│ 1 Een goede voorbereiding leidt tot een optimaal resultaat. FISCALE MAATREGELEN BIJ BEDRIJFSOVERDRACHT

Vlaamse vrijstelling van schenkbelasting voor de schenking van een familiale onderneming Annick Ghysens 24/10/2016

Wanneer is de Vlaamse regelgeving van toepassing ? Indien de schenker, op het ogenblik van de schenking, in het Vlaamse Gewest woont en de laatste vijf jaar ervoor altijd of het langst in het Vlaamse Gewest heeft gewoond. Indien de schenker, op het ogenblik van de schenking, in een ander Gewest woont maar de laatste vijf jaar ervoor het langst in het Vlaamse Gewest heeft gewoond.

Waarvoor geldt de vrijstelling ? Schenking bij notariële akte van de volle eigendom, de blote eigendom of het vruchtgebruik van activa (andere dan OG die hoofdzakelijk tot bewoning worden aangewend of zijn bestemd) die door de schenker of zijn partner beroepsmatig zijn geïnvesteerd in een familiale onderneming

Wat is een familiale onderneming ? Een nijverheids-, handels-, ambachts-, of landbouwbedrijf of een vrij beroep (zonder vennootschapsstructuur) dat door de schenker of zijn partner al dan niet samen met anderen persoonlijk wordt geëxploiteerd en uitgeoefend

Drie cruciale criteria Persoonlijke exploitatie van de onderneming De activa zijn beroepsmatig geïnvesteerd in de onderneming De activa zijn geen onroerende goederen die hoofdzakelijk tot bewoning worden aangewend of zijn bestemd.

Persoonlijke exploitatie van de onderneming Door wie ? de schenker of zijn partner (al dan niet samen met anderen) Hoe aan te tonen ? deel 2 aangifte personenbelasting codes 1600/2600 (winsten) codes 1650/2650 (baten)

Beroepsmatige investering van de activa in de onderneming Door wie ? de schenker of zijn partner Hoe aan te tonen ? aanslagbiljet personenbelasting codes 1105/2105 Niet OK activa die verhuurd/verpacht worden aan de onderneming

Geen onroerende goederen die hoofdzakelijk tot bewoning zijn aangewend of worden bestemd Wordt beoordeeld van geval tot geval Opsplitsing mogelijk indien het geschonken onroerend goed slechts gedeeltelijk tot bewoning is aangewend of bestemd.

Voorwaarden tot behoud van de vrijstelling Een activiteit van de onderneming moet ononderbroken worden voortgezet gedurende drie jaar na de schenking Geschonken onroerende activa mogen gedurende drie jaar na de schenking niet hoofdzakelijk tot bewoning worden aangewend of worden bestemd.

Headline Verdana Bold Vlaams vrijstelling van schenkbelasting voor de schenking van een familiale vennootschap Thomas Storme

Overzicht theorie Toepassingsgebied Ligging vennootschap? Wijze van overdracht? Voorwerp overdracht? Toepassingsvoorwaarden Activiteitsvoorwaarde – Algemeen Activiteitsvoorwaarde – Holdingvennootschappen Activiteitsvoorwaarde – Patrimonium- en managementvennootschappen Participatievoorwaarde Voorbeelden & Beslissingsboom Tarief & Belastbare grondslag Voorwaarden tot behoud (3 jaar) Voortzettingsvoorwaarde Verbod kapitaalsvermindering Opmaak jaarrekening / Verbod zetelverplaatsing Sanctie bij niet-naleving © 2016 Deloitte Belgium

Toepassings- gebied

Ligging vennootschap? Toepassingsgebied Zetel van werkelijke leiding in Europees Economische Ruimte (EER) Plaats waar vennootschap hoofdzakelijk haar juridisch, financieel en administratief bestuur heeft © 2016 Deloitte Belgium

Wijze van overdracht? Toepassingsgebied Schenking −Bij authentieke akte −Geen hand- of bankgift (latere authentieke vaststelling niet mogelijk) Verkrijging ingevolge overlijden −Wettelijke, testamentaire en contractuele erfopvolging © 2016 Deloitte Belgium

