Schuldhulpverlening in 2012 e.v. Kosten en baten van schuldhulp Maatwerk: klantprofielen Integraliteit: Ketensamenwerking Invoering Wet gemeentelijke schuldhulpverlening Bert van Leeuwen, November 2011

I. Kosten en baten: Schuldhulp- verlening loont! Onderzoek Regioplan

Overzicht kosten en baten per 100.000 inwoners WWB 1.442.000 1.133.000 1.886.000 40% WW 586.000 434.000 664.000 18% dakloosheid 509.000 279.000 913.000 16% huisuitzettingen 396.000 215.000 811.000 12% Maatsch opvang 169.000 92.000 317.000 5% afsluiten gwl 94.000 47.000 179.000 3 % Schuldhulpverlening loont! (maar hoe incasseer je dat?)

Niet meegenomen baten Besparingen op politie en justitie Besparingen op gezondheidszorg Voorkoming schooluitval en ziekteverzuim (niet empirisch vast te stellen)

Verschillen minimaal en maximaal Minimaal 1:1,7 //// Maximaal 1:2,6 Sociale structuur zwak: “hoger” rendement, want meer nevenproblematiek Organisatie van de uitvoering: bij maatwerk hoger rendement Sturing op vaardigheden/motivatie van schuldenaar bepaalt succes. Bereidheid schuldeisers tot medewerking. Samenwerking met partners (vroegsignalering)

Kosten en baten van Schuldhulp verlening Model APE (Aarts, De Jong e.a. Public), samen met Stimulansz

Schuldrisicogroep risicofactoren Gemiddeld (Hollandstad) Leeftijd   Leeftijd < 40 jaar ++ 11,6 % Structureel Problematisch Gezin All.st.ouder ++ 12,4 % Zwaar problematisch Type inkomen Uitkering + 49,6 Licht problematisch Opleiding Laag +++ 26,4% Geen Woonsituatie Urban + N = 10.000 Kosten totaal 1,038 MRD/10jr

Wat kost de schuldrisicogroep? 10.000 Risico-huishoudens kostendragers Rest maatschappij 47 % Derving BBP door werkloosheid en ziekte (98%); kosten rechtbank (2%) Crediteuren 2 % Misgelopen Vorderingen (71%) WSNP (16%) Gemeente 52% WWB/re-integratie (95%) shv en bijz. bijstand (5%) 1,038 MRD/10jaar € 103.000 per huishouden

Vergroting bereik en effectiviteit Op 10.000 risico huishoudens Kostendragers Opbrengst bij Vergroting bereik 24 % > 27 %   Opbrengst bij Vergroting effectiviteit 25 %>30% Gemeente 52% + € 862 Uitkeringen 12,7 M = 49% Crediteuren 2 % - € 750 Bewindvoering >betaalde rek 4.7 M = 18% Maatschappij 47 % + € 1178 BBP 8,5 M = 33% 1.038 MRD/10 jr + € 1290 Per extra bereikte cliënt = € 152 per bereikte cliënt 31,2 M 25,9 M Rekentool beschikbaar!

Werken met klantprofielen II. Maatwerk Werken met klantprofielen

Sturing op type cliënt en probleem. TILBURG Schulden: Schuldenaar regelbaar Schuldenaar niet regelbaar Regelbaar schuldregeling stabiliseren; soms geen oplossing Niet regel-baar Stabilisatie Geen oplossing

Wat maakt schuldenaar regelbaar Vaardigheden Leerbaar: aanleren/ cursussen Niet leerbaar: correctie; beschermingsbewind Motivatie Vergroten motivatie (soms samen met aanleren vaardigheden Niet mogelijk: geen hulp

Effect inzet instrumenten Producten met een saneringseffect   Verandering in samenstelling van de risicogroep Producten met een duureffect Informatie en advies Crisisinterventie Herfinanciering Minnelijke regeling WSNP Preventie corporaties en energiemaatschappijen Budgetbeheer Budgetcoaching Beschermingsbewind Nazorg (i.c.m. producten met saneringseffect Duurzaamheid van veranderingen in de samenstelling van de risicogroep

Profielen Motivatie Niet verantwoordelijk (oorzaak bij anderen) Gedemotiveerd (vaak mislukt) Onbeschaamd (maling aan anderen) Beschaamd (moeilijk hulpvragen) Welwillend (verantwoordelijk) Onzeker (geloof in eigen kunnen)

Profielen Vaardigheden Verslaafde: geen weerstand Niet-weerbaar: beïnvloedbaar Sociaal onhandig: kan niets “regelen” Niet-lezend: mist basisvaardigheden Financieel niet vaardig Vaardige klant in beginsel vaardig

Workshop: Werken met klantprofielen Roeland van Geuns Reïntegratie en schuldhulpverlening Remco Herfst

Profielen Den Haag Opbouwers Wegglijders 20% Pechvogels 15% Potentie om economisch bij te dragen Hoge bomen 5%+.. Pechvogels 15% Opbouwers 20% Financieel Probleem Meervoudig Probleem Overbesteders 20% Wegglijders 20% Moeilijk, moeilijk 20% Blijven schulden maken 17

III. Integraliteit Keten- samenwerking

Ketensamenwerking Integraliteit betekent: Oplossen financiële problematiek èn Aanpakken oorzaken/belemmeringen Gaat dus altijd om multiproblematiek Snellere identificatie van het probleem Snellere aanpak van het probleem Klantgerichter werken, niet langs elkaar heen Bijdrage leveren aan duurzame oplossing

Samenwerkingsbenaderingen Probleemgericht: Voorkomen/terugdringen huisuitzettingen Voorkomen/terugdringen armoede Doelgroepgericht: Multiprobleemgezinnen (SCM) Werkzoekenden met schulden Verslaafden en psych patienten met schulden Samenwerkingsgestuurd Dienstverlening bij elkaar brengen Inventariserend, zoeken naar wie wat doet.

Nodig voor goede ketensamenwerking: Goede diagnose aan kop van het proces Gezamenlijk screeningsinstrument Scherpe afbakening van taken (convenanten) Ken elkaars werkproces (Kerstborrel) Regie houden:wie volgt klant, signaleert uitvalt; brengt proces weer op gang Overleg op alle niveau’s: beleid, management en uitvoering

Workshops: Vermindering huisuitzettingen: Jan Siebols en Leo van Harrewijen Gezinnen met kinderen: Bas Nijhuis

IV. Invoering Wet Gemeentelijke Schuldhulpverlening (WGS) Tweede Kamer: met algemene stemmen 30 juni 2011 Eerste Kamer: vragen beantwoord, nog plenaire behandeling. VVD: waarom gemeente behalve regie ook de uitvoerende taken moet hebben D66, GL, SP: structurele compensatie? VVD: Hebben schuldeisers voldoende vertrouwen in gemeentelijke SHV? (n.b.: moratorium) Basisbankrekening nadelig voor schuldeisers PvdA: meer aandacht voor doorlooptijden.

Zorgpunten voor 2012. Verhoging griffiekosten Wet incassokosten (geregeld, maar ook hoger dan Recofa-normen) E-court Één bankrekening toeslagen Huishoudinkomen in beslagregels & recofa Verrekeningen zorgtoeslag, huurtoeslag Terugvordering alle fraudevorderingen Toename hulpvraag

www.effectieveschuldhulp.nl o.a. Platform: uitwisseling best practices Schuldeisersbenadering Den Haag en Tilburg - Digitale aanmelding (Haarlem) Inzet vrijwilligers Private financiering (Spijkenisse)