Prof. Em. Dr. Etienne De Groot Voorzitter Grondwettelijk Hof Orde van Artsen Positieve deontologie een evolutief verhaal Antwerpen 13 mei 20 17 Prof. Em. Dr. Etienne De Groot Voorzitter Grondwettelijk Hof

Positieve deontologie Welke attitude kan van een arts worden verwacht? Antwoord afhankelijk van: - de vordering van de geneeskunde - de organisatie van de gezondheidszorg - de maatschappelijke evolutie - het ethisch besef - de wettelijke normering

Positieve deontologie Deontologie = beroepsmoraal = afhankelijk van beroep, plaats en moment Medische deontologie exponentiële evolutie Niet alleen de vooruitgang van de geneeskunde, maar ook de maatschappelijke evolutie zorgt voor een grote complexiteit Medische plichtenleer anno 1972 1937 (1940) Héger-Gilbert: prof. Gerechtelijke geneeskunde ULB “Déontologie médicale”

Positieve deontologie Prof. Héger-Gilbert over “déontologie médicale”: Het ethisch besef resideert binnen de rechtbanken en de plichtenleer volgt uit de rechtspraak Zijn publicatie is daarom grotendeels gebaseerd op de wetgeving en op de rechtspraak in medische aangelegenheden Zeldzaam verwijst hij naar de mening van een auteur die een thema vanuit een ethisch oogpunt behandelt

Positieve deontologie Deontologie anno 1972: Deeltje cursus gerechtelijke geneeskunde Bij vestiging collega’s bezoeken Geen “reclame” of patiënten ronselen Niet “te veel” “palperen? “Te veel” quid? Verder verwezen naar prof. Héger Gilbert

Positieve deontologie Code van de Orde der geneesheren vernietigd door de R.v.St wegens niet gegrond op tuchtrechtspraak 1967: hervorming van de Orde: zelf bevoegd om een Code van plichtenleer samen te stellen 1975: Code aangeboden aan minister van Volksgezondheid (2017: nog niet verbindend verklaard) Recent: Nationale raad werkt aan nieuwe Code en stelt tevens positieve deontologie in het vooruitzicht

Positieve deontologie Positieve deontologie: begeleiding versus sancties 1ste decennium 21ste eeuw nieuw begrip vanuit Canada Eerst binnen de sfeer van de magistratuur Onderscheid met deontologie binnen het kader van het tuchtrecht Positieve deontologie: dienen van het algemeen belang Van “gebieden” en “verbieden” naar “aanbevelingen”: Ontstaan van een nieuwe relatie tussen deontologie en tuchtrecht, dat subsidiair wordt

Positieve deontologie Baanbrekend werk binnen Belgische magistratuur 2012 Hoge Raad voor de Justitie + Adviesraad van de Magistratuur: Gids voor de Magistratuur (2012) -principes -waarden -kwaliteiten Leidraad om de magistraten te ondersteunen, richting te geven en een permanent kader aan te bieden om de deontologie beter te begrijpen

Positieve deontologie “Overzicht van principes “ onderscheiden -van een tuchtcode en -van een basis voor tuchtrechtelijke vervolgingen “Hoe moet een magistraat “ in een welbepaalde situatie handelen” op een positieve manier gidsen? “Gids” geen eindpunt in de permanente reflectie over de kernwaarden van het beroep Tuchtvervolging ultimum remedium

Positieve deontologie En de hervorming van de Orde Na ongeveer 40 jaar discussie, wil minister De Block werk maken van een hervorming van de Orde van Artsen De positieve deontologie past volledig in een nieuwe visie op het medisch beroep, en dus ook in de hervorming van de Orde van Artsen

Positieve deontologie En de hervorming van de Orde De Orde zelf wil de deontologie laten evolueren naar een positieve deontologie met de nadruk op proactief en preventief begeleiden en oriënteren van artsen Hiermee wil de Orde “een belangrijke en noodzakelijke bijdrage leveren aan een kwalitatieve gezondheidszorg Het algemeen belang primeert op het persoonlijke belang van de leden Tucht strikt gescheiden van de andere opdrachten

Positieve deontologie En de hervorming van de Orde Wie geeft de positieve deontologie vorm? Vgl. HRJ: deze stelt zich niet te kunnen uitspreken over tuchtzaken, wel over positieve deontologie Het vaststellen van een deontologisch reglement, eventueel na instemming van de bevoegde overheid behoort tot de beroepsgroep zelf, Principes van positieve deontologie hebben een breder kader en dus een groter draagvlak nodig

Positieve deontologie En de hervorming van de Orde De nationale raad legt er zelf de nadruk op: De toekomst van de gezondheidszorg= multi-en interdisciplinair: dit maakt een analoog overleg noodzakelijk Dit overleg kan mede aan de basis liggen bij het opstellen van een “Gids voor artsen”

Conclusie Uit meerdere documenten i.v.m. de hervorming van de Orde van Artsen blijkt duidelijk de keuze van de Orde voor de positieve deontologie, dit in overeenstemming met een nieuwe visie op de organisatie van het medische beroep Dit sluit niet uit dat ook een deontologisch reglement noodzakelijk blijft, dat als laatste redmiddel ook tot een disciplinair optreden kan leiden

Bedankt voor de aandacht!