Voorwerp overdracht? Toepassingsgebied Volle eigendom, blote eigendom of vruchtgebruik Aandelen van een familiale vennootschap −Deelbewijzen die maatschappelijk kapitaal vertegenwoordigen en waaraan stemrecht is verbonden  Geen winstbewijzen / aandelen buiten kapitaal  Geen schuldvorderingen op vennootschappen (rekening-courant) −Certificaten van aandelen (STAK)?  Ja, indien familiale vennootschap met zetel in EER en doorstortingsverplichting emittent −Deelgerechtigdheden burgerlijke maatschap?  Ja, gezien Fiscale transparantie © 2016 Deloitte Belgium

Voorwerp overdracht? Toepassingsgebied STAK Burgerlijke maatschap Vennootschap © 2016 Deloitte Belgium

Toepassings- voorwaarden

Activiteitsvoorwaarde – Algemeen Toepassingsvoorwaarden Familiale vennootschap −Vennootschap die uitoefening nijverheids-, handels-, ambachts- of landbouwbedrijf of een vrij beroep tot doel heeft −Moet niet enige of hoofdzakelijke activiteit zijn −Eén van deze activiteiten kan volstaan −Louter opnemen als statutair doel volstaat niet −Bij certificaten van aandelen of burgerlijke maatschap wordt rechtstreeks naar activiteit onderliggende vennootschap gekeken Reële economische activiteit −Wettelijk vermoeden ter beoordeling  Geen reële economische activiteit indien: - Uit jaarrekeningen één van de laatste 3 boekjaren vóór schenking of overlijden - Bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen ≤ 1,5% totaal actief; EN - Terreinen en gebouwen ≥ 50% totaal actief - Boekwaarde © 2016 Deloitte Belgium

Activiteitsvoorwaarde – Algemeen Toepassingsvoorwaarden Ratio wettelijk vermoeden: Vennootschappen bevoordelen die reële economische activiteit hebben en derhalve relevante bijdrage kunnen leveren aan de markteconomie Wettelijk vermoeden afwezigheid reële economische activiteit is weerlegbaar −Alle onroerende goederen in de vennootschap worden aangewend voor economische activiteit van de vennootschap (geen privaat patrimonium)  Verhuur of terbeschikkingstelling aan vennootschap(pen) van dezelfde groep Bedrijfsgebouwen die uitsluitend door één of meerdere actieve dochtervennootschappen worden gebruikt  Verhuur of terbeschikkingstelling aan derden? Verhuur aan privé- of beroepspersonen buiten de groepsstructuur wordt niet aanvaard als tegenbewijs (wordt gezien als privaat patrimonium) Ongeacht aandeel dat dit verhuurde onroerend goed vertegenwoordigt in totaal aanwezige onroerende goederen? © 2016 Deloitte Belgium

Activiteitsvoorwaarde – Holdingvennootschappen Toepassingsvoorwaarden Actieve holding  Zuiver passieve holding Zelf als familiale  Met familiale vennootschap vennootschap kwalificerengelijkgesteld worden (minimumparticipatie in actieve dochter)Toetsing parameters op niveau holdingniveau groep Actieve holding? −Intragroepsdiensten kunnen volstaan  Boekhouding, IT, logistiek, administratie, technische ondersteuning, … −Louter verstrekken waarborgen of zekerheden volstaat niet −Onderliggende vennootschappen moeten niet voldoen aan activiteitsvoorwaarde Passieve holding? −Minstens 30% aandelen aanhouden in minstens 1 directe dochtervennootschap die wel aan activiteitsvoorwaarde voldoet −Vermoeden afwezigheid reële economische activiteit: groepsniveau Holding © 2016 Deloitte Belgium

Activiteitsvoorwaarde – Patrimonium- en managementvennootschappen Toepassingsvoorwaarden Patrimoniumvennootschappen in principe uitgesloten −Uitsluitend onroerend goed beheren −Oefenen geen kwalificerende activiteit uit Managementvennootschappen? −Parlementaire voorbereiding: zuivere managementvennootschappen in principe uitgesloten −Rechtspraak: dienstverlenende ondernemingen kunnen handelsondernemingen zijn −Kan kwalificerende activiteit uitoefenen © 2016 Deloitte Belgium

