Catheteriseren
Toetstermen Beschrijven hoe een: urineonderzoek wordt uitgevoerd welke soorten catheters er bestaan hoe een eenmalige catheterisatie wordt uitgevoerd hoe een verblijfscatheter wordt ingebracht, verwisseld en of verwijderd waarom blaasspoeling wordt verricht waarom een vasectomie wordt verricht
Checklist/protocollen klaarleggen van benodigdheden voor het inbrengen van een verblijfscatheter man/vrouw klaarleggen van benodigdheden voor verwijderen van een verblijfscatheter klaarleggen van benodigdheden voor het inbrengen van een éénmalige catheterisatie man/vrouw
Wat wordt er onder catheteriseren verstaan? Het kunstmatig af laten lopen van urine uit de urineblaas. Hiertoe wordt een steriele catheter, door de urinebuis( urethra) in de urineblaas gebracht, zodat ontlediging kan plaatsvinden.
Filmpje http://www.instructivity.nl/films- abc.php?filmpje=Urinekatheter%20inbrengen%20bij %20een%20man&code=Urinekatheterinbrengenbijee nman
Volgens de Wet BIG: Voorbehouden handeling! Als doktersassistent mag je deze handeling niet zelfstandig uitvoeren.
De catheter Een catheter is een buis (canule) met een rond uiteinde (Nelatonpunt), om kans op beschadiging van weefsel te verkleinen.
Mogelijke indicaties Er zijn verschillende oorzaken die kunnen leiden tot het niet goed functioneren van de blaas, zoals: multiple sclerose (m.s.) rughernia over rekking van de blaas na een operatie na een operatie in het kleine bekken een vergrote prostaat diabetes (suikerziekte) een neurologische afwijking onbegrepen oorzaken, waardoor de blaas niet goed leeg komt of helemaal niet meer functioneert
Opties: Via de plasbuis (trans)urethraal: eenmalig catheteriseren verblijfscatheter drieweg catheter (spoelen) Via de buikwand suprapubiscatheter
Soorten materiaal De arts of verpleegkundige die de catheter inbrengt, bepaalt welk materiaal er gebruikt wordt. In grote lijnen, keuze tussen: PVC: voor eenmalig gebruik, speciale coating, glad Latex (rubber) CAD ( catheter a demeure)–soepel en zacht- vaak post operatief , zijn goedkoop, maximaal 1 week blijven zitten latex hydrogel gecoat – binnen en buitenkant voorzien van gelcoating; de coating zorgt voor minder reactie van het lichaam op het lichaamsvreemde materiaal, maximaal 30 dagen gebruik Siliconen catheter, CAD: relatief duur, voordeel max 3 maanden blijven zitten, door minder wisseling minder kans op infectie, gemakkelijk in te brengen vooral bij mannen
Maat van de catheter De doorsnee van de catheter wordt aangeduid in Charrière, (CH) 1 CH = 1/3 mm Gangbare maten : - vrouwen CH 12/14 - mannen CH 12/14/16 Lengte urinebuis vrouw: 16-20 cm Lengte urinebuis man: 38-40 cm
Eenmalig catheteriseren Kenmerken: wordt ingebracht om blaas te ledigen en wordt vervolgens weer verwijderd doorzichtig en hebben géén ballon om te fixeren enkelloops catheter, heeft maar één opening ( lumen) Indicatie, o.a.: urineretentie steriel opvangen van urine voor bacteriologisch onderzoek bepalen residu post of préoperatief
Verblijfscatheter blijft 4-8 weken zitten ballon gevuld met steriel water of glycerine, ter fixatie 2 lumen catheter: 1 voor afvoer urine en 1 om ballon te vullen. overdag aangesloten aan beenzak(500-750 ml ) en ‘s nachts aan urine nachtzak (2000 ml) catheterstop
Verblijfscatheter Urinezak moet tijdig vernieuwd worden anders kan er, door stuwing van de urine, een opstijgend urineweginfectie ontstaan. Indicatie o.a.: vergroot prostaat of carcinoom (belemmerd afvloeien) comateuze of incontinente patiënten Nadeel: grote kans op infecties
Tiemann catheter
Blaasspoelen Zak met spoelvloeistof op catheter Aangesloten op driewegcatheter, 3 lumen catheter: 1 voor afvoer urine en spoelvloeistof 1 aanvoer van spoelvloeistof 1 vullen en leeg laten lopen van de ballon Doel: desinfecteren van de blaas bij verstopte catheter verwijderen van stolsels lokale toediening medicatie voorkomt vorming gruis en neerslag Complicatie: blaaskrampen
Suprapubiscatheter via opening in buik, boven schaambeen in blaas gebracht voorkeur silicone catheter ( kan langere tijd zitten, minder gauw irritaties) Indicatie o.a. : aandoening of operatie urinebuis dwarslaesie blijvende incontinentie
Suprapubiscatheter Voordelen: geeft minder pijnklachten geeft bij mannen minder kans op prostatitis geslachtsgemeenschap mogelijk kans op infectie en blaasstenen minder verwisselen van catheter is aangenamer Om de 6 à 8 weken verwisselen Insteekopening dagelijks met steriel gaasje afdekken
Verwijderen blaaskatheter vrij eenvoudige handeling nagaan hoeveel vloeistof zich in ballon bevindt, moet eerst verwijderd worden met soepele beweging verwijderen na verwijderen patiënt zelfstandig laten urineren
Vasectomie Sterilisatie: doorsnijden en afbinden van de zaadleiders. Incisie van 1-2 cm links en rechts van balzak definitieve keuze onder plaatselijke verdoving, poliklinisch volledige sterilisatie na 6-8 weken bereikt na circa 3 maanden zaadmonster inleveren ter controle geringe blauwverkleuring /zwelling balzak en penis normaal na afloop strakke onderbroek aan
Vasectomie
Nog vragen?