Welkom LOB Helicon Eindhoven VMBO-MBO 20 januari 2016 Marionette Vogels ism Els van de Looveren en Daniëlle Blom
Agenda vandaag Leren door te DOEN: ervaar de 5 loopbaancompetenties Leren IN gesprek MET elkaar: Rol van ‘het voeren van loopbaangesprekken’ als bijdrage aan de ontwikkeling van de leerling/student We gaan vanochtend aan de hand van het voeren van gesprekken met elkaar ( in wisselende duo’s vmbo – mbo collega ) de loopbaancompetenties ‘ervaren’. Het belang van het (leren) spreken van dezelfde taal op vmbo en mbo is van belang om in een doorlopende leerlijn betekenis te kunnen geven aan het ontwikkelen van loopbaancompetenties voor een ‘leven lang leren’.
Enkele gesloten vragen Wie herkent het beeld dat leerlingen en studenten binnen afzienbare tijd stoppen met de opleiding of switchen? Wie heeft een zoon, dochter, neef, nicht die een keer gestopt of geswitcht is met een opleiding? Wie is zelf wel eens geswitcht of gestopt? Wie voert wel eens een loopbaangericht gesprek met leerlingen? Wie spreekt regelmatig met anderen over zijn of haar loopbaan? Wie is bekend met de 5 loopbaancompetenties? Warming up…waar gaat het over…over leren kiezen
Consequenties van keuzes onderzoeken Over leren kiezen Keuze als product: incidenteel, rationeel Alternatieven weten Consequenties van keuzes onderzoeken Strategie gebruiken om voor- en nadelen af te wegen Doel voor ogen hebben (Rees & Bartlett, 1999; Watts & Fretwell, 2004; Phillips,1997; OECD, 2004; RWI, 2008) Keuzemogelijkheden te divers (Dols 2008) Onvoorspelbaarheid toekomst, complexiteit (Krumbolz, 1998) Geen empirische steun voor consistent besluitvormingsproces (Dieleman, 2008) Keuzes maken op langere termijn is moeilijk voor jongeren Het waarom: uitleg dat kiezen een proces ipv een product ‘aanpak’ vereist 28 april 2017
Van: plannen en implementeren van een loopbaan voor je leven Kiezen als proces Van: plannen en implementeren van een loopbaan voor je leven Naar: experimenten en leren 28 april 2017
Line - up Vervolg warming up: ik vraag aan iedereen om voor zichzelf even op te tellen hoeveel (bij)banen men tot nu toe heeft gehad. Daarna in een rij ( op volgorde van aantal banen ) te gaan staan en ik voer héél kort een loopbaangesprek met iemand in het begin, iemand in het midden en iemand aan het einde van de rij
Eisen van de vernieuwing (V)MBO De leerling maakt zijn eigen loopbaanontwikkeling inzichtelijk d.m.v. een (op te bouwen) loopbaandossier (VMBO) De student maakt zijn eigen loopbaanontwikkeling inzichtelijk aan de hand van de 5 loopbaancompetenties (loopbaan-burgerschap MBO) Zowel voor de nieuwe KD’s in MBO als de vernieuwing beroepsgerichte programma’s in VMBO gelden dezelfde 5 loopbaancompeteties als ‘vertrekpunt’ van handelen. Beide onderwijs’types’ moeten aantonen dat zij hier mee aan de slag zijn geweest. 28 april 2017
Zelf aan de slag 28 april 2017
Kern: Loopbaancompetenties Kwaliteitenreflectie Wie ben ik, wat kan ik? Motievenreflectie Wat wil ik, wat drijft mij? Werkexploratie Welk soort werk past bij mij? Loopbaansturing Wat wil ik worden? Kiezen Netwerken Wie kan mij daarbij helpen? Kapstop: de 5 c’s vormen de kern voor de inrichting van je onderwijs, van je loopbaanbegeleidingsleerlijn. Op basis hiervan kies je de instrumenten. Ervaringen van leerlingen koppel je dan ook aan de 5C’s. Daarbij sturen de 5C’s de dialoog.
