(Gedwongen) opname GGZ WIGK Recht

behandeling/opname in GGZ: WGBO gedwongen opname: BOPZ beschermingsmaatregelen volwassenen ‣ ‣ ‣ NPT ‣ ‣ ‣ NPT2

BOPZ De heer Molenaar is 36 jaar. Hij woont nog thuis. Betrokkene heeft afgelopen jaren last gehad van psychotische episodes. Hij is enkele keren met een rechtelijke machtiging (RM) opgenomen geweest in een psychiatrische instelling op de gesloten afdeling. Na instelling van de medicatie knapt hij redelijk snel op en mag hij naar huis. De RM loopt door. Sinds een week is nauwelijks contact met hem mogelijk. Zijn algemene toestand is momenteel slecht (hij eet slecht en doucht niet). Zijn moeder maakt zich grote zorgen en spoort hem aan om zijn medicatie (antipsychotica) in te nemen.

BOPZ Hij weigert medicatie, omdat hij bang is dat men hem wil vergiftigen. Daar zijn moeder blijft aandringen, loopt hij van huis weg. Op straat komt hij een vriend tegen, waarmee hij een jointje rookt. Die avond zwerft hij over straat en valt regelmatig mensen lastig. Betrokken stapt in de bus en weigert zijn kaartje te tonen. De buschauffeur probeert hem uit de bus te zetten en er ontstaat een schermutseling. De heer Molenaar haalt uit en raakt de chauffeur midden in zijn gezicht. Betrokkene wordt aangehouden en voor verhoor naar het politiebureau gebracht. Zijn toestand baart de dienders zorgen en ze besluiten betrokkene te laten beoordelen door de crisisdienst.

Beantwoord de volgende vragen: 1. Welke wet is van toepassing bij opname in de psychiatrie? Maak onderscheid tussen een vrijwillige en een gedwongen opname. 2.Wie kan verzoeken om een gedwongen opname en wie beslist hierover? 3.Wat zou de heer Molenaar wettelijk gezien kunnen doen om zich gedwongen op te laten nemen, terwijl hij dit in de crisissituatie niet wil? 4.Kan de arts de heer Molenaar gedwongen medicatie toedienen? BOPZ

Recht op zelfbeschikking Een patiënt heeft het recht op zelfbeschikking = –recht om te beslissen over medische behandeling –recht om te doen met lichaam wat hij/zij wil Vloeit voort uit 2 grondrechten: –recht op bescherming persoonlijke levenssfeer –recht op onaantastbaarheid van zijn lichaam

Wet op de geneeskundige behandelings- overeenkomst (WGBO) Overeenkomst voor de behandeling Geldt voor zorgverleners, zoals arts, verpleegkundige, psychiater, logopedist, etc. (werkzaam in bijv. huisartsenpraktijk, ziekenhuis, verpleegtehuis of psychiatrisch ziekenhuis)

Patiëntenrechten op grond van WGBO Toestemming geven voor behandeling Recht op informatie / plicht om informeren Inzagerecht in eigen gegevens Recht op second opinion Privacy/geheimhoudingsplicht Plicht hulpverlener ‘goed hulpverlenerschap’

Toestemming bij wilsonbekwaamheid Wilsonbekwaam: ‘niet in staat tot een redelijke waardering van zijn belangen ter zake’ Toestemming van vertegenwoordiger, in rangorde: –door rechter benoemd: curatele, bewindvoering, mentorschap –door patiënt aangewezen –overige vertegenwoordigers: alleen partner, ouder, kind, broer/zus; anders hulpverlener zelf

Beschermingsmaatregelen meerderjarigen ‣ ‣ ‣ NPT ‣ ‣ ‣ NPT11

Beschermingsmaatregelen Curatele, bewind en mentorschap Vanaf 18 jaar handelingsbekwaam Niet in staat eigen belangen te behartigen Bescherming tegen misbruik anderen Bijv. mensen met verstand.beperking, psych. patiënten, verslaafden, etc. ‣ ‣ ‣ NPT ‣ ‣ ‣ NPT12

Onderscheid beschermingsmaatregelen curatele: persoon en vermogen bewind: vermogen mentorschap: persoon (verzorging, verpleging, behandeling) ‣ ‣ ‣ NPT ‣ ‣ ‣ NPT13

Ondercuratelestelling (art 1:378 BW) geestelijke stoornis, verkwisting, drankmisbruikgeestelijke stoornis, verkwisting, drankmisbruik verlies handelingsbekwaamheid (geen rechtshandelingen meer verrichten)verlies handelingsbekwaamheid (geen rechtshandelingen meer verrichten) beslissingen met betrekking tot persoon en vermogenbeslissingen met betrekking tot persoon en vermogen publicatie in Staatscourant, 2 dagbladen, Curateleregisterpublicatie in Staatscourant, 2 dagbladen, Curateleregister ‣ ‣ ‣ NPT ‣ ‣ ‣ NPT14

Onderbewindstelling ‘lichamelijke of geestelijke toestand’ beslissingen meer over 1 of meer goederen vermogen beschermen geen centraal register, m.u.v. goederen opgenomen in openbaar register ‣ ‣ ‣ NPT ‣ ‣ ‣ NPT15

