HET NIEUWE ERFRECHT Dirk MICHIELS Notaris te Aarschot Gastdocent KU Leuven Wet van 31 juli 2017

HET HUIDIGE ERFRECHT (ANNO 2017) Burgerlijk Wetboek (Code Napoléon) dateert uit 1804 De samenleving is sterk veranderd (o.m. meer echtscheidingen en nieuw samengestelde gezinnen, meer alleenstaanden, minder kinderen) Een behoefte aan meer beschikkingsvrijheid en minder conflictuele regels Wet van 15 mei 2009 : 1 zitdag

EEN HERVORMING VAN HET ERFRECHT Begonnen door Minister TURTELBOOM Voortgezet door Minister GEENS Werkgroep bestaande uit politici, academici & vertegenwoordigers van het notariaat en de advocatuur, met maandelijkse bijeenkomsten Wetsvoorstel van 25 januari 2017 (74 artikelen) Parlementaire behandeling in 2017. Inwerkingtreding op 1 september 2018.

EEN WETSVOORSTEL MET 5 KRACHTLIJNEN De wijziging van de regels in verband met 1° de reserve 2° de inbreng van giften 3° de verdeling 4° de erfovereenkomsten 5° het evenwicht tussen de langstlevende echtgenoot en de kinderen

DE RESERVE RESERVE  BESCHIKBAAR DEEL De GLOBALE RESERVE van de afstammelingen wordt gebracht op 1/2 (ongeacht het aantal kinderen) => meer beschikkingsvrijheid i.f.v. de gezinssituatie (bv. ongehuwde partner, stiefkinderen, zorgenkinderen) De ASCENDENTENRESERVE (ouders & grootouders) wordt vervangen door een onderhoudsvordering lastens de nalatenschap in geval van behoeftigheid

DE RESERVE RESERVE IN NATURA => RESERVE IN WAARDE => grotere rechtszekerheid bij schenkingen WAARDERING VAN SCHENKINGEN met het oog op de inkorting gebeurt op het moment van de schenking, geïndexeerd tot op de dag van het overlijden, zowel voor roerende als voor onroerende goederen

DE INBRENG VAN GIFTEN BEHOUD van het wettelijk vermoeden van inbreng voor AFSTAMMELINGEN Vermoeden van VRIJSTELLING VAN INBRENG voor ANDERE ERFGENAMEN (bv. zijverwanten) INBRENG IN NATURA => INBRENG IN WAARDE => waardering van giften met het oog op de inbreng gebeurt op de dag van de gift, geïndexeerd tot op de dag van het overlijden, zowel voor RG als OG => inbreng nettowaarde (onder aftrek v/d lasten) => recht v/d begiftigde om in natura in te brengen

DE INBRENG VAN GIFTEN Mogelijkheid om giften als voorschot OM TE VORMEN in giften buiten deel & omgekeerd zeer nuttig voor de praktijk Mogelijkheid voor kinderen om zich te verbinden de goederen die hun ouders aan hun kinderen (dus aan de kleinkinderen) geschonken hebben in te brengen in de nalatenschap van hun ouders (onder de vorm van een erfovereenkomst) bevordert de GENERATIESPRONG

DE VERDELING Diverse tekstaanpassingen Nieuw = art. 745quater § 2 BW : een vereenvoudigde buitengerechtelijke vorm van omzetting v/h erfrechtelijk VG in VE op verzoek van niet-gemeenschappelijke kinderen Verzoek door de LLE of door deze kinderen Vetorecht LLE voor gezinswoning & huisraad VG volgens omzettingstabellen gewaardeerd Andersluidende overeenkomsten zijn mogelijk

DE ERFOVEREENKOMSTEN Huidig recht : principieel VERBOD, behoudens een aantal uitzonderingen (bv. Valkeniersbeding, art. 918 BW, EOT-regelingsakte, …) Nieuw recht : TOEGELATEN, mits voorwaarden: Punctuele erfovereenkomsten (bv. waardering goederen, schenking buiten deel<=>als voorschot, verzaking aan inkorting voor een bep. schenking) Globale erfovereenkomst (zie hierna).

DE ERFOVEREENKOMSTEN Vormvoorschriften voor de erfovereenkomst: 1° Notariële akte waarvan het ontwerp minstens 1 maand voor de ondertekening wordt overgemaakt aan iedere partij. De notaris legt, tezelfdertijd, een vergadering vast ter gelegenheid waarvan de inhoud van de overeenkomst en de gevolgen worden toegelicht aan alle partijen, en hij licht hen in over de mogelijkheid een aparte raadsman te kiezen of een individueel onderhoud met hem te hebben; 2° Inschrijving in het CRT.

DE ERFOVEREENKOMSTEN De globale erfovereenkomst: 1° Vader en/of moeder + alle vermoedelijke erfgenamen in rechte nederdalende lijn; 2° Stelt het bestaan vast v/e evenwicht tussen deze erfgenamen, rekening houdende met o.m. eerdere schenkingen, met de schenkingen toegekend in de overeenkomst zelf en, in voorkomend geval, met de situatie van elk van de vermoedelijke erfgenamen; 3° Vermeldt alle huidige en vroegere schenkingen en voordelen (bv. inwonend kind, hulp in het bedrijf, studiekosten) waarmee rekening wordt gehouden en vermeldt hoe de partijen dit evenwicht hebben opgevat en aanvaard;

DE ERFOVEREENKOMSTEN 4° Ev. toebedeling van schuldvorderingen t.o.v. elkaar; 5° Elke vermoedelijke erfgenaam kan erin toestemmen dat (al) zijn eigen kinderen, dan wel één of meerdere kinderen van zijn echtgenoot of wettelijk samenwonende partner in zijn plaats worden toebedeeld (generatiesprong); 6° De toestemming brengt de verzaking mee aan de vordering tot inkorting en aan het verzoek tot inbreng m.b.t. de giften vermeld in de overeenkomst; 7° De echtgenoot van de beschikker kan toestemmen wat ook tot een dergelijke verzaking leidt; 8° Geen vordering wegens benadeling mogelijk.

HET EVENWICHT TUSSEN DE LANGSTLEVENDE (LLE / LLP) & DE KINDEREN 1° Giften aan LLE / LLP zijn vrijgesteld van inbreng. 2° De LLE / LLP kan ook geen inbreng vragen van de giften vermaakt aan andere erfgenamen. Inkorting kan in beide gevallen wel gevraagd worden als het BD overschreden is. 3° De LLE / LLP kan – behoudens verzaking onder de vorm van een erfovereenkomst – het VG voortzetten dat diens partner zich had voorbehouden op de tijdens zijn leven geschonken goederen (LLP : GW & INB). Dit geldt NIET voor de nieuwe LLE / LLP.

INWERKINGTREDING 1 september 2018 Van 1 september 2017 t.e.m. 31 augustus 2018 kan er een notariële verklaring van behoud worden ondertekend om de oude wet nog van toepassing te verklaren op eerder gedane schenkingen, zo niet zal de nieuwe wet hierop van toepassing zijn. Voor meer toelichting staan wij te uwer beschikking.