ONDERZOEK EN (ONDER) HANDELEN MET CO-CREATIE Adrie Winkelaar, chemicus en andragoloog Kring Andragologie

MIJN ACHTERGROND Studies: Chemische Technologie: Organische chemie ( ) Andragologie: Volwassenen Educatie ( ) Neurowetenschap: Hoe werkt motivatie (2008 – heden) Betaald werk: Productontwikkeling AkzoNobel: Coatings ( ) Technisch secretaris Verfindustrie ( ) Coating Technologie Consultancy ( heden) Onbetaald: Kaderlid Industriebond FNV (1976 – heden) Buurt: stadsvernieuwing, bewonersparticipatie (1979 – heden) Kerk: diaconie, materiële en geestelijke noden (1997 – heden) Kring Andragologie

(FASERING) PRAKTIJKGERICHT ONDERZOEK MET CO-CREATIE 1. Onderzoek van een complex maatschappelijk probleem 2. Vaststellen onderzoeksdoel en onderzoeksopzet 3. Formuleren theorie en hypothese 4. Methode van dataverzameling 5. Planning van dataverzameling 6. Uitvoering van dataverzameling 7. Data-analyse 8. Verslaggeving 9. Plan van aanpak 10. Oplossen van probleem Kring Andragologie

1. Onderzoek van een complex maatschappelijk probleem: 2 casussen Casus 1. Werkloosheid onder vooral jongeren (begin jaren ’80). Kan door korter werken van de werkenden ruimte worden gecreëerd voor anderen (arbeidstijdverkorting)? Casus 2. Kerken lopen leeg (1995 – 2015). Kerken zijn opvangplaatsen voor mensen met materiële en geestelijke noden (vluchtelingen, voedselbanken, schuldhulpmaatjes, geestelijke verzorging, etc). Hoe kan deze rol van de kerken - diaconie genoemd – behouden blijven en (verder) ontwikkeld worden binnen de Wmo? Kring Andragologie Instellen onderzoeksgroep met belanghebbenden met verschillende achtergronden

Bij een complex maatschappelijk probleem moeten belanghebbenden betrokken worden door “onderzoek en co-creatie” voor het creëren van oplossingen en het verkrijgen van draagvlak 2. Vaststellen onderzoeksdoel en onderzoeksopzet Kring Andragologie Casus 1. Kaderleden van de toenmalige Industriebond FNV waren bereid bij Akzo ( werknemers in Nederland bij 40 vestigingen) een onderzoek uit te voeren naar de mogelijkheden om ATV in te voeren. Casus 2. Actieve kerkmensen doen onderzoek naar materiële en geestelijke noden in hun regio om oplossingen te creëren en om professionals vanuit de Wmo te betrekken

Praktijkgericht onderzoek naar een complex maatschappelijk probleem staat gelijk aan Actie-onderzoek: het oplossen van praktische problemen én Agologisch onderzoek: emancipatorisch en zelf- oplossend (belanghebbenden zijn onderzoekers) Praktijkgericht onderzoek leidt tot praktisch en/of theoretisch producten Praktisch: oplossingsgericht (regels voor handelen) of strategisch gericht (suggesties voor handelen). Theoretisch: Is oorzaak gericht en variant gericht 3. Formuleren van theorie en hypothese Kring Andragologie Casus 1. Is een 36-urige werk-week voor alle werknemers bij Akzo haalbaar en zo ja, hoe? Casus 2. Kunnen kerkmensen door onderzoek naar materiële en geestelijke noden in de eigen regio een plaats verwerven binnen de Wmo

Casus 1. Het inventariseren door “kaderleden” (80) van de Industriebond FNV bij Akzo door gesprekken op de werkvloer (research, productie, administratie, verkoop) met rapportage formulieren om aan te geven hoeveel nieuwe arbeidsplaatsen gecreëerd kunnen worden per vestiging Casus 2. Door “actieve kerkmensen” een steekproef onder de plaatselijke bevolking te laten houden met enquête formulieren en regio-statistieken te verzamelen en te analyseren 4. Methode van dataverzameling Kring Andragologie Door gesprekken te voeren met belanghebbenden met rapportage formulieren en met enquête formulieren

