mens zelf Aangeboren ziekte of afwijking = congenitale oorzaken Constitutie is het complex van eigenschappen van lichamelijke en geestelijke aard welke de manier bepalen waarop het organisme functioneert en op allerlei invloeden reageert. Een aantal van deze eigenschappen is erfelijk, andere zijn verworven. Reeds in de oudheid was men gefascineerd door de grote verschillen tussen de mensen (individuen). Hippocrates (ca. 500 v.C.) vond dat hij de hem omringende mensen kon indelen in twee constitutietypen, het apoplectische type, dat zwaar gebouwd was met neiging tot hersenbloeding, en het ftisische type, lang, mager, met neiging tot tuberculose. De in de tweede eeuw (n.C.) belangrijke geleerde Galenus stelde een type-indeling op die eeuwenlang is aangehouden, gebaseerd op de lichamelijke vloeistoffen, de ‘lichaamssappen’. Hij typeerde het sanguïnistische type (met overmaat aan bloed), het flegmatische type (veel slijm), het cholerische type (van gele gal) en het melancholische type (van zwarte gal). Hiervan zijn in de volkstaal voornamelijk blijven hangen ‘slijmerd’ en ‘zwartgallig’ resp. voor flegmatisch en melancholisch, hoewel de ware betekenis in de volksmond enigszins verwaterd is. Een aangeboren afwijking of congenitale aandoening, is een afwijking of aandoening waarmee men geboren wordt. Het woord congenitaal komt van het Latijnse woord congenitus = aangeboren. De symptomen, klachten of klinische tekens zijn aanwezig bij de geboorte. Een aangeboren afwijking kan wel of niet erfelijk zijn, maar niet iedere erfelijke aandoening leidt tot een aangeboren afwijking. Zo zijn er erfelijke aandoeningen die niet noodzakelijk al tot uiting komen bij de geboorte.

Exogene oorzaken Infecties door micro-organismen Kankerverwekkende stoffen Ongevallen(traumata) Vergiftigingen (intoxicaties) Iatrogene ziektes ziekte veroorzaakt door medisch handelen (infectie oplopen in het ziekenhuis) Iatrogeen is de wetenschappelijke term voor veroorzaakt door medische handelingen. (Van het oud Grieks: iatros = arts en -geen - gemaakt door). Het is aan artsen al sinds de oudheid bekend dat hun handelen naast goede ook vaak nadelige effecten op de patiënt kan hebben en het medisch jargon is dan ook rijk aan aforismen die daarop wijzen: in dubio abstine (bij twijfel niets doen), primum non nocere (het belangrijkst is geen schade te berokkenen). Voorbeelden van iatrogene schade: schade ten gevolge van ernstige bijwerkingen van medicijnen zoals in de geruchtmakende gevallen van DES en Softenon het overbrengen van besmettelijke ziekten door bloedtransfusies psychische schade door het foutief stellen van de diagnose van een ernstige aandoening stigmatisering van sommige groepen ten gevolge van de medicalisering van maatschappelijke problemen het afdoen van onbegrepen klachten als psychisch of modeziekte zoals in het geval van multiple sclerose gebeurd is schade door medische fouten zoals door het mislukken van operaties of behandelingen Andere door medische handelen veroorzaakte aandoeningen zijn onder meer Keratitis bullosa, iatrogene pneumothorax, tardieve dyskinesie ten gevolge van medicijngebruik en de iatrogene variant van de ziekte van Creutzfeldt-Jakob.

Andere indeling binnen de etiologie Somatische aandoeningen Psychische aandoeningen Sociale aandoeningen Psychosomatosen: ziektebeelden die zowel psychische als somatische aspecten hebben

Verloop van een consult; SOEP- notatie S- Subjectieve informatie, welke klachten heeft de patiënt O- Objectieve informatie: wat is er bij het onderzoek gevonden E- Evaluatie: klacht- of ziektediagnose en ICPC-code P- Plan: wat gaat er gebeuren (zoals advies, medicatie of verwijzing)

Administratieve afhandeling Medisch dossier Elektronisch medisch Dossier