Kern van het voeren van een loopbaangesprek De leerling/student het beste uit zichzelf laten halen in plaats van het beste van jezelf in de student stoppen
Kwaliteitenreflectie Netwerken (in gesprek met) Wie heb je nodig voor onderzoek over jezelf of werk dat bij je past/ om iets uit te proberen of te bewijzen? Wie zit er in je netwerk? Hoe ziet je netwerk er uit (kwaliteit/kwantiteit) Hoe ga contact leggen? Wat doe je om contact te houden met mensen in je netwerk? Kwaliteitenreflectie (ontdek je talent) Wat deed je hierin heel goed? In welke situatie (binnen of buiten school) deed je dit ook heel goed? Ben je hier altijd al goed Motievenreflectie (ontdek je passie) Wat maakte Loopbaansturing (zelf aan zet) Wat wil je onderzoeken over jezelf/werk? Wat wil je uitproberen, leren en bewijzen? Welke activiteit/ervaring is daar voor nodig (binnen of buiten de school)? Hoe kun je dit organiseren? Waar zit de uitdaging in? Wat is je volgende stap en waar moet het toe leiden (toekomstbeeld)? Wat is er voor nodig om een goede keuze te maken? Hoe hebben eerdere keuzes/activiteiten uitgepakt? Werkexploratie (ontdek je werkplek) 28 april 2017
Kwaliteitenreflectie Ontdek je talent
Kwaliteitenreflectie Beschouwen van de sterke kanten die van belang zijn voor de loopbaanontwikkeling + OEFENING
Voer een loopbaangesprek aan de hand van de volgende vragen Wat heb je onlangs meegemaakt waar je trots op was? Wat deed je hierin heel goed? Doe je dit ook in andere situaties heel goed? Hoe zou je deze kwaliteit noemen? Hoe gebruik je deze kwaliteit in je huidige werk? Duidelijk maken dat we de competenties oefenen ‘aan den lijve’ , vandaar uit gaan we in de loop van de training de vragen toepassen op leerlingniveau. Van belang om na te gaan wat het bij je doet, wat het oplevert aan gespreksstof, wat ‘ervaar’ je bij het voeren van dit gesprek ? ( over en weer )
Motievenreflectie Ontdek je passie
Motievenreflectie Motievenreflectie: beschouwing van de wensen en waarden die van belang zijn voor de persoonlijke loopbaan. Welke waarden in het werk zijn voor jou belangrijk? Welke motieven/leefregels liggen hieraan ten grondslag?
Motievenreflectie Reflecteren op conflicten, dilemma’s, ‘flow’- en geluk-momenten: wat zegt dit over mijn leefregels/waarden en wat betekent dit voor mijn toekomst? Waar ben je afgelopen tijd enthousiast over geweest ? Waar heb je de laatste tijd wakker van gelegen ? Wat zegt dat over je motieven ? Individu, tweetal, plenair: hoe kwam je bij de motieven terecht ?
Ná: 04 ( wat gaat goed, wat kan beter, wat gaat het beste, wat (nog) te doen ? )
Werkexploratie Werkexploratie: op zoek gaan naar ontwikkelingen, uitdagingen, cultuur en problemen in werk(situaties) waar je aan wilt werken op een manier die bij je past
Werkexploratie Breng een eigen dilemma of kritische situatie in je werk in beeld Wat zegt dat over waartoe je je voelt uitgedaagd? Past de uitdaging binnen je huidige beroepscontext? Hoe kun je de uitdaging aangaan?
Kwaliteitenreflectie Werk & Opleidingsbeeld Ervaring Waar was je trots op? Wat heeft indruk op je gemaakt? Wat kon je niet los laten? Wanneer voelde je je super/rot? Keuze Wat is een relevante vervolgstap gezien leervraag of prestatiedoel (binnen of buiten de school) Wat is nog nodig om tot een goede keuze voor sector of opleiding te komen? Actief luistern Valideren Waarderen: kwaliteiten/motieven benoemen Aanzetten tot nadenken Relateren aan andere situaties Laten interpreteren van eigen kwaliteit/motief Kwaliteitenreflectie Wat deed je hierin heel goed? In welke situatie (binnen of buiten school) deed je dit ook heel goed? Ben je hier altijd al goed in geweest? Hoe noem je deze kwaliteit? Motievenreflectie Wat maakte deze ervaring bijzonder? Wat raakte jou? Herken je dit in andere situaties? Wat zegt dat over wat jij belangrijk vindt? Hoe zou je deze waarde/ambitie/leerregel /toekomstdroom willen noemen? Is wat je wilt ook wat je kunt of andersom? IDENTITEIT Zelfbeeld Netwerk Werk & Opleidingsbeeld Toekomstbeeld Prestatiebewijs Werkexploratie Hoe ziet het werk/de opleiding er uit? -wat moet je doen/kunnen/willen? -wat zijn moeilijke aspecten/dilemma’s -hoe wordt hier mee omgegaan? -wat zijn uidagingen/onwikkelingen? Kun en wil jij dit werk/deze opleiding doen? Welke werkzaamheden passen het beste bij jou?
