ICT & Zorg Hugo Velthuijsen

Center of Applied Research & Innovation: Entrepreneurship2 Hanzehogeschool Groningen Lector New Business & ICT Leading Lector Kenniscentrum Ondernemerschap Achtergrond Drs. Wiskunde / Dr. Computer Science/Artificial Intelligence 11 jr research & development in Nederland en de VS 2 jr KPN 8 jr business KPN 3 jr Hanzehogeschool Groningen Thema’s ICT & Zorg, ICT & Energie, Offshoring, ICT Ondernemerschap Dr Hugo Velthuijsen Introductie

■De zorgvraag en zorgkosten stijgen en ■Aanbod van (potentiële) verzorgers op de arbeidsmarkt daalt arbeidsmarktvraagstuk ■Tevens noodzakelijke verschuiving van intramuraal naar extramuraal ► langer thuiswonen, levensloopbestendig wonen ■Deze problematiek is in aard en omvang extremer en urgenter in NO en O-Groningen dan elders. ■Technologie kan helpen bij het adresseren van dit arbeidsmarktvraagstuk Verwachting: acute problemen Belang ICT & Zorg De gevolgen van Krimp

New Business & ICT4 ICT & Zorg ■Technologie in de zorg zou bijdragen aan: ■Betere kwaliteit zorg ■Oplossen arbeidsmarkt probleem ■Kostenbesparingen ■De praktijk is echter weerbarstig: ■> 75 % projecten Zorg & Technologie niet voorbij de pilot fase

New Business & ICT5 Barrières beperken kansen van technologie in de Zorg Opschaling van eHealth mislukt vaak door de volgende barrières: ■Perverse financiële prikkels in de zorg ■Belemmerende wet- en regelgeving (bv systeemschotten, BSN-beperking) ■Cultuur en draagvlak medische professionals en patiënten ■Aanbod diensten en knowhow ■Medical evidence beperkt of ontbreekt ■Uniformering en standaardisatie ■Onvoldoende samenwerking ■Onbekendheid met wat ICT oplevert ■Kosten/baten onevenredig verdeeld ■Te weinig regie Bron: Ellen Maat, Programma directeur Min VWS, KNMG congres eHealth

New Business & ICT6 Multidisciplinaire samenwerking ■Gebruikerswensen ■Technology push ■Voorstellingsvermogen ■Afschuifgedrag ■Wetenschappelijke methodologie ■Evidence-based, grote N, RCT’s ↔ ■Action research, lage N, grote impact kosten & organisatie Interculturaliteit

New Business & ICT7 Domotica + Domotica = electronica in huis =

New Business & ICT8 Levensloopbestendig wonen Aanwezigheid van Domotica in een huis ontwikkelt zich Voorbeeld uit het leven van een familie Basis: telefoon, TV, internet Energie besparing Audio door het hele huis Gaming Beveiligingssysteem Groene energie installatie Persoonlijke alarmering Zorg op afstand ■Mensen maken keuzes op verschillende momenten in hun leven ■Iedere keus staat doorgaans los van de toekomst maar wordt beïnvloed door het verleden ■Gedurende het leven zijn andere criteria dominant ■Steeds is er sprake van concurrerende oplossingen ■Lage incrementele kosten en gebruikersgemak zullen doorgaans de doorslaggevende criteria zijn Echter: ■Huidig productportfolio is vaak duur, slecht uitbreidbaar en niet makkelijk in gebruik te nemen De Domotica markt is samengesteld uit verschillende markten

New Business & ICT9 ■Behoeften zijn individueel ■Betaalbaarheid is individueel ■Behoeften verschillen per levensfase ■Denk aan marktsegmentatie ■Denk aan de bestaande context ■Bied keuzevrijheid Behoeften

Sport / bewegen New Business & ICT10 Domotica - behoeften Piramide van Maslow als kapstok 1 Behoefte aan zelfontplooiing Behoefte aan waardering en erkenning Behoefte aan sociaal contact Behoefte aan veiligheid en zekerheid Lichamelijke behoefte Online boodschappen bestellen Boodschappen bezorgen alarmknop Contact huisarts Contact clubs videocommunicatie Eigen EPD Geavanceerd muziekssyteem gordijnsluiter buurtcontact Contact lotgenoten inbraakalarm brandalarm valdetectie deurbediening deurcamera Hotline mantelzorger dagagenda internettoegang gasfornuisprotectie informatiediensten Contact vrienden Contact familie Bewaking slaapritme 1 Gesuggereerde volgordelijkheid volgens deze piramide is empirisch niet aangetoond

New Business & ICT11 ICT & Zorg - behoeften Burger Zorg voor naasten Multi- Functioneel Centrum Dag- besteding/ werk ReintegratieGezondheid Contacten Oppas- diensten Wonen Mobiliteit Thuiszorg Huisarts Welzijns- werk Hulp- middelen/ domotica Huismeester Woning- cooperatie Vrij- willigers werk Openbaar vervoer Belbus/ taxi Zorghuis Ziekenhuis GGZ Behoeften en voorzieningen voor de ouder wordende burger Bron: Vilans Overzicht van Vilans

New Business & ICT12 Burger Zorg voor naasten Multi- Functioneel Centrum Dag- besteding/ werk ReintegratieGezondheid Contacten Oppas- diensten Wonen Mobiliteit Thuiszorg Huisarts Welzijns- werk Hulp- middelen/ domotica Huismeester Woning- cooperatie Vrij- willigers werk Openbaar vervoer Belbus/ taxi ZorghuisZiekenhuisGGZ In projecten Lectoraat Er is een zeer breed spectrum waar technologie al wordt ingezet Waar kan technologie worden ingezet?

