APOG Noordwijkerhout 10 maart 2016 Casusuïstiek Moreel beraad & ethiek

Moreel beraad & ethiek Moreel beraad: Helpt bij doordenken van een situatie, het verhelderen van het probleem en het gezamenlijk zoeken naar oplossingen

Gestructureerd  gespreksmethodiek! Moreel beraad & ethiek Gestructureerd & methodisch groepsoverleg over een morele vraag Gespreksleider (ethicus/ filosoof/specifieke kennis) Geen morele hierarchie Concreet antwoord zoeken voor casus of bevorderen van communicatie cq reflectie Gestructureerd  gespreksmethodiek!

Moreel beraad & ethiek Doelstelling: Verbeteren van kwaliteit van zorg Toename van morele competentie Stimuleren van gezamenlijk leerproces Komen tot beleid Nodig: Goede rustige locatie Gemotiveerde gesprekspartners Getrainde gespreksleider Flip-over of beamer

Verschillende methodieken: Moreel beraad & ethiek Verschillende methodieken: Socratisch gesprek: Helder standpunt formuleren, goed beargumenteren, goed luisteren naar jezelf en anderen, kritisch onderzoeken van alle standpunten, scherp observeren van verschil tussen woorden en daden Dilemmamethode Scherp formuleren dilemma, formuleren van de ethische vraag, onderzoeken van alle mogelijkheden en alternatieven, afweging van alle mogelijkheden door gewicht toe te kennen Utrechts (Nijmeegs) stappenplan: Probleemstelling, beeldvorming, oordeelsvorming,besluitvorming

Discussie n.a.v. een casus: welke morele vragen zijn er te formuleren? welke ethische dilemma’s? wie zijn de belanghebbenden? welke belangen zijn aan de orde? zijn de belangen tegenstrijdig? is er wet-en regelgeving over deze problematiek?

Casus: Postmortale Voortplanting Voorstellen casus Moreel beraad & ethiek Wet- en regelgeving, literatuur Discussie

Casus Mw A-L, geb. 1972 Dhr A, geb 1960 VG: kinderwens sinds 2010 2x IVF, 1x OHSS met opname Meerdere embryotransfers 2012/13/14 2x miskraam Nog 1 cryo-embryo en gecryopreserveerd semen

Casus Echtgenoot wordt ernstig ziek in 2014: pancreasca Verklaring door beide echtelieden ondertekend: wensen postmortale voortplanting: met resterende cryo-embryo uit laatste IVF behandeling evt. nieuwe behandelingen met gecryopreserveerd semen

Postmortale/ Posthumane Voortplanting Definitie Postmortale/ Posthumane Voortplanting Fertilisatie en zwangerschap na overlijden van 1 van beide ouders Fertilisatie en cryopreservatie voor het overlijden; zwangerschap na overlijden ---------------------------------------------------------------------------- deze casus: beide opties mogelijk: 1 cryo-embryo uit IVFbehandeling over (optie 2), indien niet gravida tevens wens tot nieuwe behandeling met gecryopreserveerd semen (optie 1)

Discussie n.a.v. deze casus: welke morele vragen zijn er te formuleren? welke ethische dilemma’s? wie zijn de belanghebbenden? welke belangen zijn aan de orde? zijn de belangen tegenstrijdig? is er wet-en regelgeving over deze problematiek?

welke morele vragen zijn er te formuleren? Discussie n.a.v. deze casus: welke morele vragen zijn er te formuleren? Wat betekent het voor een kind te weten dat de vader al overleden was voor zijn verwekking? Hoe het kind goed te informeren en wanneer? Wat betekent het voor de medicus om mee te werken aan postmortale voortplanting? Wat betekent het voor de vrouw indien men besluit dit niet te doen? Wat betekent het voor een kind te weten dat de vader al overleden was voor zijn verwekking? Hoe het kind goed te informeren en wanneer? Wat betekent het voor de medicus om mee te werken aan postmortale voortplanting? Wat betekent het voor de vrouw indien men besluit dit niet te doen?

