GEINDIVIDUALISEERD PROJECT VOOR MAATSCHAPPELIJKE INTEGRATIE Jan Depauw – Prof. Kristel Driessens (KdG) Louise Méhauden – Prof. Abraham Franssen (USL) Een onderzoek in opdracht van POD Maatschappelijke Integratie

Inhoud 1. Onderzoeksopzet 2. De functionaliteit van het GPMI – Voor maatschappelijk werkers – Voor cliënten 3. Voorstellen tot methodische versterking 4. Voorstellen voor administratieve vereenvoudiging 5. Draagvlak voor uitbreiding van doelgroepen en gemeenschapsdienst? 6. Vragen en discussie.

1. Onderzoeksopzet Kwantitatief –Web-enquête bij alle OCMW’s (556 respondenten) Kwalitatief: – Open vragen in web-enquête. –Diepgaande bevraging van 16 OCMW’s: 6 Vlaamse - 6 Waalse - 4 Brusselse OCMW’s. Diversiteit (steden, landelijke gemeenten, over provincies gespreid) 16 focusgroepen + individuele interviews met hoofden en clïënten – totaal: 84 professionals en 20 cliënten – Experten-seminarie (12 deelnemers)

Responsgraad

Participatiegraad op niveau respondenten 09/07/15 Percentage Hoofd-Maatschappelijk- Werker 14 Maatschappelijk werker 73 Voorzitter 1 Secretaris 2 Hoofd sociale dienst 8 Andere 2 Totaal100

2 Functionaliteit van GPMI Factoranalyse geeft aan dat er drie ‘houdingen’ te onderscheiden zijn. – GPMI als administratieve formaliteit – GPMI als contractueel ondersteunend kader – GPMI als begeleidingsinstrument. Conclusie: een GPMI is voor de meerderheid van de respondenten een ondersteunend kader dat in zich de potentie heeft van een begeleidingsinstrument. 09/07/15

GPMI als ‘administratieve formaliteit’ 4 uitspraken die verwijzen naar het verplichte en gestandaardiseerde karakter van een GPMI. De meningen zijn verdeeld: 50/50. Interpretatie: de helft slaagt er in een ‘eigen’ invulling aan het GPMI te geven.

GPMI als ‘contractueel kader’ 5 uitspraken die verwijzen naar zaken als het noteren van wederzijdse verwacht- ingen, afspraken en engagementen. De meningen minder sterk verdeeld: meer dan 75% ziet GPMI als contractueel onder- steunend kader.

GPMI als ‘begeleidingsinstrument’ 7 uitspraken die verwijzen naar het faciliteren van intensievere begeleiding, zoeken naar krachten, honoreren van inspanningen, enz… 75% van de respondenten is dit idee genegen

Het cliëntperspectief Gebrek aan info en verstaanbaarheid Sterke druk en te snel (niet klaar voor) Ervaren uitgangspunt: Wantrouwen Verzakelijking Gebrek aan ondersteuning bij onderhandeling Duidelijke doelen en afspraken Voorwaarden én (keuze)mogelijkheden Belang van respectvolle evaluatie Gezamelijke zoektocht naar wat mogelijk is en meerdere kansen

3. Voorstellen tot methodische versterking Ondersteuning door Federaties Bijscholing in Methodiek ‘taakgericht werken’ Ondersteuning door POD-MI Leesbare en verstaanbare modellen als inspiratie aanbieden Aan sociaal werk aangepast evaluatie-instrument (bv. Empowermentmeter) – belang van vergelijkbaarheid gegevens Ondersteuning op OCMW Supervisie rond opvolging gpmi OCMW in regie-functie – Samenwerking met derden versterken – Voldoende divers aanbod aan integratiemogelijkheden (arbeid en ondersteund vrijwilligerswerk

3. Voorstellen methodische verbetering Transparantie en communicatie over richtlijnen van OCMW Positie van cliënt versterken Meer systematische inzet van steunfiguur/ gekwalificeerde derde (vanuit vereniging, juridische dienst, hulpverleningsorganisatie, vakbond, jeugdwerk…) Duidelijke informatie over de rechten en de mogelijkheden om ze te garanderen (beroep, bedenktijd, horen bij de Raad)

4. Voorstellen voor administratieve vereenvoudiging 09/07/15

Sancties Een gedeeltelijke schorsing wordt volgens meerderheid (79%) zelden (40%) of nooit (39%) uitgesproken. 13,5% (van 436 respondenten) ook ‘andere’ sancties genomen worden.

