Veiligheidsconferentie “Diefstal in woningen” 1 juni 2012 Diefstal in woningen: Omvang, achtergronden, en werkzame preventieve en repressieve maatregelen Jaap de Waard Den Haag: Ministerie van Veiligheid en Justitie, Afdeling Algemeen Criminaliteitsbeleid DIW Veiligheidsconferentie “Diefstal in woningen” 1 juni 2012

Veiligheidsconferentie “Diefstal in woningen” 1 juni 2012 Wat gaan we doen? Omvang diefstal in woningen in Nederland, 1980 – 2011 Maatschappelijke kosten / Preventiebereidheid Omvang diefstal in woningen vanuit internationaal perspectief Kenmerken van daders, slachtoffers en omgeving Preventiemaatregelen gericht tegen diefstal in woningen Effectieve maatregelen tegen diefstal in woningen: goede praktijken Kenmerken van een succesvolle aanpak Samenwerking bij de aanpak Conclusies Veiligheidsconferentie “Diefstal in woningen” 1 juni 2012

Per 100 particuliere huishoudens: Diefstal in woningen (slachtofferschap) Nederland Processen-verbaal politie Nederland Per 100 particuliere huishoudens: 3

Gemiddelde maatschappelijke kosten van een diefstal in woning Kostenposten Kosten 2011 Inbraakpreventie € 316 Verzekeringsadministratie € 253 Lichamelijke en emotionele invloed € 923 Waarde van gestolen goederen € 1.209 Schade aan goederen € 267 Teruggevonden goederen € 31- Slachtofferhulp € 16 Verloren productieve tijd € 91 Inzet Politie € 823 Inzet rest van strafrechtelijk systeem € 801 Totale maatschapelijke kosten per inbraak € 4.667 Totale maatschappelijke kosten alle inbraken 75.000 X 4.667 = 350.025.000 4

Extra buitenverlichting Extra hang/sluitwerk Extra buitenverlichting Luiken Politiekeurmerk Inbraakalarm 5

Veiligheidsconferentie “Diefstal in woningen” 1 juni 2012 Slachtofferschap van diefstal in woningen op basis van de Internationale Slachtofferenquête Veiligheidsconferentie “Diefstal in woningen” 1 juni 2012

Veiligheidsconferentie “Diefstal in woningen” 1 juni 2012 Trends in slachtofferschap van diefstal in woningen in vijf landen op basis nationale slachtofferenquêtes Veiligheidsconferentie “Diefstal in woningen” 1 juni 2012

Kenmerken van inbrekers Inbraakcarriere start op jonge leeftijd Lage inschatting van pakkans Ruim 70% is opportunistisch en impulsief Motivatie: geldgebrek, dure levensstijl en spanningsbehoefte Chronische inbrekers (10%) verantwoordelijk voor 60% totaal aantal inbraken Veel alcohol- en / of drugverslaving Veelal werkloos Weinig mobiel, opereren binnen een straal van 800 meter van huisadres Veiligheidsconferentie “Diefstal in woningen” 1 juni 2012

Kenmerken van slachtoffers van diefstal in woningen Afwezigheid bewoner belangrijkste factor Verhoogde kans op herhaald slachtofferschap Nieuwkomers in een wijk, studenten, en jonge zelfstandigen lopen verhoogd risico Bijna 20% slachtoffers heeft geestelijke of emotionele schade Slachtoffer en dader zijn vaak bekenden van elkaar Bewoners die geen burenrelaties onderhouden lopen verhoogd risico Slachtoffers onderhouden aangebracht hang- en sluitwerk en alarminstallaties slecht Veiligheidsconferentie “Diefstal in woningen” 1 juni 2012