RAPPORTAGE FORMULIER (CASUS 1) Kring Andragologie Vestiging: ……………………………….. Totaal aantal werknemers: ….. Aantal in productie, incl. controle: …..Hoeveel functies: ….Hoeveel in elke functie: …. Aantal in inkoop, planning, etc”: …..Hoeveel functies: ….Hoeveel in elke functie: …. Aantal in verkoop, marketing, etc.: ….Hoeveel functies: ….Hoeveel in elke functie: …. Aantal in development en support:..…Hoeveel functies: ….Hoeveel in elke functie: …. Hoeveel extra in productie bij ATV: ….. Hoeveel extra in inkoop en administratie bij ATV: ….. Hoeveel extra in verkoop en marketing bij ATV: ….. Hoeveel extra in en development support bij ATV:..… Wat zijn de knelpunten in productie: …………………………………………………………………………………………… Wat zijn de knelpunten in inkoop en administratie: ………………………………………………………………….. Wat zijn de knelpunten in verkoop en marketing: ……………………………………………………………………… Wat zijn de knelpunten in development en support: …………………………………………………………………

ENQUÊTE FORMULIER (CASUS 2) Aankruisen wat van toepassing is: 1.Vragen over persoonlijke situatie: leeftijd, relatie, kerkelijk, opleiding, beroep, inkomen 2.Vragen over de leefsituatie: woning, werk, contacten, afhankelijkheid, mobiliteit, gezondheid, medicijngebruik, schulden, huishouden, rondkomen 3.Vragen over de geestelijke gezondheid: slapen, eenzaamheid, druk in ‘t hoofd, praten met anderen, ergens over inzitten, zelfvertrouwen, bang voor de dood 4.Vragen over wat men doet aan geestelijk welzijn: contacten, geloof, boeken lezen, krant lezen, TV kijken, Internet bezoeken, politiek volgen 5.Wat doet men voor anderen (niet familie): vragen hoe het gaat, klusjes doen, belangstelling tonen voor geloof, helpen met problemen 6.Vragen over of men gelukkig is: zelf, partner, kinderen

Casus 1. Met 80 kaderleden: BLG (4 – 5 kaderleden) per vestiging, divisie kadergroep (6 – 8 kaderleden) en centrale kadergroep (12 kaderleden) Casus 2. Met 15 actieve kerkmensen en 500 enquête formulieren in alle wijken/straten van Heemskerk: formulier afgeven en ophalen 5. Planning van dataverzameling Kring Andragologie In een aantal maanden met enkele tientallen “actieve en geschoolde betrokkenen”; daarna uitwisseling van ervaringen en discussiëren over resultaten en oplossingen

Casus 1. Inventarisatie van functies en gesprekken op afdelingen met rapportage formulieren bij 40 vestigingen bij Akzo Nederland (30.000) Casus 2. Inventarisatie van materiële en geestelijke noden met enquête formulieren middels steekproef van 500 huishoudens op een totaal van huishoudens (Heemskerk) 6. Uitvoering van dataverzameling Kring Andragologie Onderzoeksgroep aangevuld met belanghebbenden

Casus Rapportage formulieren (40 vestigingen) geven inzicht in de mogelijkheden van ATV per vestiging, per divisie en voor Akzo Nederland. Casus Enquête formulieren geven inzicht in de materiële en geestelijke noden van de plaatselijke bevolking. 7. Data-analyse Kring Andragologie Onderzoeksgroep eventueel aangevuld met enkele experts voor verwerking