Sancties Als er sancties worden genomen komen de sancties van 1 maand frequent voor (59%) en die van 3 maanden nauwelijks (96%).

4. Voorstellen voor administratieve vereenvoudiging  Slimme verbindingen maken.  Via info in clientopvolgsysteem GPMI kunnen opmaken – doelstellingen en acties worden gecopieerd in GPMI –model in eenvoudige en toegankelijke taal opgesteld (zie experimenten in Kortrijk en Gent)  Opvolging van acties in dossier  bij verlenging een annex toevoegen ipv een nieuw GPMI opmaken  Handtekeningen  Maatschappelijk werker en cliënt, geruggesteund door hoofdmaatschappelijk werker – ter kennisgeving aan Raad/Voorzitter  de termijnen te versoepelen (tot 3 maanden na instelling leefloon voor opmaak GPMI – regelmatige begeleidingsgesprekken met opvolging via dossier – elke 6 maanden evaluatieverslag)  leesbaarheid voor cliënten vergroten

Voorstellen ivm sanctieprocedure Versoepeling van de sanctie-procedure Weloverwogen en goed beargumenteerd oordelen over voorstel tot sanctie (in overleg beslissen) Formele aanmaning en hoorrecht behouden Kortere schorsingen implementeren (bv. Ook van 1 week) Transparantie over aard van de sanctie in het GPMI Schorsing onmiddellijk kunnen laten ingaan na hoorzitting Voorzien in meer inhoudelijke inspectie en externe evaluatie op de billijkheid van de afspraken (inspectiedienst of arbeidsrechtbank)

5. Doelgroepen: huidige praktijk 09/07/15

5.Doelgroep: uitbreiding gewenst? 4 op 10 vindt uitbreiding zinvol. Andere groep dan wie al ruimere doelgroep betrekt.

5. Het GPMI voor welke doelgroepen? Veralgemening naar alle gebruikers – Als informatiekanaal: duidelijk geformuleerd standaardformulier over rechten en plichten bij aanvraag leefloon Thematische uitbreiding van het GPMI – Sociale activering (met extra financiële ondersteuning) Huisvesting: daklozen; Begeleid wonen; Aanvraag referentie-adressen Budgetbeheer Gezondheid: verslaafden, psychische of psychiatrische problematieken Ondersteuning van de zorg voor kinderen Zinvolle vrijetijdsbesteding uitbouwen – vorming Vrijwilligerswerk (goed begeleid en in statuut van vrijwilliger) – Socio-professionele activering Opleiding Arbeidstrajectbegeleiding Gebruik van GPMI « van geval tot geval » met extra financiële ondersteuning – Alle cliënten die een intensievere begeleiding nodig hebben – Cliënten bij wie afspraken maken moeilijk loopt of die weigeren mee te werken

GPMI voor sociale activering? Bewust van maatschappelijke kwetsbaarheid – ver van arbeidsmarkt Vraagt goede opvolging en begeleiding Nood aan gedifferentieerd aanbod dat mensen motiveert – op maat van mensen Geen schorsing van leefloon aan koppelen – alternatieve sancties/beloningssystemen Extra financiële ondersteuning!

5 Gemeenschapsdienst 09/07/15

Modaliteiten gemeenschapsdienst 09/07/15

5. Inlassen van «gemeenschapsdienst» in het GPMI? Prioritair inzetten op: Belang van kwaliteitsvol, rechtvaardig betaald werk, volwaardige jobs – geen vervangarbeid (een-eurojobs/workfare) Artikel 60 en degelijke tewerkstelling Voldoende toeleidingsmogelijkheden naar sociale tewerkstelling, arbeidszorg, Begeleid vrijwilligerswerk (belang van leerkansen en succeservaringen) – beantwoordend aan talenten en wensen van cliënten - voldoende aanbod op maat met voldoende ondersteuning: MAAR: – Vrijwilligerswerk moet vrijwillig blijven – Toepassing van vrijwilligersdecreet (verzekering, vergoedingen…)