Van harte welkom!

Pacemaker, ICD en CRT. Wanneer en hoe werkt het? 19.30 uur Zaal open 20.00 uur Opening van het programma door Wendy de Valk, gastvrouw Martini ziekenhuis  20.10 Presentatie van Bert Takens, cardioloog 20.30 Presentatie van Bert Schuurman, physician assistant cardiologie i.o. 20.50 Ervaringsverhaal van Dhr. Bouwman 21.00 Pauze 21.15 Forum door Bert, Bert en dhr. Bouwman   21.40 Afsluiting

Presentatie van Bert Takens, cardioloog

Presentatie van Bert Schuurman, physician assistant cardiologie i.o.

Programma: Geschiedenis van pacemakers Huidige pacemakers Geschiedenis van ICD’s Hartstimulatie bij hartfalen Nieuwe ontwikkelingen Toekomst

Geschiedenis Galvani (1737-1798). Elektrostimulatie van kikkerbilletjes en kikkerharten

Tussen 1929 en 1939 ontwierp Hyman uit New York een pacemaker voor noodsituaties. Dit apparaat moest door een hulpje op de schouders worden meegetorst. Door een soort dynamo aan te slingeren werd de stroom opgewekt met welke de pacemaker het hart stimuleerde. Het hart werd gestimuleerd door een naald door de borstwand te steken om zo in de hartspier terecht te komen. Het succes van deze methode werd toentertijd breed uitgemeten in de lokale pers. Ondanks dat, en vanwege de introductie-methode toch enigszins invoelbaar, zag geen enkele amerikaanse fabrikant zo snel een mogelijkheid voor het commercieel in produktie nemen van dit apparaat. Pas in 1930 was het amerikaanse filiaal van Siemens bereid om te onderzoeken of commerciele produktie zou lonen. Feitelijk werd het model door Siemens verder ontwikkeld en in 1942 van een batterij voorzien zodat het niet langer aangeslingerd behoefde te worden. Uiteraard was door de tweede wereldoorlog levering van het produkt aan de amerikanen onmogelijk. Ook de ontwerper Hyman vond geen gehoor bij de amerikaanse marine waar hij tijdens de oorlog diende, om dit apparaat op de eerste hulp in dienst te nemen. Uiteindelijk is in de nadagen van de tweede wereldoorlog de fabriek in Nuernberg waar het enige exemplaar van Hyman’s pacemaker werd bewaard door de geallieerden platgebombardeerd en was daarmee dit wonderlijke apparaat vernietigd. Eigenlijk resteert ons nu slechts deze foto van Hyman’s pacemaker. Hymann, New York (1932). Met de zwengel werd een klok opgewonden waarna de pacemaker 6 minuten stroom afgaf.

Externe pacemaker. Voor het eerst werden de elektroden Furman, VS (1958 ) Externe pacemaker. Voor het eerst werden de elektroden ingebracht via de bloedvaten 1958 is een belangrijk jaar in de geschiedenis van de pacemakerij. Twee belangrijke stappen werden ondernomen, een in Amerika en een tweede maar zeer belangrijke in Zweden. Ten eerste heeft Furman in Amerika een geslaagde poging ondernomen om van buitenaf het hart te stimuleren. Het apparaat bevond zich dus niet in de patient maar de verbinding met het hart werd met behulp van draden (leads) gelegd. Hoewel de techniek van het aanbrengen van bedrading via de bloedvaten door Furman geperfectioneerd werd lijkt de patient achter het wagentje met zijn externe pacemaker niet erg gelukkig.

Geschiedenis Elmquist en Senning, Zweden (1958). Eerste pacemaker implantatie bij Arne Larsson. Last but zeker not least vond in 1958 in Zweden een belangrijke gebeurtenis plaats in het Karolinska Instituut waar de hartchirurg Senning de eerste implanteerbare pacemaker implanteerde. Deze pacemaker is ontworpen en gebouwd door de ingenieur en arts Elmqvist. De eerste patient was Arne Larsson die na het eten van geinfecteerde oesters een ontsteking van de hartspier opliep en vervolgens ritmestoornissen heeft ontwikkeld. (Je kan tegenwoordig niets meer eten!). Deze Larsson is op aandringen van zijn vrouw die de wetenschappelijke ontwikkelingen nauwgezet volgde op bezoek gegaan in het Karolinska ziekenhuis en is zodoende ‘s werelds eerste ontvanger van een implanteerbare pacemaker. (de pacemaker was extern oplaadbaar) Welnu, de eerste pacemaker stopte er na 20 minuten na de implantatie al mee waardoor hij al vrij snel aan een tweede toe was. Het was een geluk dat Elmqvist er toevallig twee gebouwd had. Het leuke aan dit verhaal is dat bij mijn weten Larsson nog immer levend op deze aardkloot ronddoolt en wel met zijn 27e pacemaker in zijn borst en de geschiedenis van de pacemakerij op zijn borst. U moet zich realiseren dat de levensduur van de toenmalige batterijen immers aanzienlijk korter was dan nu. Saillant detail; Elmqvist en Ake Senning zijn inmiddels overleden.

Geschiedenis: programmeerbare pacemakers Met behulp van een schroevendraaier kon de frequentie aangepast worden van de pacemaker links. Dit was een lastige klus, aangezien men met de schroevendraaier, door de huid heen, een stelschroef in de een nippel (aangeduid met ‘R’) moest verdraaien. Bij een later model (rechts) kon ook de amplitude aangepast worden (Bron: Dr. Wolfgang Scheibelhofer).

Geschiedenis: programmeerbare pacemakers (‘de koffiemolen’) Medtronic Type 5931. Implanteerbare pacemaker (links) kon extern geprogrammeerd worden. Door aan de hendel van het programmeer- apparaat (rechts) te draaien kon de impulsbreedte verandert worden (Bron: Dr. Wolfgang Scheibelhofer).

lead: verankering passief actief Am Ende der Elektrode, dem distalen Ende, liegt der Elektrodenkopf (englisch "tip") Es soll guten Kontakt mit dem Herzmuskel haben und darf nicht verrutschen (dislozieren). Hier halten Ankerfortsätze, die sich in der Trabekelstruktur des Herzens verhaken, die Spitze fest, die dann im Laufe von ein paar Wochen von Gewebe umwachsen und fixiert wird. Ankerfortsätze können verschiedenartig aufgebaut und angeordnet sein. Aber dieser Fixiermechanismus ist ein passiver Mechanismus, im Gegensatz zum aktiven Mechanismus der Schraubsonden.

Het pacemakersysteem anno 2016:

Geschiedenis van de defibrillator(ICD)

De defibrillator:

Cardiale Resynchronisatie Therapie:

Nieuwe ontwikkelingen:

Toekomst:

Toekomst: Nanotechnologie:

Poli van de toekomst:

Hartelijk dank voor uw aandacht

Het ervaringsverhaal van Dhr. Bouwman

Het Forum

Hartelijk dank voor uw aandacht en wij wensen u fijne feestdagen en hopen u volgend jaar te zien bij ons Hart en Vaatcafé. Data ’s: 23 maart 2017 15 juni 28 september 23 november