Ontwikkelingspsychologie voor het Onderwijs Informatie verwerken en neurale ontwikkelingen 1 Introductie 2 Ontwikkeling van de hersenen 2.1 Neuronen 3 jaar: hersenen 80% van volwassen gewicht (5j: > 90%) Neuronen = bouwstenen hersenen Prikkeloverdracht tussen neuronen via synaps en neurotransmitters Vormen netwerken Dendrieten  eigenlijk neuron  Axon Synapsen = plastisch (leren, bv taal), deels vast van bij geboorte (bv ATNR) 2.2 Belangrijke gebieden in de hersenen (frontale kwab, temporale kwab, hersenstam, cerebellum, occipitale kwab, pariëtale kwab) 2.3 Linker- en Rechterhersenhelft: Links = analytisch (bv spreken, lezen, schrijven, redeneren); Rechts = synthetisch denken (bv samenvatten, verwerken, tekenen, emoties ervaren) 2.4 Lateralisatie: linker en rechter hersenhelft verwerken informatie op verschillende manier. Vóór 6 jaar vaak symmetrisch gebruik van handen en voeten nadien meer verschillende rol voor links en voor rechts. Te laat ingezet?  vaak problemen in richtingsontwikkeling, omkeringsfouten bij bepaalde letters, begrippen links/rechts moeilijk aan te voelen

Ontwikkelingspsychologie voor het Onderwijs Informatie verwerken en neurale ontwikkelingen Kinderen niet gelateraliseerd?  vaak problemen met de kruistekening 2.5 Zelforganiserende hersenen Hersenen organiseren zich voortdurend (leren, uitdoven, afleren, …) Vermogen tot leren niet op elke leeftijd gelijk (bv taalontwikkeling, hechting, …)

Ontwikkelingspsychologie voor het Onderwijs Informatie verwerken en neurale ontwikkelingen 3 Verwerkingssnelheid Snelheid waarmee hersenen werken bepaalt groot deel van de intelligentie Door biologische factor: spontane ontwikkeling van de hersenen (o.a. myelinisatie) Door ervaringsfactor: ontwikkeling van de hersenen door actie en ervaring 4 Geheugen 4.1 Sensorisch register 4.2 Werkgeheugen Capaciteit uitdrukken d.m.v. het onthouden van eenheden = geheugenspanne Moeilijkheden wanneer 2 taken tegelijkertijd moeten worden uitgevoerd  aandachtscompetitie Belasting door manier van presentatie van de leerinhouden (Sweller (1994)) Begin- en recentheidseffect van belang Executieve functies (vaardigheden die nodig zijn voor doelbewust en opzettelijk gedrag = controlemechanismen) bv  plannen, organiseren, timemanagement, taakinitiatie, … Ter hoogte van frontale hersenen Stoornissen in het frontale gebied kan leiden tot ADHD (gebrek aan gedragscontrole, aandachtscontrole en gebrek aan remming van het denken) Problemen met executieve functies vaak ook bij ASS

Ontwikkelingspsychologie voor het Onderwijs Informatie verwerken en neurale ontwikkelingen 4.3 Langetermijngeheugen Mate waarin herinneringen blijvend zijn hangt af van onder andere: Emotionele lading Herhaling Het verlenen of zien van betekenis  Script: samenhang van kennisdeeltjes die vaak sociale gebeurtenissen voorstelt (bv restaurantbezoek)  Infantiele amnesie: geen restanten van herinneringen voor de leeftijd van 2 jaar (ontwikkeling hersenen? Taal?)