Culturele instellingen in Nederland Lessen uit de periode 2011 - 2014 Het Groot Onderhoud 11 oktober 2016 Antwerpen

Wat kunnen andere landen leren van de ervaringen in Nederland? Verwacht geen wonderen. Informeer het publiek. De cost gaet voor de baet uyt. Experimenteer, leer, en deel.

€ giften huishoudens / BNP België - Nederland 40% % geeft 77% €174 mln € belastingaftrek €760 mln €402 mln € giften huishoudens €1.944 mln 11.1 mln Bevolking 16.8 mln 392.7 bln BNP 650.9 bln €36 € giften per capita €116 0.001% € giften huishoudens / BNP 0.003% Bron: Giving in Europe Feasibility Study – country report for Belgium, including data from Defeyt (2014), Indicateurs de la générosité des belges, http://www.iddweb.eu/docs/generbel2.pdf Bron: Bekkers, Schuyt, & Gouwenberg (2015). Geven in Nederland 2015: Giften, Sponsoring, Legaten en Vrijwilligerswerk. http://test.giving.nl/wp-content/uploads/2015/04/GIN2015_summary.pdf 11 oktober 2016 Het Groot Onderhoud

Belasting betalen en geven CROWDING-IN RESULT Belasting betalen en geven Gegevens van de Gallup World Poll laten zien dat in landen waarin meer belasting wordt betaald een groter deel van de bevolking geeft aan goede doelen In België geeft een beduidend kleiner deel dan in Nederland, terwijl de belastingdruk vergelijkbaar is 11 oktober 2016 Het Groot Onderhoud

Gemiddelde gift aan goede doelen (niet kerken) in euro per huishouden via bank/giro/internet in 2005 in Nederlandse gemeenten (bron: Grote Consumenten Enquêtes 2004-2005, WDM Nederland) 11 oktober 2016 Het Groot Onderhoud

Voorwaarden voor succes Investeer in fondsenwerving en relatienetwerken. Vraag niet direct geld, maar vraag advies. Generate pride, commitment, group cohesion. ‘Voor wat hoort wat’: . Geduld. U heeft minstens 30 jaar nodig. Gebruik inzichten in geefgedrag. Ontwerp proposities die appeleren aan potentiële gevers. Begin morgen. Of vandaag nog. 11 oktober 2016 Het Groot Onderhoud

Mensen geven meer wanneer zij: Zich sterker bewust zijn van de behoefte aan hulp; Verzoeken krijgen om te helpen; Minder materiële kosten en meer opbrengsten waarnemen van hun bijdrage; Om de ontvangers geven (uit altruïsme); Sociale beloningen ontvangen voor prosociaal gedrag (reputatie); Zich beter voelen over hun bijdrage (de ‘warm glow’); Het doel waaraan ze bijdragen vinden passen bij hun eigen waarden; Vertrouwen hebben in de effectiviteit van hun gift. 11 oktober 2016 Het Groot Onderhoud

De Geefwet Verhoogde de aftrekbaarheid van giften aan geregistreerde culturele instellingen (culturele ANBI’s) en vergrootte de mogelijkheden commerciële inkomsten te verwerven. Het doel van de Geefwet was: Giften en inkomsten uit commerciële activiteiten te verhogen; De afhankelijkheid van overheidssubsidie te verminderen. 11 oktober 2016 Het Groot Onderhoud

Maar tegelijkertijd… Een daling van €220 miljoen in overheidssubsidies voor cultuur aangekondigd in 2011. In 2013 was €253 miljoen daadwerkelijk bezuinigd. 40% of 346 BIS instellingen verloren subsidie. 17% of the 137 instellingen die subsidie ontvingen zijn niet langer actief. Lokale overheden hebben ook minstens €90 miljoen bezuinigd. 11 oktober 2016 Het Groot Onderhoud

Dus… De prijsverlaging voor giften aan cultuur kan het geefgedrag bevorderd hebben, maar de bezuinigingen kunnen de giften ook beïnvloed hebben. Dat effect zou zowel positief (“crowding-out”) als negatief kunnen zijn (“crowding-in”), of nul. Het Ministerie van OCW heeft de instellingen opgeroepen meer ondernemerschap te tonen en meer giften en sponsoring te werven. 11 oktober 2016 Het Groot Onderhoud

Ondernemerschap De cultuursector is bekritiseerd om een gebrek aan creativiteit bij het verdienen van geld. Vaardigheden en capaciteit voor fondsenwerving en commerciële activiteiten ontbraken. Het Ministerie van OCW subsidieerde daarom Wijzer Werven en Leiderschap in Cultuur. Bovendien werd de campagne ‘Cultuur, daar geef je om’ gehouden en een toolkit aan instellingen aangeboden. 11 oktober 2016 Het Groot Onderhoud

Het Mattheüs effect Succesvolle organisaties worden nog succesvoller Instellingen die fondsen werven en commerciële activiteiten ontplooiien verwerven inkomsten Deze inkomsten en de ervaring met fondsenwerving geven instellingen een voorsprong om nog meer inkomsten te verwerven “Want een iegelijk die heeft, dien zal gegeven worden, en hij zal overvloedig hebben; maar van dengene, die niet heeft, van dien zal genomen worden, ook dat hij heeft.” (Mt 25:29) 11 oktober 2016 Het Groot Onderhoud

Giften aan cultuur Brede steekproef van huishoudens 11 oktober 2016 Het Groot Onderhoud

Giften aan cultuur in 2014 hoger door bedrijven 11 oktober 2016 Het Groot Onderhoud

Giften aan cultuur constant door vermogende Nederlanders 11 oktober 2016 Het Groot Onderhoud

Aandeel cultuur fluctueert 11 oktober 2016 Het Groot Onderhoud

Inkomsten fondsenwerving > en < 11 oktober 2016 Het Groot Onderhoud

De financieringsmix diversificeert 11 oktober 2016 Het Groot Onderhoud

Size Matters – Big Time 11 oktober 2016 Het Groot Onderhoud

Instellingen die over de Geefwet communiceerden zagen vaker hun inkomsten toenemen Percentage dat toename in inkomsten uit fondsenwerving rapporteert. 63% rapporteert niet gecommuniceerd te hebben over de Geefwet. 11 oktober 2016 Het Groot Onderhoud

Communicatie over de Geefwet en inkomsten 11 oktober 2016 Het Groot Onderhoud

Innovatie 11 oktober 2016 Het Groot Onderhoud

Heeft de Geefwet de cultuursector meer ondernemend gemaakt? Waarschijnlijk wel. En vooral de instellingen die hebben geïnvesteerd in fondsenwerving hebben succes. Maar het totaal bedrag aan giften van particulieren is (nog) niet toegenomen, dat van bedrijven wel. We zien geen verplaatsingseffect van giften aan andere doelen naar cultuur.

Contact René Bekkers r.bekkers@vu.nl @renebekkers Center for Philanthropic Studies VU University Amsterdam www.cultuursector.nl renebekkers.wordpress.com 11 oktober 2016 Het Groot Onderhoud

Quality of data: best available evidence for giving by households Giving in Europe Feasibility Study Data on household giving is best available. Still major gaps in information. Facts 11 oktober 2016 Het Groot Onderhoud