De bibliotheek voorbij de horizon Een toepassing van conjointanalyse en de Theorie van Gepland Gedrag op bibliotheekgebruik door jongeren Cedric Stalpers

Opzet Wat is het probleem? Waarom dit probleem bestuderen? Met welke theorie? Met welke onderzoeksmethode? Met welke uitkomsten? En welke conclusies?

Wat is het probleem? Sterke afname van het aantal leden en uitleningen bij openbare bibliotheek (-12% in 5 jaar) Bibliotheken worden als ouderwets beschouwd door tieners Meer dan 40% vernieuwt hun lidmaatschap niet ( jaar) Daarentegen ook substantiële groep die wel loyaal is. Probleemstelling: 1.Wat zijn de belangrijkste determinanten van bibliotheekgebruik onder tieners (13-20 jaar)? 2.Welke veranderingen zijn nodig om bibliotheekgebruik te bevorderen?

Wat is het probleem?

Praktische relevantie “And as the smart ship grew In stature, grace and hue, In shadowy silent distance grew the Iceberg too.” Thomas Hardy Sterk gebrek aan innovatie en innovatieonderzoek in de bibliotheeksector

Theoretische relevantie Methodiek voor innovatieonderzoek ontwikkelen: –Mix van kwalitatief (expertinterviews) –Met kwantitatief (conjointstudie) Replicatie onderzoek Bé Bos (2010) onder jongere doelgroep: –Toepassing Ajzens Theorie van Gepland Gedrag

Theoretical framework Icek Ajzen’s Theory of Planned Behavior (1988) Attitudes: Beliefs about outcomes Social norms: beliefs about opinions and behaviors of others Perceived behavioural control: beliefs about difficulty of behavior Intention (persistence) Actual behavior

Theoretisch kader Attitude: stabiele houding, gebaseerd op eerdere ervaring, correlerend met persoonlijkheid en opvoeding Sociale normen: aanmoediging door vrienden en ouders (introductie, informatie, modelling en positieve associaties) Waargenomen gedragscontrole: waargenomen moeilijkheid, gezien interne vaardigheden (kennis) en externe drempels (openingstijden en reisafstand)

Onderzoeksmethode Determinanten huidig gebruik Gewenste innovaties Operationaliseren belangrijkste determinanten gebruik Diepte-interviews met visionairs, wetenschappers en adolescenten Vragenlijst (survey)Conjointanalyse Beide zijn samengevoegd in 1 vragenlijst onder 393 scholieren voortgezet onderwijs

Methode – huidig gebruik VariabeleVoorbeeldvraagCronbach’s alfa Attitude“De bibliotheek is: ouderwets O O O O O modern.”.84 Sociale norm“Mijn ouders gaan zelden O O O O O vaak naar de bibliotheek.” “Mijn vrienden praten zelden O O O O O vaak over de bibliotheek.” Gedrags- controle “Ik kan makkelijk vinden wat ik zoek.” (intern) “De openingsuren zijn ruim.” (extern).76.57

Methode – innovatie Gewenste innovaties volgens experts en scholieren: –Vergroting aanbod adolescentenromans –eBooks –Mediadossiers –Digitale nieuwsbrief –Verbeteren sfeer en gebouw –Speciale afdeling voor tieners

Methode – innovatie Zes innovaties zijn opgenomen in conjointanalyse, resulterend in 8 scenario’s Conjointanalyse –Indirecte meting om belang te achterhalen –Door deelattributen (innovaties) te vertalen in totaalscenario’s (compleet pakket aan diensten) –Van oordeel over totaal –Wordt belang deelattribuut afgeleid

Waarom moeilijk doen als het makkelijk kan? Directe belangvragenConjointanalyse Respondenten kunnen alles als belangrijk aankruisen. Dwingt tot afweging/ uitruil Rekenkundig heel grof en plat Rekenkundig geavanceerd: regressieanalyse Antwoorden zijn onprecies; geen mogelijkheid tot vraagschatting Antwoorden zijn zeer precies; wél mogelijkheid tot vraagvoorspelling

Voorbeeldvraag conjointanalyse “Bibliotheek 1 heeft de volgende kenmerken: -Een ruim aanbod aan adolescentenromans -eBooks -Mediadossiers -Speciale afdeling voor jongeren, waar je vragen kunt stellen -Geen nieuwsbrief -Het gebouw ziet er nog net zo uit als 20 jaar geleden. Wat is de kans dat je deze bibliotheek zult bezoeken? 1. Zeker niet 2. Waarschijnlijk niet 3 weet ik niet 4. Waarschijnlijk wel 5 zeker wel

Uitkomsten conjointanalyse Belang Mediadossiers22,6% Meer adolescentenromans21,6% Speciale jongerenafdeling20,6% Moderner uiterlijk14,9% Nieuwsbrief14,6% eBooks6,9%

Resultaten regressieanalyse BetaT-waardeSig. Attitude <.01 Invloed ouders <.01 Invloed vrienden <.01 Vaardigheden Ns Mogelijkheden.03.05Ns

Conclusies 1)Wat zijn de belangrijkste determinanten van bibliotheekgebruik? -Attitudes -Invloed van ouders en vrienden -R square = 42.5% 2) Welke veranderingen zijn noodzakelijk om gebruik te bevorderen? -Mediadossiers -Ruimer aanbod adolescentenromans -Speciale jongerenafdeling

Aanbevelingen Theorie van gepland gedrag verklaart bibliotheekgebruik Uitvoeriger schalen nodig voor twee variabelen Determinanten attitude jegens bibliotheek? Combinatie kwalitatief (expertinterviews) en kwantitatief (conjointanalyse) bruikbaar voor genereren ideeën en prioriteren veranderingen