Amsterdam Airport Schiphol 1 Miniconferentie 'Human factors in future ATM' 26 juni 2009 Shared Mental Models in ATC

Amsterdam Airport Schiphol 2 Inhoud Context Shared Mental Models –definitie –intra- en inter-team SMM –hoezo onderzoeken we SMM? Het onderzoek –Fase 1: Cognitieve Taak Analyse –Fase 2: Online enquête Het onderzoek binnenkort: –Fase 3: Experimenteel onderzoek

Amsterdam Airport Schiphol 3 KDC-HF Programma Luchtvaartsector (airlines, airports) Europa (SESAR/FABEC) new technologies operational concepts coordination aviation chain competences selection training shared mental models cognitive flexibility organizational models Scenarios Future work Framework

Amsterdam Airport Schiphol 4 Wat zijn Shared Mental Models? komen voort uit Mentale Modellen van individuen –kennis die een systeem dat een individu omgeeft beschrijft, verklaart en voorspelt –verschillende MM categorieën het systeem (Taak Model, Team Model,...) “gemeenschappelijke mentale plaatje”

Amsterdam Airport Schiphol 5 Wat zijn Shared Mental Models? ► coördineren van acties ► aanpassen van gedrag (reageren nieuwe situatie) ► anticiperen Gedeelde kennis van teamleden over de taak en het team zelf

Amsterdam Airport Schiphol 6 Intra- en inter-team SMM EC1’s MM PLC’s MM EC2’s MM SMM KLM piloot ATCC AAS SMM Inter-team SMM Intra-team SMM SMM

Amsterdam Airport Schiphol 7 Hoezo onderzoeken we Shared Mental Models? huidige ATC: complexe & dynamische teamomgeving  hoge mate aan coördinatie en informatie- overdracht  vaak hoge werklast toekomstige ATC: meer automa- tisering, pre-flight planning, datalink  nieuwe functies, nieuwe teams met andere taken en werklastprofielen?  aan team- en taakeisen voldoen in non- nominale situaties  info-behoeften anticiperen

Amsterdam Airport Schiphol 8 MMs in ATC Scenario's Hoezo onderzoeken we Shared Mental Models? SMM in ATC = achterhalen welke kennis ATCO-teams hebben en hoe deze toegepast wordt SMM in ATC Toekomstige ontwikkelingen training selectie HF-gebaseerd design = achterhalen hoe ATCO-team kennis door toekomstige ontwikkelingen beïnvloed wordt en welke gevolgen dat voor ATCOs’ competenties heeft

Amsterdam Airport Schiphol 9 hoogte- instructies via datalink hogte- instructies via RT Datalink Een voorbeeld EC: “Descend to FL 240” Toekomstige ontwikkelingen PLC: “Descend to FL 240” piloot: “Descend to FL 140” incident EC & PLC & piloot: “Descend to FL 240” MMs SMMs communicatie via datalink kan helpen een accurate SMM te vormen ► info moet voor elk verantwoordelijke paartij zichtbaar zijn

Amsterdam Airport Schiphol 10 MMs in ATC Scenario's Het onderzoek SMM in ATC = achterhalen welke kennis ATCO-teams hebben en hoe deze toegepast wordt SMM in ATC Toekomstige ontwikkelingen training selectie HF-gebaseerd design = achterhalen hoe ATCO-team kennis door toekomstige ontwikkelingen beïnvloed wordt en welke gevolgen dat voor ATCOs’ competenties heeft CTA Enquête Lab experimenten Rapport Dissertatie Publicaties Adviezen

Amsterdam Airport Schiphol 11 CTA – Fase 1 Cognitieve Taak Analyse: beschrijft mentale componenten (kennis, mentale processen) nodig voor taakuitvoering observaties documenten analyse interviews

Amsterdam Airport Schiphol 12 Equipment MM Task MM Team Interaction MM Team MM Situational MM Radar screen Falen van het equipement... Procedures Omgevingsfactoren... Rollen & verantwoordelijkheden Communicatiebron... Competenties van teamleden Wederzijdse vertrouwen... Vliegtuiginformatie Tijdgevoelige informatie... TASK TEAM SITUATION Framework SMM *gebaseerd op Cannon-Bowers, J., Salas, E., & Converse, S. (1993).

Amsterdam Airport Schiphol 13 Online enquête – Fase 2 web-based onderzoek ter –evaluatie van het SMM framework –meting van MM overeenkomsten LVNL (ACC & TWR/APP) & MUAC (en-route), N=104 Aanpak: VKLs sorteren ATC relevante concepten in MM categorieën

Amsterdam Airport Schiphol 14

Amsterdam Airport Schiphol 15 Eerste resultaten MM overeenstemming bij de LVNL: = 41% Equipment= 74% Task= 36% Team Interaction= 25% Team= 33% Situational= 42% Overeenstemming met framework = 42% Prestatie= 3.1* * op een schaal van onvoldoende (1) t/m uitstekend (4)

Amsterdam Airport Schiphol 16 Eerste interpretatie Framework aanpassen? Totale overeenstemming is redelijk Team Interaction is aandachtspunt ► oorzaak? interventie/ training? Meting op reflectief niveau! Sharing is niet alleen maar overeenstemming!

Amsterdam Airport Schiphol 17 Experimenteel onderzoek – Fase 3 experimenteel onderzoek –in het lab en tijdens scenario’s onderzoeksvragen TBD –processen/ dynamiek van SMM –toepassing van SMM –in verschillende situaties (tijd druk, communicatie medium, wisselende team leden)

Amsterdam Airport Schiphol 18 To come full circle... Luchtvaartsector (airlines, airports) Europa (SESAR/FABEC) new technologies operational concepts coordination aviation chain competences selection training shared mental models cognitive flexibility organizational models Scenarios Future work Framework

Amsterdam Airport Schiphol 19

Amsterdam Airport Schiphol 20 Twee niveaus