H18 – Denken en besluiten Cognitieve ergonomie Producten die het brein ondersteunen Intelligente producten

Intelligente producten geheugen decisie leervermogen

Weefgetouw Jacquard eind 18e eeuw

Eerste mechanische rekenmachine Pascal (1642)

Eerste mechanische computer van Babbage (1822) verschil computer/ rekenmachine?

Aibo

Intelligente producten Automaat (zelf-beweger, zelf-denker) Interactiepatroon ingewikkelder Voorspelbaarheid minder

Informationele ergonomie = Sensorisch + Cognitief Goed waarnemen, veel weten en beslissen, daarna eenvoudige toetsen indrukken

Het productbeeld in het brein 3 woordenboeken: Wat? Waarom? Hoe?

Woordenboeken Wat? Waarom? Hoe?

Woordenboeken Wat? Een knop Waarom? Groot, dus volume Hoe? Rechtsom draaien voor meer volume Waarom? Klein, power Hoe? Omhoog duwen om aan te zetten

Productbeeld Gebruiker heeft beeld van product in het geheugen zitten Hoe scherp/gedetailleerd? Teken je eigen voordeur

Productbeeld Ontwerper moet zorgen dat het productbeeld dat hij heeft overeen komt met dat van de gebruiker

Productbeeld Use-ques helpen

Situaties van productgebruik Nieuw product Zoeken naar bekend product Plannen van gebruik Routine gebruik

Leren bedienen

Leren bedienen

Leren bedienen Gebruik lang onthouden Fouten moeilijk af te leren

Leercurves

Leercurves snelkoppelingen

Onvolledig waarnemen en gebruiken incompleet productbeeld video telefoon computerprogramma

H19 – mentale belasting Denken kost energie – ml O2 per minuut 20-50% van totale verbruik Geen beperkende factor

Hoe moeilijk en vermoeiend is: werken met een tekstverwerker? autorijden? lopende band werk?

Model belasting – toepasbaar op informatie?

1 – Kanaal van informatie-doorstroom Zenuwbanen – Hersenschors Aandachtsbundel Tegelijk autorijden en bellen Niet veel bekend over kanaal

2 – Eenheid van informatie

2 – Eenheid van informatie 8 lampjes aan of uit: ²log 8 = 3 bit 26 letters: ²log 26 = 4,7 bit redundantie meegerekend: 1,5 bit Niet goed toepasbaar

3 – Kanaalcapaciteit Zien: 3400 kbits/seconde maximum niet bekend

4 - volhoudtijd Experiment: 16 uur sommen maken ml O2 per minuut geen beperkende factor

Conclusie Geen kwantitatief model voor mentale belasting Wel richtlijnen, bijvoorbeeld over feedback

Geheugens Zintuigelijk geheugen: oog onthoudt 0,1 tot 0,3 seconde beelden 0,05 s 0,1 s

0,1 s

0,1 s

0,5 s

0,5 s

Geheugens Zintuigelijk geheugen: oog onthoudt 0,1 tot 0,3 seconde beelden Korte-termijn geheugen: 30 seconde Experiment cijferreeks

Geheugens Zintuigelijk geheugen: oog onthoudt 0,1 tot 0,3 seconde beelden Korte-termijn geheugen: 30 seconde (cijferreeks) Lange-termijn geheugen fotografisch geheugen?

Password onthouden

Activatie-niveau Geregeld door activatiecentrum reageert op informatie prikkels

Activatie-niveau

Activatie-niveau

Monotonie verlaagt activatie-niveau Kort-cyclisch repeterend Product moet afwisseling en uitdaging brengen

Monotonie verlaagt activatie-niveau Vigilantie-taken: regelen processen, hartbewaking Laag activatie niveau snel op peil brengen Neventaak helpt

Tien geboden voor intelligente producten 1. Bedenk bij een nieuw ontwerp dat het er ongeveer uit moet zien als vergelijkbare producten (bijvoorbeeld radio’s zijn hoekig en hebben meestal een speaker en een paar knoppen)

Tien geboden voor intelligente producten 2. Probeer duidelijk te krijgen wie je gebruikers zijn. Gebruiken ze het systeem /product voor het eerst, gebruiken ze het product af en toe of elke dag?

Tien geboden voor intelligente producten 3. Gebruikers zijn geen robots, ze moeten zelf weten wanneer ze welke stap in het gebruik nemen. Dat moet kunnen, tenzij er fouten of gevaren optreden (je kan bijvoorbeeld niet een wasmachine aanzetten voordat het deurtje dicht is, maar je kan wel eerst temperatuur instellen voordat je het juiste programma instelt).

Tien geboden voor intelligente producten 4. Laat mensen /gebruikers zelf hun tempo bepalen waarmee ze een product of systeem gebruiken als het kan, en dwing dat niet af onder een bepaalde responstijd (kaartjesautomaat of pinautomaat bijvoorbeeld).

Tien geboden voor intelligente producten 5. Laat gebruikers altijd op de een of ander manier zien wat het gevolg is van een bepaalde handeling, of dat hun handeling effect heeft gehad. Geef bovendien inzicht wat de volgende handeling is die men kan nemen. (kaartjesautomaat)

Tien geboden voor intelligente producten 6. Zorg ervoor in het ontwerp dat lampjes en schakels etc. eenduidig zijn. Dus niet de ene schakel klikken, de ander draaien, de een draait naar links de ander naar rechts etc., etc..

Tien geboden voor intelligente producten 7. Zorg ervoor dat bepaalde taken of werkzaamheden niet eentonig zijn, dus dat er genoeg afwisseling is.

Tien geboden voor intelligente producten 8. Het korte termijn geheugen heet zo omdat men informatie daar maximaal 30 seconden kan ‘vasthouden’ Let er bij de vormgeving van taken of producten op dat men zo min mogelijk gebruik maakt van het korte termijn geheugen (bijvoorbeeld informatie in een display moeten onthouden omdat het uit het scherm verdwijnt)

Tien geboden voor intelligente producten 9. Ontwerp een product zo dat alleen de onderdelen die altijd en veel gebruikt worden goed zichtbaar en bereikbaar zijn terwijl minder gebruikte onderdelen wat verder weg mogen zijn (denk bijvoorbeeld aan het knipperlicht in een auto en hoe de motorkap moet worden geopend).

Tien geboden voor intelligente producten 10. Voorgaande regels moet je regelmatig controleren tijdens het ontwerp: voldoet mijn ontwerp nog aan de 9 regels? Niet alleen jezelf als tester gebruiken, maar ook andere gebruikers en maak ook gebruik van modellen en prototypen.