Dementie en palliatieve zorg Sjoukje Eringa – geestelijk verzorger 31-1-2017 2018/1/26

“Hoe breng je bij mensen met dementie wensen en keuzes ten aanzien van het levenseinde ter sprake en wat is in dat gesprek belangrijk?”

Levensverhaal Om de symbolische taal te leren verstaan Om achter iemands sterfstijl te komen Om de familierelaties te begrijpen Om te kunnen invoelen waarom mensen bepaalde keuzes maken 2018/1/26

Symbolische taal, beeldende taal, verhalen Dagelijkse taal is niet altijd toereikend

Symbolische taal, beeldende taal, verhalen Dagelijkse taal is niet altijd toereikend Rekening houden met de manier waarop mensen met dementie hun wensen uiten

Symbolische taal, beeldende taal, verhalen Dagelijkse taal is niet altijd toereikend Rekening houden met de manier waarop mensen met dementie hun wensen uiten Ik moet naar huis

Symbolische taal, beeldende taal, verhalen Dagelijkse taal is niet altijd toereikend Rekening houden met de manier waarop mensen met dementie hun wensen uiten I’m terrified of flying Ik moet naar huis

Symbolische taal, beeldende taal, verhalen Dagelijkse taal is niet altijd toereikend Rekening houden met de manier waarop mensen met dementie hun wensen uiten I’m terrified of flying Ik moet naar huis De sluizen zitten nog dicht

Verbinding We proberen steeds verbinding te zoeken en te maken 2018/1/26

Verbinding We proberen steeds verbinding te zoeken en te maken Als je 't weet, ernaar vraagt, snap je de reactie van de familie soms beter 2018/1/26

Verbinding We proberen steeds verbinding te zoeken en te maken Als je 't weet, ernaar vraagt, snap je de reactie van de familie soms beter 2018/1/26

Naderende dood ervaring Mensen die gaan sterven weten dat vaak al veel eerder dan de mensen om hen heen Dominee Van Takkenbos 2018/1/26

Naderende dood ervaring Mensen die gaan sterven weten dat vaak al veel eerder dan de mensen om hen heen De dominee van takkenbos die wist niet waar hij kakken mos. Hij kakte in zijn onderbroek, een oliekoek. Ie, wie, waai, weg. En Johannes de Doper, zijn pik is van koper, zijn reet is van blik. Af ben ik 2018/1/26

Naderende dood ervaring Mensen die gaan sterven weten dat vaak al veel eerder dan de mensen om hen heen De dominee van takkenbos die wist niet waar hij kakken mos. Hij kakte in zijn onderbroek, een oliekoek. Ie, wie, waai, weg. En Johannes de Doper, zijn pik is van koper, zijn reet is van blik. Af ben ik Luisteren naar de verhalen en beelden die mensen zélf gebruiken en ervan uitgaan dat die beeldtaal iets zegt over de innerlijke ervaring 2018/1/26

Tijdig het gesprek aangaan Hoe ziet u het voor zich Heeft u eerder een sterfbed meegemaakt Wie wilt u bij u Wat vindt u fijn, wat helpt u ontspannen Hoe ver wilt u gaan Waar wilt u sterven Wilt u begraven worden of gecremeerd 2018/1/26

Niet 1 gesprek Tijdig, want naarmate de dementie vordert wordt het steeds lastiger om te begrijpen wat iemand bedoelt 2018/1/26

Aanleiding Alles kan een aanleiding zijn om het gesprek te beginnen Overlijdensadvertentie Een artikeltje in de krant Terminaal delier van een medebewoner - Angst voor pijn - Angst voor eenzaamheid 2018/1/26

Samenvattend: Levensverhaal Symbolische taal leren verstaan Sterfstijl verandert niet Naderende dood ervaring Tijdig het gesprek aangaan 2018/1/26