Loopbaansturing Loopbaansturing: loopbaangerichte planning en beïnvloeding van het leer- en werkproces Het gaat hierbij om stappen nemen, onderhandelen, keuzes maken, nieuwe dingen leren en ervaringen opdoen om werk te kunnen doen dat beter bij je past
Loopbaansturing Bepaal een loopbaandoel… Schrijf het doel op een papier Ga aan de ene kant staan en leg het doel aan de andere kant Vraag aan collega’s om drie tips op drie geeltjes te schrijven over wat er moet gebeuren om het doel te bereiken (acties, mensen benaderen, voorwaarden scheppen, dingen leren) Je collega’s geven om beurten een geeltje en jij legt dat neer op de juiste afstand van het doel Enzovoort, net zolang tot je het plan in kaart hebt gebracht Race, reis plaatje als onderlegger
Netwerken Netwerken: contacten opbouwen en onderhouden op de interne en externe arbeidsmarkt gericht op loopbaanontwikkeling Netwerk in kaart brengen, onderzoeken van kwantiteit en kwaliteit van netwerk. Contacten met mensen die je kunnen helpen met je loopbaanontwikkeling bijvoorbeeld met dezelfde passie
Netwerkverlanglijstje Schrijf een vraag of wens op. Geef deze vraag of wens mee aan je buurman of buurvrouw. Je gaat voor je buurman of buurvrouw in deze groep op zoek en komt terug met een concrete tip of contact voor de ander.
Kwaliteitenreflectie Werk & Opleidingsbeeld Ervaring Waar was je trots op? Wat heeft indruk op je gemaakt? Wat kon je niet los laten? Wanneer voelde je je super/rot? Keuze Wat is een relevante vervolgstap gezien leervraag of prestatiedoel (binnen of buiten de school) Wat is nog nodig om tot een goede keuze voor sector of opleiding te komen? Activeren tot netwerken Evt eigen network inzetten Feedback geven op netwerk en netwerken Expertise inbrengen over netwerken Actief luistern Valideren Waarderen: kwaliteiten/motieven benoemen Aanzetten tot nadenken Relateren aan andere situaties Laten interpreteren van eigen kwaliteit/motief Kwaliteitenreflectie Wat deed je hierin heel goed? In welke situatie (binnen of buiten school) deed je dit ook heel goed? Ben je hier altijd al goed in geweest? Hoe noem je deze kwaliteit? Motievenreflectie Wat maakte deze ervaring bijzonder? Wat raakte jou? Herken je dit in andere situaties? Wat zegt dat over wat jij belangrijk vindt? Hoe zou je deze waarde/ambitie/leerregel /toekomstdroom willen noemen? Is wat je wilt ook wat je kunt of andersom? Netwerken Wie heb je nodig voor onderzoek over jezelf of werk dat bij je past/ om iets uit te proberen of te bewijzen? Wie zit er in je netwerk? Hoe ziet je netwerk er uit (kwaliteit/kwantiteit) Hoe ga contact leggen? Wat doe je om contact te houden met mensen in je netwerk? IDENTITEIT Zelfbeeld Netwerk Werk & Opleidingsbeeld Toekomstbeeld Prestatiebewijs RICHTING Loopbaansturing Wat wil je onderzoeken over jezelf/werk? Wat wil je uitproberen, leren en bewijzen? Welke activiteit/ervaring is daar voor nodig (binnen of buiten de school)? Hoe kun je dit organiseren? Waar zit de uitdaging in? Wat is je volgende stap en waar moet het toe leiden (toekomstbeeld)? Wat is er voor nodig om een goede keuze te maken? Hoe hebben eerdere keuzes/activiteiten uitgepakt? Werkexploratie Hoe ziet het werk/de opleiding er uit? -wat moet je doen/kunnen/willen? -wat zijn moeilijke aspecten/dilemma’s -hoe wordt hier mee omgegaan? -wat zijn uidagingen/onwikkelingen? Kun en wil jij dit werk/deze opleiding doen? Welke werkzaamheden passen het beste bij jou? Doorvragen Samenvatten Nagaan wat nog nodig is Aanzetten tot verder onderzoeken Feedback Laten interpreteren van werkzaamheden die passen Activeren tot onderzoeken van zelf en werk Activeren tot experimenteren en bewijzen Helpen formuleren van nieuwe leervraag\prestatiedoel
Loopbaangericht gesprek Waarde Waarde Meerwaarde Van kleine verhalen naar het grote verhaal
Het doel van loopbaanreflectiegesprekken is dat leerlingen/deelnemers een beter zelfbeeld en toekomstbeeld ontwikkelen arbeids / opleidingsbeeld ontwikkelen beseffen dat ze zelf het stuur in handen hebben en kunnen houden en beschikken over een groot netwerk dat onderhouden moet worden wil je het kwalitatief kunnen benutten.
Reflectie (Terugkijken) Terugkijken op deze ochtend: Wat pak jij morgen op? 28 april 2017