Dirk JACOBS Hoogleraar sociologie ULB « Laat ons dat even onderzoeken » 2 Juni 2016, Amsterdams Kenniscentrum voor Maatschappelijke innovatie (AKMI), Hogeschool van Amsterdam

“The way people live in the West and how Muslims live don’t go together” (EURISLAM Survey, data collection 2011)

“It makes no difference whether you are a Muslim or a non-Muslim, in times of crisis everyone should stick together” (EURISLAM Survey, data collection 2011, )

“Our society would do better if Muslims and non-Muslims took more action together” (EURISLAM Survey, data collection 2011)

-Er is geen glasheldere opdeling tussen fundamenteel onderzoek, beleidsondersteunend onderzoek en praktijkgericht onderzoek, het is eerder een continuum -De gemeenschappelijke basis voor een wetenschappelijke (‘objectieve’) benadering wordt gevormd door methodologische procedures die zo veel mogelijk validiteit en betrouwbaarheid moeten garanderen -King, Keohane & Verba: -> De taak is « reductie van complexiteit van de realiteit » -> Het doel is inferentie (geldige uitspraken kunnen doen over ongeobseerveerde fenomenen aan de hand van geobserveerde fenomenen) -> methoden net zo belangrijk als resultaten The noties van bias, fouten en onzekerheid wordt omarmt in de onderzoekspraktijk, en dat valt vaak moeilijk bij opdrachtgevers en stakeholders Stakeholders betrekken in een gezamenlijk (leer)proces aangaande de optimale benadering

Praktijkkennis is grotendeels Wetenschappelijke kennis is grotendeels  Vervat in het handelen, praktisch, bruikbaar, nuttig  Impliciet (verborgen, onbewust)  Subjectief (onlosmakelijk verbonden met het subject)  ‘Snelle’, parate, automatische kennis  Contextafhankelijk, -specifiek, particulier (hier en nu)  En leidt tot Ja of Nee beslissingen  Los van het handelen, theoretisch  Expliciet  Objectief  ‘Trage kennis’, goed doordacht  Contextonafhankelijk, veralgemeenbaar  Genuanceerd, gemiddeld V ERGELIJKING KENMERKEN PRAKTIJKKENNIS EN WETENSCHAPPELIJKE KENNIS Gebaseerd op: McIntyre, D. (2005). Bridging the gap between research and practice. Cambridge Journal of Education, 35 (3),

Bron: Frederik Maes (KULeuven)

De olifant in de kamer  een puur technocratische, procedurele oefening?  onderzoek kan op een neutrale, objectieve en ongecontesteerde wijze  er komt geen politiek bij kijken  er komt geen machtsstrijd bij kijken  « onderzoek » is een puur technische aangelegenheid DAT IS EEN FOUTE VISIE  we kunnen objectief zijn, door data en observaties niet te verstoren of te vertekenen  maar we zijn nooit betrokken in een neutrale, belangenloze en conflictvrije oefening  neutraliteit en consistent conflict vermijden is onmogelijk  we kunnen objectief zijn maar nooit neutraal BIJ (PRAKTIJKGERICHT) ONDERZOEK MOETEN WE DEZE VERVELENDE GEDACHTE OMARMEN. WE MOETEN NIET STREVEN NAAR NEUTRALITEIT EN HET VERMIJDEN VAN CONFLICT, MAAR OBJECTIVITEIT, VALIDITEIT EN BETROUWBAARHEID NASTREVEN, nadruk op METHODOLOGIE

Is het doel van ons onderzoek duidelijk? -Is de expliciete en impliciete finaliteit van onze vraagstelling duidelijk? -Welke (politieke) keuze zit erin verweven? -Welke tegenreacties mogen we verwachten? -Welke verschillende doelen proberen we te combineren? -Is er een impliciete prioriteitskeuze? Wat gebeurt in de operationaliseringsfase? Validiteit : meten we echt wat we willen meten? - is er impliciete prioriteit voor bepaalde dimensies? -In welke mate hebben pragmatische overwegingen en data beschikbaarheid een impact? Betrouwbaarheid : in geval van een ‘stabiele’ realiteit, leidt het gebruik van andere meetinstrumenten en onderzoeksstragieën dan tot dezelfde resultaten? –> notie van intercodeur betrouwbaarheid en intersubjectiviteit –> triangulatie van methoden

Inspectie- en evaluatie- onderzoek als component in een leerproces Inspectie en evaluatie is ideaal een leerervaring Er zijn echter limieten aan leren en geduld, dus er is ook controle en sanctionering nodig Een sleutelelement is legitimiteit van de « assessment » Wat we willen vermijden: – bureaucratisering – window dressing – een eindeloze machtsstrijd Mentaliteits wijziging: Zwakte toegeven is geen falen, maar een mogelijke sterkte (SWOT!) Berusting en fatalisme is echter geen valabele optie Data geletterdheid, onderzoekgeletterheid Data-verzameling is geen deel op zich, maar een middel Data verzameling zonder finaliteit is verspilling van energie Meer nadruk nodig op het COLLECTIEVE aspect van kennisverwerving

Indice socioéconomique moyen des écoles en Belgique et performances moyennes en lecture par école (PISA 2009)

Discussiepunten - Praktijkgericht onderzoek is het kneusje, maar veel te vaak ook Calimero - Vermijden het warm water opnieuw uit te vinden -Niet elk onderzoek is de moeite om uitgevoerd te worden (te weinig geld, te weinig tijd, tegenstrijdige doelen stakeholders) -Vertaalslag van beschikbare kennis, creatie van gemeenschap van onderzoekers en stakeholders van cruciaal belang -> DIT GEBEURT VEEL TE WEINIG – institutionele barrières creëren enorme inertie, naast hyperindividualisering -Stakeholder engagement, deliberatieve democratie interessante nieuwe ontwikkelen