welke ethische dilemma’s zijn er? Discussie n.a.v. deze casus: welke ethische dilemma’s zijn er? Ethische grenzen aan de voortplantingsgeneeskunde Persoonlijke ethische dilemma’s van behandelaar/ teamleden Persoonlijke ethiek van de familieleden van de vrouw, de overleden man en het toekomstig kind: steun of afkeuring? Ethische grenzen aan de voortplantingsgeneeskunde Persoonlijke ethische dilemma’s van behandelaar/ teamleden Persoonlijke ethiek van de familieleden van de vrouw, de overleden man en het toekomstig kind: steun of afkeuring?

wie zijn de belanghebbenden? Discussie n.a.v. deze casus: wie zijn de belanghebbenden? Het toekomstig kind De vrouw en toekomstig moeder De overleden man en vader De overige familieleden van dit kind, grootouders, ooms en tantes De behandelaar cq het medisch team De huisarts? Het toekomstig kind De vrouw en toekomstig moeder De overleden man en vader De overige familieleden van dit kind, grootouders, ooms en tantes De behandelaar cq het medisch team De huisarts?

Discussie n.a.v. deze casus: welke belangen zijn aan de orde? zijn deze belangen tegenstrijdig? Bestaansrecht en geluk van het toekomstig kind Geluk van moederschap voor de vrouw, krijgt kind van geliefde overledene Respect voor de wens van het paar en van de overleden man Familie: mogelijkheid tot doorgeven van de genen van overleden man en dus voortzetten genetische lijn Belangen binnen medisch team, persoonlijke afkeuring of goedkeuring, geen unanimiteit, angst voor goede naam? Bestaansrecht en geluk van het toekomstig kind Geluk van moederschap voor de vrouw, krijgt kind van geliefde overledene Respect voor de wens van het paar en van de overleden man Familie: mogelijkheid tot doorgeven van de genen van overleden man en dus voortzetten genetische lijn Belangen binnen medisch team, persoonlijke afkeuring of goedkeuring, geen unanimiteit, angst voor goede naam?

is er wet-en regelgeving over deze problematiek? Discussie n.a.v. deze casus: is er wet-en regelgeving over deze problematiek? Zie de volgende dia´s voor de wet- & regelgeving Tevens literatuurlijst (je)

Wet- en regelgeving Embryowet, artikel 7 en 8 “de geslachtscellen worden vernietigd nadat bij degene die ze bewaart bekend is geworden dat de betrokkene is overleden, tenzij deze uitdrukkelijk schriftelijk toestemming heeft gegeven voor gebruik na het overlijden”. ESHRE 2006: Postmortaal gebruik alleen bij written consent en gebruik > 1 jaar na overlijden ASRM 2004: Idem Hulpverleners zijn niet verplicht medewerking te verlenen aan voortplanting na overlijden

Literatuur E. Aziza-Shuster: A child at all costs, posthumous reproduction and the meaning of parenthood. Hum Reprod 1994;9:2182-5 G. Bahadur : Posthumous assisted reproduction (PAR): cancer patients, potential cases, counseling and consent. Hum Reprod 1996;11:1573-5 G. Bahadur: Death and conception. Hum Reprod 2002;17:2769-75 F. Batzer, et al.: Postmortem Parenthood and the need of a protocol with posthumous sperm procurement. Fertil Steril 2003;79:1263-9

Bahadur, letter to the editor Fertil Steril 2003: Literatuur Bahadur, letter to the editor Fertil Steril 2003: Welfare of child is paramount Child at risk for being considered different from existing children Protocols and procedures on national level to achieve consistency in decision-making process The deceased have reproductive rights, respect their wishes, as following a written consent

Teamoverleg Altijd: een of meerdere gesprekken psycholoog Advies literatuur: wachten tot >1jaar na overlijden = beleid MCK Deze casus: cave leeftijdsgrens! (geb 1972, nu 42 jaar, wordt dit jaar 43) Overlijden echtgenoot is 6 maanden geleden

Discussie Welzijn toekomstig kind ALTIJD voorop! Recht doen aan weldoordacht verzoek ouders Eigen grens hulpverlener Maakbaarheid van het leven, hoever? ----- ------ Hier kunnen de aanwezigen zelf nog punten toevoegen

Moreel beraad & ethiek..