Participatievoorwaarde Toepassingsvoorwaarden Familiale controle −Familiale aandeelhouder moet bepaalde minimumparticipatie in familiale vennootschap aanhouden Algemene participatievoorwaarde −Schenker / Erflater (samen met familie) 50% in volle eigendom bezitten  Familieleden? -Partner -(Groot)ouders en (klein)kinderen (+ hun echtgenoten of samenwonenden) -Broers en zussen (+ hun echtgenoten of samenwonenden) -Kinderen van broers en zussen −Splitsing blote eigendom – vruchtgebruik (bij schenker / erflater en familieleden)?  Ze beschikken samen over de volle eigendom © 2016 Deloitte Belgium

Participatievoorwaarde Toepassingsvoorwaarden Bijzondere participatievoorwaarde −Vennootschappen in handen meerdere families −Schenker / Erflater minstens 30% in volle eigendom bezitten en samen met 1 andere aandeelhouder 70% in volle eigendom −Schenker / Erflater samen met 2 andere aandeelhouders 90% in volle eigendom bezitten −Andere aandeelhouders moeten natuurlijke personen zijn −Familieleden komen wederom in aanmerking voor berekening participatie  Zowel in hoofde schenker als in hoofde andere aandeelhouders © 2016 Deloitte Belgium

Voorbeelden & Beslissings- boom

Voorbeeld Toepassingsvoorwaarden Man Vrouw Zoon & Dochter 5% VE 5%VE90% BE 45% VG Familiale vennootschap © 2016 Deloitte Belgium

Voorbeeld Toepassingsvoorwaarden Schenker / Erflater Familie X Familie Y 20% 50% 30% Familiale vennootschap © 2016 Deloitte Belgium

Voorbeeld Toepassingsvoorwaarden 100% 30% Passieve holding Exploitatie- vennootschap Patrimonium- vennootschap © 2016 Deloitte Belgium

Voorbeeld Toepassingsvoorwaarden 100% 100% 50%50% 75% Passieve holding Familie A Passieve Familiale holding Passieve holding Familie B Actieve dochter © 2016 Deloitte Belgium

Participatie- voorwaarde OK? NeenJa Activiteits- voorwaarde OK? NeenJa* Reële econ. activiteit? Holding (passief)? Participatie in dochter met reële econ. activiteit ≥ 30%? Reële econ. activiteit op groepsniveau? Gunst NeenJa NeenJa Gunst NeenJa Gunst Gedeeltelijk gunst** Gunst * Ook actieve holding ** Beperkt tot waarde actieve (klein)dochters NeenJa Gunst BESLISSINGSBOOM © 2016 Deloitte Belgium

Tarief & Belastbare grondslag

7% Tarief & Belastbare grondslag Tarief Schenking van aandelen die aan de voorwaarden van het gunstregime voldoen (NIET aandelen passieve holding) −0% −Vrijgesteld voor hun integrale waarde −Ongeacht hoedanigheid begiftigde Vererving van aandelen die aan de voorwaarden van het gunstregime voldoen −Hoedanigheid erfgenaam relevant −3%: partners, (klein)kinderen en (groot)ouders −7%: andere verkrijgers Belastbare grondslag Beperking bij kwalificerende passieve holdings −Gunsttarief enkel ten belope van de waarde van de aandelen van de (klein)dochtervennootschappen die aan de activiteitsvoorwaarde voldoen 0% 3% © 2016 Deloitte Belgium

Voorwaarden tot behoud (3 jaar)

Voortzettingsvoorwaarde Voorwaarden tot behoud Activiteit 3 jaar ononderbroken voortzetten −Niet noodzakelijk de aanvankelijke activiteit −Reële economische activiteit  Familiale passieve holding dus in minstens 1 directe actieve dochter minimumparticipatie van 30% aanhouden  Moet niet per se zelfde participatie zijn die gunstregime initieel toepasbaar maakte −Persoonlijke voortzetting niet vereist  Aandelen moeten niet gedurende 3 jaar worden aangehouden door begiftigde / erfgenaam  Overdracht aandelen kan indien verkrijger voorwaarden tot behoud gunstregime naleeft (voortzetting activiteit primeert op behoud familiaal karakter) © 2016 Deloitte Belgium

