Thema 4: Begeleiden van leerlingen met dyslexie Vakinhoudelijke begeleiding Moderne vreemde talen

Algemene handreikingen Maak gebruik van software die bij de methode hoort Gebruik extra materiaal buiten de methode

Woorden leren Dyslectici hebben vaak moeite met het leren van woordjes door: Fonologisch tekort Automatiseringstekort Bijkomende problemen: De presentatie van de woordjes in de verschillende lesmethodes Bij de MVT wordt vaak gewerkt met vergelijkbare thema’s

Begeleidingsmogelijkheden Alzijdig bespreken Ontwikkel analogiebewustzijn Gebruik een klank-spellingschrift Werk via spel aan woordbetekenis Leer leerlingen visualiseren Focus op hoogfrequente woorden

Begeleidingsmogelijkheden (vervolg) Aandacht voor woordleerstrategieën Chunks Handcomputer, overhoorprogramma

Dispensatie? Moeten dyslectische leerlingen alle woorden uit de methode leren? Hoe kun je bepalen welke woorden het belangrijkste zijn om te leren?

Uitspraak Uitspraak van woorden biedt voor de meeste dyslectici een goede ingang bij het aanleren van nieuwe woorden Maak daarbij wel steeds een koppeling met de betekenis van een woord

Begeleidingsmogelijkheden uitspraak Koorlezen Vergelijk met het Nederlands Tekst-naar-spraakprogramma’s Kapstokwoorden

Vertaling naar de eigen lespraktijk Rol van de docent (niveau 1 & 2) en van de zorgspecialist (niveau 3): Vragen: Tot hoever kan jij als vakdocent gaan bij het inzetten van de genoemde begeleidings- mogelijkheden? Waar heb jij de ondersteuning van een zorgspecialist nodig?

Schrijven Het schrijven van een gestructureerde tekst is lastig als alle aandacht uit moet gaan naar de spelling In de begeleiding dus eerst aandacht voor spelling

Spelling Als een vakdocent aandacht wil besteden aan spelling, dan eerst uitspraak en betekenis aan bod laten komen, daarna pas de schrijfwijze Problemen met de spelling kunnen verschillen per taal

Begeleidingsmogelijkheden spelling Vergeet niet dat spellen geen doel op zich is, maar een vaardigheid om te komen tot functioneel schrijven Verbeteren van spelling vraagt om inzicht in spellingscategorieën

Spellingscategorieën a. Basisspelling b. Regelspelling c. Opbouwspelling d. Inprentspelling

Trainen spellingscategorieën Je schrijft wat je hoort (= a) Je past regels en wetmatigheden toe (= b + c) Je prent in (=d)

Beoordeling spelling Reflectie: Is het nodig om met de sectie afspraken te maken over een aangepaste beoordeling van spelling?

Begeleidingsmogelijkheden strategisch schrijven Onder begeleiding werken aan: Stappenplan (inleiding, kern, slot) Reviseren Inzet spellingstrategieën Vaak biedt de reguliere lesmethode al veel instructie op dit gebied en is het de zorgspecialist die extra oefening biedt

Aanvullende maatregelen Voor het schrijven: -Informatie verzamelen -Criteria geven Tijdens het schrijven: -Laptop -Proofing tools / Online woordenboeken / Predictiesoftware Na het schrijven: -Nalezen op inhoud, nalezen op spelling -Reviseren aan de hand van de criteria

Vertaling naar de eigen lespraktijk Rol van de docent (niveau 1 & 2) en van de zorgspecialist (niveau 3): Vragen: Tot hoever kan jij als vakdocent gaan bij het inzetten van de genoemde begeleidings- mogelijkheden? Waar heb jij de ondersteuning van een zorgspecialist nodig?

Technisch lezen Voorwaarden voor het begrijpen van een tekst: Snelle en accurate technische leesvaardigheid Woordenschat Kennis van de wereld

Probleem dyslectici Technisch lezen vormt zo’n grote inspanning dat ze niet komen tot een flexibele inzet van adequate leesstrategieën

Begeleidingsmogelijkheden technisch lezen Auditieve ondersteuning (voorlezen, cd-rom methode, tekst-naar-spraak-software, Daisy- speler) Pre-teaching RALFI

Vertaling naar de eigen lespraktijk Rol van de docent (niveau 1 & 2) en van de zorgspecialist (niveau 3): Vragen: Tot hoever kan jij als vakdocent gaan bij het inzetten van de genoemde begeleidings- mogelijkheden? Waar heb jij de ondersteuning van een zorgspecialist nodig?

Spreek- en luistervaardigheid Luistervaardigheid kan een compenserende vaardigheid zijn, maar soms wordt het ‘begrijpend luisteren’ verstoord door problemen met correct begrip van grammaticale constructies.

Begeleidingsmogelijkheden Toets spreekvaardigheid mondeling (niet schriftelijk) Maak duidelijk aan welke eisen een gesprek moet voldoen Leer luisterstrategieën aan Luistertoetsen in eigen tempo

Vertaling naar de eigen lespraktijk Rol van de docent (niveau 1 & 2) en van de zorgspecialist (niveau 3): Vragen: Tot hoever kan jij als vakdocent gaan bij het inzetten van de genoemde begeleidings- mogelijkheden? Waar heb jij de ondersteuning van een zorgspecialist nodig?

Grammatica Dyslectici kunnen wel degelijk problemen hebben met grammatica: regels worden niet onthouden, geautomatiseerd of toegepast

Begeleidingsmogelijkheden grammatica Afstemming met andere secties over aanbod en terminologie Oefeningen op internet / (methodeonafhankelijke) software Visualiseren van regels Voorbeelden in plaats van regels Regelkaarten

Vertaling naar de eigen lespraktijk Rol van de docent (niveau 1 & 2) en van de zorgspecialist (niveau 3): Vragen: Tot hoever kan jij als vakdocent gaan bij het inzetten van de genoemde begeleidings- mogelijkheden? Waar heb jij de ondersteuning van een zorgspecialist nodig?

Zelfstudie Henneman, K., Bekebrede, J., Cox, A., Krosse, H. de. (2013). Protocol Dyslexie Voortgezet Onderwijs. Handreiking voor directie, middenmanagement en docenten. Den Bosch: KPC Groep Hoofdstuk 8