Palliatieve sedatie Geen momentopname maar mogelijke uitkomst in kaderpalliatief zorgtraject. Doel: Lijden verlichten en rust brengen met behulp van middelen die het bewustzijn verlagen. In een ‘diepe’ slaap brengen. Geen zorgvuldigheidseisen en geen meldingsplicht. Wel zorgvuldige afweging en besluitvorming! Kwetsbare en afhankelijke mensen. Vraagt om vertrouwen en een zorgvuldige en gewetensvolle bejegening Gaat om terminale patiënt met een levensverwachting van 1-2 weken, terminaal wil zeggen: bedlegerig, weinig tot niet meer eten en drinken, cachectisch, vermoeid en verzwakt, suf/gedesoriënteerd, verergering symptomen. Besluit tot palliatieve sedatie arts in overleg met patiëntopvatting over een goed sterfbed, hoeveelheid en ernst van de symptomen, angst voor sterven, onmacht en onzekerheid, duur van het ziekbed, draagkracht patiënt en mantelzorger, uitputting.

Richtlijn palliatieve sedatie Op verzoek van de regering tot stand gekomen door een commissie van de KNMG in 2005 en herzien in 2009. Handelen volgens de richtlijn palliatieve sedatie. Afwijken hiervan vraagt argumentatie en documentatie. Verantwoordelijkheid van de arts en betrokkenheid van de verpleegkundige.

Palliatieve sedatie Korte levensverwachting van 1 – 2 weken; (feitelijke levensverwachting 30% lager dan ingeschatte levensverwachting door artsen) Aantoonbaar begonnen stervensproces Ernstige symptomen (ernstige pijn, misselijkheid, dreigende verstikking en angst, existentieel lijden) die niet (of onvoldoende) te behandelen zijn. Refractaire symptomen Overeenstemming met patiënt en familie Doel: niet meer bewust beleven van de refractaire symptomen.

Verschillende vormen van sedatie - Continue sedatie tot het moment van overlijden. - Acute sedatie bij verstikking, bloeding, ernstig terminaal delier - Kortdurende of intermitterende sedatie (gedurende de nacht) Refractair symptoom, geen verwacht overlijden binnen 1-2 weken.

sedatie ‘er wordt gestorven, niet gedood’ Emotioneel moment Proportionele toepassing Morfine is om pijn te bestrijden…

Niet de mate van bewustzijnsverlaging maar de mate van symptoomcontrole bepaalt de dosering, de combinaties en de duur van de medicamenten.

Cijfers diepe sedatie 47% van de patiënten sterft binnen 24 uur 47% van de patiënten sterft binnen 1 tot 7 dagen 4% sterft binnen 14 dagen 2% sterft na 2 weken

Afspraken over Staken niet noodzakelijke medische en verpleegkundige handelingen. Medicatie en middelen (beschikbaarheid, saneren/ alternatieven) Diepte van de sedatie en wijze van eventuele ophogingen Geef informatie over uitvoering en eventueel wakker worden Gewenste wijze van verzorging, stoma, mond en wondbehandeling Inbrengen katheter (volle blaas, obstipatie) Ontwenningsverschijnselen (bijv. benzodiazepinen, alcohol, roken) Bereikbaarheid arts (verpleegkundige) Dagelijkse evaluatie momenten Afspraken over eventuele complicaties

Palliatieve Sedatie Behandeling een patiënt met een levensbedreigende ziekte zonder refractaire klachten kan dus niet ‘kiezen’ voor palliatieve sedatie. Er moet een indicatie zijn (refractair symptoom) en voldaan zijn aan de voorwaarde korte levensverwachting

Kort samengevat Doel: verlichting van lijden Wijze: verlaging bewustzijn Patiënt niet aanspreekbaar Consultatie bij gebrek aan expertise Middel: Midazolam (Levomepromazine, Propofol) Morfine is een pijnstiller! Dosering: getitreerd (In principe) reversibel Geen levensverkorting Normaal medisch handelen (nog) Geen melding en toetsing

Sedatie is geen euthanasie!!