Mentorschap ‘lichamelijke of geestelijke toestand’ tijdelijk/duurzaam niet in staat/bemoeilijkt zijn persoonlijke belangen waar te nemen beslissingen over verzorging, verpleging, behandeling of begeleiding persoonlijk vlak beschermen geen openbaarmaking ‣ ‣ ‣ NPT ‣ ‣ ‣ NPT16

Wie doet het verzoek? persoon zelfpersoon zelf partnerpartner voogdvoogd bloedverwanten tot in 4 e graadbloedverwanten tot in 4 e graad curator/mentorcurator/mentor openbaar ministerieopenbaar ministerie mentorschap: instelling/woonvoorziening, met reden waarom familie geen verzoek doetmentorschap: instelling/woonvoorziening, met reden waarom familie geen verzoek doet ‣ ‣ ‣ NPT ‣ ‣ ‣ NPT17

Procedure Verzoek aan kantonrechter Geen advocaat nodig, wel griffierechten Zitting kantonrechter Benoeming curator / bewindvoerder / mentor Evt. hoger beroep binnen 3 maanden ‣ ‣ ‣ NPT ‣ ‣ ‣ NPT18

Wie voert maatregel uit? Voorkeur van persoon zelf wordt gevolgd, tenzij gegronde redenen Bijv. partner, ouders, kinderen, broers/zussen Curator: natuurlijk persoon (soms twee) Bewind: natuurlijk (of 2) of rechtspersoon Mentor: natuurlijk persoon (of 2) ‣ ‣ ‣ NPT ‣ ‣ ‣ NPT19

BOPZ: gedwongen opname

BOPZ Gedwongen opname in psychiatrische instelling Voorwaarde ‘gevaarscriterium’: –door geestesstoornis –gevaar voor zichzelf en/of anderen –gevaar kan niet worden afgewend buiten psychiatrisch ziekenhuis –betrokken persoon wil zich niet vrijwillig laten opnemen

BOPZ Door partner, bloedverwanten t/m 2 e graad, curator, Inspecteur Gezondheidszorg Geneeskundige verklaring onafhankelijk psychiater

BOPZ trajecten 1.Rechterlijke machtiging (RM, via OvJ) geldt voor niet-acute situaties verschillende machtigingen: voorlopige machtiging, max. ½ jaar machtiging voortgezet verblijf max. 1-2 jaar RM eigen verzoek (½ - 1 jaar) voorwaardelijke machtiging (½ jaar) zelfbindingsmachtiging (max. 6 wkn) 2.Inbewaringstelling (IBS, via burgemeester) bij direct dringend gevaar evt. voortzettingsmachtiging (via OvJ, 3 wkn) 3.Strafrechtelijke veroordeling (maatregel)

Behandeling bij gedwongen opname Verplicht behandelplan, met doel: gevaar wegnemen door verbetering stoornis Toestemming behandelplan, uitzondering: –zelfbindingsverklaring met toestemming dwang (max. 6 wkn) –dwang ‘volstrekt noodzakelijk’ om gevaar patiënt/anderen af te wenden –zonder behandeling kan gevaar niet binnen redelijke termijn worden weggenomen

Overige beperkingen tijdens opname M&M in tijdelijke noodsituatie: –buiten behandelplan om, besluit arts –max. 7 dagen achter elkaar –middelen/maatregelen: afzondering fixatie medicatie toediening vocht/voedsel separatie Andere vrijheidsbeperkende maatregelen i.v.m.: –ernstige nadelige gevolgen gezondheid patiënt –verstoring orde (bijv. huisregels) –voorkoming strafbare feiten

Pleidooi gedwongen behandeling Nieuwsuur Pleidooi gedwongen behandeling

Nieuwe wetten op komst Wet verplichte geestelijke gezondheidzorg (WVGGZ) en de Wet forensische zorg: -De zorgverlener moet zorg op maat leveren (overleggen met de cliënt) -Indien mogelijk blijft deelname aan het maatschappelijk leven bestaan -Resocialisatie tijdens en na de dwangbehandeling zijn gewaarborgd -De communicatie moet in begrijpelijke taal -Familieleden zullen meer betrokken worden in beslisssingen -Invoering functie familievertrouwenspersoon -Verplichte zorg bieden volgens een vastgestelde richtlijn -Inspectie gezondheidszorg dient toezicht te houden.

Gedwongen opname Wetsvoorstel Zorg en dwang: -aparte wet voor mensen met verstand.bep./dementie -alleen onvrijwillige zorg bij ‘ernstig nadeel’ cliënt/anderen -ook voor verzorging thuis Ook hier geldt dat vrijwillig hulp voorop staat. Dwangbehandeling is een uiterst redmiddel (uitzondering). Beschermende maatregelen worden in een zorgplan vastgelegd. Het multidisciplinair team wordt geconsulteerd bij de toepassing van dwangmiddelen.

Gedwongen opname Wet op forensische zorg -De forensische zorg is onderdeel van het straf -Is bedoeld om mensen die in een strafrechtelijk kader zitten sneller psychiatrische zorg en behandeling te geven. -De strafrechter krijgt een zelfstandige bevoegdheid om een zorgmachtiging in het kader van WVGGZ op te leggen al dan niet in combinatie met een strafrechtelijke sanctie.