Kenmerken van de situatie en context bij diefstal in woningen Vaak zijn woningen niet afgesloten Hoge woondichtheid, tweepersoonshuishoudens, en nabijheid van horeca zijn risico’s Honden zijn afschrikwekkend Zichtbaar alarm heeft preventieve werking Aanwezigheid van ouderen en kinderen in de buurt verlagen risico Hoge heggen en schuttingen om huizen verhogen risico Vrijstaande en hoekhuizen zijn aantrekkelijk voor inbrekers Aanwezigheid van vluchtwegen verhoogt risico op inbraak Veiligheidsconferentie “Diefstal in woningen” 1 juni 2012

Preventiemaatregelen gericht tegen diefstal in woningen primair secondair tertiar Doelgroepen (bevolking) (risico groep/ (hoogrisico/groep situaties) situaties) Daders Spijbelcontrole Sociale vaardigheden Top-tien aanpak Opvoeding, voorlichting Werkgelegenheidsproject Intensief toezicht Recreatieactiviteiten Positieve rolmodellen (reclassering) Situaties Bouwvoorschriften Herinrichting wijken Sloop PKVW Ophogen toezicht Hot spot sureveillance Zichtbaarheid Verlichtingsniveau CCTV Slachtoffers Bewoonde indruk Informele sociale controle Herhaald slachtofferschap Inbraakgerichte voorlichting Buurtbemiddeling Slachtofferhulp Afspraken met buren Buurtpreventie Individueel advies (‘’besmettingsbrief’’) Veiligheidsconferentie “Diefstal in woningen” 1 juni 2012

Veiligheidsconferentie “Diefstal in woningen” 1 juni 2012 Bewezen effectieve maatregelen tegen diefstal in woningen”: plus goede praktijken Top tien / veelplegeraanpak Probleemgerichte aanpak (gericht op hotspots, hotshots en hotgroups) Inzet toezichthouders woningbouwcomplexen Toepassing Politie Keurmerk Veilig Wonen Combinatie van extra sloten, verlichting, inbraakalarm, extra toezicht Preventie van herhaald slachtofferschap Toepassing Bouwbesluit Veiligheidsconferentie “Diefstal in woningen” 1 juni 2012

Veiligheidsconferentie “Diefstal in woningen” 1 juni 2012 Goede praktijk: Criminaliteitsreductie door het verhinderen van het plegen van diefstal in woningen door selectieve insluiting van veelplegers In Nederland bestaat per 1 oktober 2004 de maatregel ter plaatsing in een Inrichting voor Stelselmatige Daders Deze zeer actieve veelplegers zijn verantwoordelijk voor een omvangrijk aantal diefstallen in woningen Per jaar circa 40 diefstallen in woningen per veelpleger minder Diefstallen in woningen in grote steden 30 procent lager per jaar Veiligheidsconferentie “Diefstal in woningen” 1 juni 2012

Veiligheidsconferentie “Diefstal in woningen” 1 juni 2012 Goede praktijk: betrekkelijk simpele maatregelen sorteren grote effecten bij het voorkomen van diefstal in woningen Preventie kan relatief eenvoudig en bijzonder effectief zijn. Combinatie van de volgende vijf preventieve maatregelen: (1) bij afwezigheid licht laten branden (2) extra hang- en sluitwerk (3) extra buitenverlichting (4) aanwezigheid van een hond (5) aanwezigheid inbraakalarm Effect: inbraakrisico wordt met factor 16 verlaagd Veiligheidsconferentie “Diefstal in woningen” 1 juni 2012

Goede praktijk: de toepassing van het Politiekeurmerk Veilig Wonen De certificeringregeling PKVW draagt bij aan de sociale veiligheid in en rond woningen, buurten en wijken Er worden eisen gesteld aan het ontwerp van de woonomgeving (wijk en buurt), het wooncomplex en de individuele woning Woningen met PKVW hebben tot 90% minder kans op een geslaagde diefstal in woning Veiligheidsconferentie “Diefstal in woningen” 1 juni 2012