Casus 1. De resultaten van het ATV onderzoek werden ingebracht in de cao- onderhandelingen; de financiering én suggesties voor het oplossen van de knelpunten werden vooraf bediscussieerd Casus 2. De resultaten van het onderzoek naar materiële en geestelijke noden worden teruggekoppeld naar de kerken (het ontwikkelen van betrokkenheid van kerkmensen) en ingebracht namens de kerken bij maatschappelijke organisaties en plaatselijke politiek 8. Verslaggeving Kring Andragologie Onderzoeksgroep stelt (onder)handelingsvoorstel op: onderhandelingsbrief of besprekingsnotitie voor vervolgoverleg

Casus 1. Experiment bij Akzo ging in 1986 van start om een 36-urige werkweek te realiseren voor iedereen. Als de werktijden gelijk blijven, moeten de uren gespaard kunnen worden (ATV-dagen). Waar een 4 ploegen dienst aanwezig is, kan worden overgegaan op een 5 ploegen systeem Casus 2. In Heemskerk blijkt in % van de huishoudens materiële noden te hebben; 20% is gestrest en leeft in eenzaamheid; 60% is gelukkig. De oplossing is het activeren van “schuldhulpmaatjes” en “geestelijke verzorging” in de buurt 9. Plan van aanpak Kring Andragologie Onderzoeksgroep stelt strategie vast om oplossingen te realiseren

Casus 1. Groot draagvlak én acceptatie door werkgevers dat ATV meer werkgelegenheid biedt. De kosten kunnen uit de gebruikelijke loonsverhoging en winstdelingsregelingen gefinancierd worden Casus 2. Kerken zijn de “vindplaatsen” van geestelijke en materiële noden indien “praktijkgericht onderzoek met co-creatie” wordt gestimuleerd én geaccepteerd als onderdeel van het religieus-zijn (diaconie) 10. Oplossen van probleem Kring Andragologie Onderzoeksgroep publiceert mogelijkheden (handelingsvoorschriften) om samen met de achterban een groter draagvlak te realiseren

WAAR VINDT DE MEESTE CO-CREATIE PLAATS BIJ MET PRAKTIJKGERICHT ONDERZOEK 1. Onderzoek van een complex maatschappelijk probleem met belanghebbenden en co-creatie? 2. Vaststellen onderzoeksdoel en onderzoeksopzet met belanghebbenden en co-creatie? 3. Formuleren theorie en hypothese met belanghebbenden en co-creatie? 4. Methode van dataverzameling met belanghebbenden en co-creatie? 5. Planning van dataverzameling met belanghebbenden en co-creatie? 6. Uitvoering van dataverzameling met belanghebbenden en co-creatie? 7. Data-analyse met belanghebbenden en co-creatie? 8. Verslaggeving met belanghebbenden en co-creatie? 9. Plan van aanpak met belanghebbenden en co-creatie? 10. Oplossen van probleem met belanghebbenden en co-creatie? Kring Andragologie

INBRENG VAN CO-CREATIE BIJ DE TWEE CASUSSEN Kring Andragologie

STELLINGEN Kring Andragologie 1. C omplexe maatschappelijke problemen kunnen door praktijkgericht onderzoek en het betrekken van belanghebbenden en co-creatie worden opgelost 2.De onderzoekers (of belanghebbenden met onderzoekskennis en - ervaring) genereren co-creatie in de verschillende fasen van het onderzoek, maar zijn ook betrokken bij vergroten draagvlak en het implementeren van oplossingen 3.Onderzoekers hebben de neiging om alleen de data te verzamelen, een analyse te maken en voorstellen te doen; bij complexe maatschappelijke problemen is dat té beperkt (te weinig)

ERVARINGEN VAN DE DEELNEMERS AAN DE WORKSHOP Wat zijn jullie ervaringen met co-creatie? Geef dit aan bij de 10 fasen van praktijkgericht onderzoek Wat zijn de overeenkomsten en verschillen van jullie ervaringen met de twee gepresenteerde casussen? Zijn er verschillen tussen de verschillende onderzoeksdomeinen (gezondheidszorg, onderwijs, vakbond, kerk, etc.) Welke knelpunten doen zich voor bij co-creatie? Hoe zijn die op te lossen? Kring Andragologie