New Business & ICT13 ICT & Zorg – Onze insteek ■Richten op oplossingen voor gevolgen van krimp: ■Arbeidsmarktvraagstuk: kan goede zorg met minder mensen? ■Extramuralisatie ■Procesoptimalisaties ■Focus op slechten barrières: ■Gebruikersacceptatie: medewerkers en patiënten ■Duurzame financiële inbedding ■Randvoorwaardelijkheden, zoals privacy ■Opschaling / new business development Ondernemerschap / New Business & ICT

New Business & ICT14 ■IM-LVG: Intelligente Monitoring van Licht Verstandelijk Gehandicapten ■CAVE: Computer Aided Virtual Environment voor Alzheimer’s patiënten ■KVisio: Ondersteuning verbetering fitheid ZEVVB cliënten ■Onderzoek Gebruikerswensen Ouderen en Domotica ■EPD op IPAD: standaardisatie statusvoering en automatisering overdracht en brievengenerator ■Wiel & Deal: ondersteuning zelfstandig wonende gehandicapte studenten ■Kennisnetwerk Auditieve Verwerkings Problematiek ■ITRACT: Slimmere vervoersconcepten in krimpregio’s, waaronder vervoer van en naar ziekenhuis ■iAge (i.a.): Wonen en Werken ouderen voor versterking gemeenschappen ■eHealthPlaza: platform voor samenwerking met de RUG Projecten

IM-LVG Licht verstandelijk gehandicapten ■LVG’ers ■IQ ca ■Behoefte aan rust, orde en regelmaat ■Beperkt besef van tijd, tijdsduur, plaats, afstand, risico’s, goed/fout ■Moeite met “oorzaak-gevolg”. “als-dan”, in actie komen, plannen, dingen afmaken ■Huidige ondersteuning ■menselijke interventies: observeren, signaleren en interveniëren ■voornamelijk reactief ■Verbeteringen: ■Observeren, signaleren en interveniëren automatiseren ■Bevorderen zelfredzaamheid cliënten ■Begeleiding van reactief naar proactief ■Begeleiding van operationeel naar tactisch ■Verlaging van het aantal incidenten en escalaties Lectoraat New Business & ICT

New Business & ICT16 CAVE Computer Aided Virtual Environment voor Alzheimer’s patiënten ■Gericht op verbeteren welbevinden dementerenden ■Herinneringen stimuleren door projectie beeld & geluid (en geur?) ■Content generiek en specifiek ■Sensoren voor observaties ■Reactie en interactie ■Fysieke toestand ■Psychische toestand? ■Effecten op zorgorganisatie

New Business & ICT17 KVisio Ondersteuning verbetering fitheid ZEVVB cliënten ■ZEVVB: Zeer ernstig verstandelijk en visueel beperkt ■Ondersteuning onderzoek Aly Waninge ■Stimuleren door positieve feedback ■Koppelingen met fitness apparatuur ■Consequenties voor de organisatie: ■Acceptatie begeleiding ■Leren inzetten als instrument ■Vergroting aantal cliënten in beweging met dezelfde begeleiding

New Business & ICT18 Wiel & Deal ■Gericht op zelfstandig wonen gehandicapte studenten ■Technologie inzetten voor maximaliseren zelfstandigheid ■Thuis & onderweg ■Gemak ■Veiligheid ■Ontwikkeling interactief, iteratief en exploratief

New Business & ICT19 EPD op iPad ■Gegevens overal bij de hand ■Invoer aan bed ■Standaardisatie statusvoering ■Automatisch afspraken vastleggen en brieven dicteren ■iPad als verandertool? ■Technische uitdagingen ■Netwerk ■Beveiliging ■User/multi-user ■Toegang bestaande systemen

New Business & ICT20 Onderzoek gebruikerswensen ■Opdracht Zorggroep Meander, project De Gilde ■Huisvesting ouderen met zorgindicatie ■Computerscherm en Domotica aanwezig maar niet gebruikt ■Gesprek met bewoners over hun behoefte ■Niet alleen vertellen maar ook laten zien ■Uitkomsten: ■Dialoog is goed mogelijk ■Er is interesse ■Simpel beginnen en langzaam laten groeien

New Business & ICT21 ICT & Zorg – Terugkerende thema’s ■Goede dialoog inrichten met gebruikers (medewerkers en cliënten): co-creatie ■Al tijdens ontwikkeling oplossingen ontwikkelen voor opschalen: ■Verandermanagement en gebruikersacceptatie ■Organisatie & processen ■Duurzame financiering ■Continue groei ■Beheer en onderhoud technische oplossingen ■Randvoorwaardelijkheden, zoals privacy ■Bruggen bouwen tussen zorginstellingen, bedrijven en kennisinstellingen Ondernemerschap / New Business & ICT

Dank u!