Verbod kapitaalsvermindering Voorwaarden tot behoud Kapitaal vennootschap mag gedurende 3 jaar niet dalen −Geen uitkeringen −Geen terugbetalingen Bij niet naleven gaat gunsttarief slechts gedeeltelijk verloren −Evenredig met gedane uitkering / terugbetaling is gemeenrechtelijk tarief verschuldigd © 2016 Deloitte Belgium

Opmaak jaarrekening / Verbod zetelverplaatsing Voorwaarden tot behoud Begiftigde / Verkrijger verplichting (geconsolideerde) jaarrekening op te stellen gedurende driejarige periode Zetel werkelijke leiding binnen EER houden gedurende driejarige periode © 2016 Deloitte Belgium

Sanctie bij niet-naleving Voorwaarden tot behoud Volledig verval gunsttarief (m.u.v. kapitaalverminderingen) Gemeenrechtelijke tarieven zijn toepasselijk Geen interesten verschuldigd? Confrontatie met onvoorzienbare en onafwendbare gebeurtenis die behoud activiteit onmogelijk maken, vormt geen uitzondering (  Wallonië: overmacht wel uitzondering) © 2016 Deloitte Belgium

Overzicht enkele praktijkproblemen Behoud activiteit Behoud familiale participatie Holding waarin bedrijfswinst wordt opgespaard Bedrijfsgebouw in holding Kapitaalverminderingen & Herstructureringen © 2016 Deloitte Belgium

Voortijdig / ongepland overlijden Behoud activiteit Probleem voortijdig / ongepland overlijden −Kind(eren) en/of familie willen/kunnen onderneming niet verderzetten Probleem opvolging activiteit vrije beroepen −Apothekers, dokters, advocaten, … −Tip: belang opzetten groepspraktijk / associaties © 2016 Deloitte Belgium

Behoud familiale participatie Aandelen verspreid over verschillende familietakken Binnen 1 tak oprichting holding −Niet meer voldaan aan participatievoorwaarde Verspreiding verschillende familietakken Vennootschap Holding © 2016 Deloitte Belgium 30%

Holding waarin bedrijfswinst wordt opgespaard Quid waardering vrijgesteld / niet vrijgesteld deel? Opbouw onroerend patrimonium binnen holding: −Reële economische activiteit? Gedeeltelijk gunsttarief / Quid waardering? Holding Vennootschap XVennootschap Y © 2016 Deloitte Belgium

Bedrijfsgebouw in holding Bedrijfsgebouw is eigendom van de holding Exploitatie zit in de dochtervennootschap −Dochter is vrijgesteld −Bedrijfsgebouw dient voor exploitatie, is dan vrijgesteld? Bedrijfsgebouw aanspraak op gunstregime? Holding Actieve dochter © 2016 Deloitte Belgium

Rekening houden met verbod kapitaalsvermindering Kapitaalverminderingen & Herstructureringen Kapitaal in de familiale vennootschap(pen) waarvan de aandelen onder de gunstmaatregel overgingen, dient behouden te blijven (3 jaar) Tempering zodat vennootschappen niet 3 jaar vastzitten −Toch daling kapitaal wegens uitkering / terugbetaling −Geen volledig verval gunstregime −Bedrag kapitaal dat wordt uitgekeerd / terugbetaald: normaal tarief schenk- of erfbelasting © 2016 Deloitte Belgium

Hoe zekerheid hebben dat de schenking kan gebeuren met vrijstelling van de schenkbelasting?

Voorafgaand attest Kan vóór de schenking worden aangevraagd bij de Vlaamse Belastingdienst - per post:Vaartstraat Aalst - via het contactformulier op

Aanvraag voorafgaande beslissing (rulingaanvraag) Indien men wenst over te gaan tot een herstructurering van de familiale vennootschap, kan er een rulingaanvraag worden ingediend om te vernemen - of er na de herstructurering nog voldaan is aan de voorwaarden voor de vrijstelling. - of de voorgenomen herstructurering al dan niet zal worden beschouwd als fiscaal misbruik.