Goede praktijk: opnemen van eisen aan maatregelen in het Bouwbesluit om diefstal in woningen te voorkomen In het Bouwbesluit van 1999 is vastgelegd dat elke nieuwbouwwoning inbraakwerende deuren en ramen moet hebben Slachtofferschap bij woningen gebouwd na 1999 is gemiddeld een kwart lager Sinds 2000 na aanpassing voorschriften zijn 10.000 inbraken in nieuwbouwwoningen voorkomen

Veiligheidsconferentie “Diefstal in woningen” 1 juni 2012 Goede praktijk: vergroten van zogenaamde ‘’Heterdaadkracht’’ (snelle arrestatie van verdachten) door het inschakelen van getuigen / omstanders / nieuwe media De effectiviteit van de opsporing wordt bepaald door de snelheid waarmee opsporingsinstanties reageren op strafbare feiten 80 tot 90% van de verdachten wordt op heterdaad of binnen drie uur na het begaan van een strafbaar feit gepakt Snelheid van reageren op strafbare feiten draagt in sterke mate bij aan het ophelderen van die feiten en het optrekken van de verdachtenratio Veiligheidsconferentie “Diefstal in woningen” 1 juni 2012

Veiligheidsconferentie “Diefstal in woningen” 1 juni 2012 Slechte niet effectieve praktijken: een aantal voorbeelden uit Nederland Ongerichte preventieve surveillances Ophogen van arrestatiefrequentie van gelegenheidsinbrekers Vrijblijvende preventieadviezen door middel van bewonersbijeenkomsten, nieuwsbrieven, folders en brochures Louter strafrechtelijke aanpak Informele contacten met de bevolking Veiligheidsconferentie “Diefstal in woningen” 1 juni 2012

Kenmerken van een succesvolle aanpak van diefstal in woningen Gerichte en selectieve aanpak van: - (potentiële) daders - (potentiële) slachtoffers - plekken en pleegtijden Een gedegen criminaliteitsanalyse: - Aard en omvang criminaliteit - Analyse van de oorzaken - Analyse van de mogelijke maatregelen - Analyse van de werkzaamheid hiervan Veiligheidsconferentie “Diefstal in woningen” 1 juni 2012

Samenwerking bij diefstal in woningen: De veiligheidspartners Burgers / huiseigenaren Politie Justitie Openbaar Ministerie Vereniging Eigen Huis Woningbouwcorporaties Verzekeringswezen Slachtofferzorg Reclassering Private beveiligingsindustrie Wetenschap Veiligheidsconferentie “Diefstal in woningen” 1 juni 2012

Veiligheidsconferentie “Diefstal in woningen” 1 juni 2012 Kernfactoren voor succesvolle samenwerking: een integraal en geïntegreerd beleid als kritische succesfactor Elkaar leren kennen Oog hebben voor elkaars belangen Wederkerigheid als het gaat om uitwisseling van informatie Vrijwilligheid als basis Kiezen voor die vorm van samenwerking die het meeste vertrouwen biedt Veiligheidsconferentie “Diefstal in woningen” 1 juni 2012

Veiligheidsconferentie “Diefstal in woningen” 1 juni 2012 Een aantal conclusies Er is sinds 1995 sprake van een forse daling van diefstal in woningen, zowel in Nederland als in andere geïndustrialiseerde landen Het investeren in preventieve maatregelen onder bewoners is de laatste 20 jaar fors toegenomen en blijken ook effectief Kenmerken van daders, slachtoffers en de omgeving bij diefstal in woningen bieden goede aanknopingspunten voor preventieve en repressieve maatregelen Een groot aantal preventieve en repressieve maatregelen gericht tegen diefstal in woningen zijn bewezen effectief Er zijn duidelijke kenmerken aanwezig bij een succesvolle aanpak van diefstal in woningen Samenwerking tussen een groot aantal veiligheidspartners is een voorwaarde voor een succesvolle aanpak van diefstal in woningen Vanwege de grote (financiële en geestelijke) impact op slachtoffers moet diefstal in woningen blijvend hoge prioriteit krijgen van deze veiligheidspartners Veiligheidsconferentie “Diefstal in woningen” 1 juni 2012