NINTES Netherlands Institute for New Technology, Economic and Social studies Nintes Experience 17 januari 2007 Passie en Binding: Stakeholders Samen Sterk! © NINTES juni ’16

2 Inleiding Succesvolle bedrijven groeien en een groeiend bedrijf heeft steeds meer klanten. Klanten die steeds meer wensen hebben en prijsbewust kiezen. Die klanten worden geholpen door medewerkers in een groter groeiend bedrijf. Medewerkers met ambities en talenten voor wie steeds meer te kiezen valt. The War on Talent noemen velen het; de vraag naar hoger opgeleide mensen neemt toe en er is niet voldoende aanbod om aan die vraag te voldoen. Grote organisaties gaan dus moeilijke tijden tegemoet als het om hun talent gaat. Welk alternatieven hebben zij, wat kunnen ze veranderen om zichzelf opnieuw aantrekkelijk te presenteren? Hoe krijgen zij passie en gedrevenheid bij jonge talenten terug? Succesvolle bedrijven zijn aantrekkelijk voor investeerders, investeerders die op korte en op lange termijn rendement willen realiseren. Succesvolle bedrijven willen duurzaam competitief zijn en moeten investeren in innovatie en kwaliteit. Bedrijven acteren in een sociaal-maatschappelijk krachtenveld dat hen vraagt transparant en verantwoord te opereren. Hoe opereren bedrijven in dit multi-actor krachtenveld? Hoe klantgericht zijn bedrijven, hoe zorgen zij dat klanten tevreden blijven? Hoe zorgen zij dat medewerkers passie (kunnen) hebben in alles wat zij voor hun bedrijf doen? Medewerkers die vragen om kennis en opleiding? Medewerkers die graag zichzelf willen zijn op hun werk? Hoe kunnen ondernemers tegelijkertijd voldoen aan de rendementseisen van investeerders /aandeelhouders op korte en lange termijn? Gaan kostenbewust opereren, kwaliteit en innovatie wel samen? Hoe past dit in een krachtenveld waarin de samenleving een grotere rol voor zich opeist? Kortom hoe kan passie en binding een centrale plaats krijgen in de organisatie? Drie inleiders gaan ieder in op de rol van Passie in hun respectieve organisatie en activiteiten!

3 Rene Paas (Voorzitter CNV) is sinds 2005 voorzitter van het CNV. Hij vertegenwoordigt het CNV in polder, politiek en publiek. Hij wil dat het CNV voor veel mensen bijdraagt aan het plezier in hun werk. Soms door werk- en inkomenszekerheid te vergroten. Vaak door mensen een handje te helpen om kansen te benutten en zelf iets aan hun positie te verbeteren. Na het behalen van zijn VWO diploma aan de Christelijke Scholengemeenschap in Emmeloord, studeerde Paas Bestuurswetenschappen en Nederlands Recht aan de Rijksuniversiteit Groningen. Na zijn studie werkte hij kort op de universiteit en werd vervolgens medewerker bestuurszaken bij de gemeente Roden. Van 1992 tot 1996 werkte René Paas als organisatieadviseur bij BDO Management Consultants. Daar gaf hij strategische adviezen aan overheden, onderwijs- en zorginstellingen. In 1990, nog tijdens zijn studie, werd René Paas lid van de Groningse gemeenteraad voor het CDA. Hij werd in 1994 fractievoorzitter en was in 1998 en 2002 lijsttrekker bij de verkiezingen. In 1996 werd hij wethouder van Groningen. Hij beheerde de portefeuilles stadsbeheer en milieu, volksgezondheid, sport en internationale betrekkingen. Hij bestuurde regionale en nationale samenwerkingsverbanden op het gebied van milieu en gezondheid. Hij leidde een commissie die de Minister van VWS adviseerde over heroïnebehandeling voor zwaar verslaafden. Paas schreef twee keer mee aan het verkiezingsprogramma van het CDA (in 1994 en 2002) Hij was redacteur van Christen Democratische Verkenningen, het tijdschrift van het Wetenschappelijk Instituut. Hij was diaken van de Nieuwe Kerk in Groningen. Hij zingt graag (bij voorkeur Bach) en is voor een roeier verontrustend weinig op het water. Hij is getrouwd met Ruth Peetoom en vader van drie jonge kinderen.

4 Inleiding Rene Paas “Wie is er lid van de vakbond?” en “Wat is herkenbaar aan de vakbond?” Mannen in te strakke t-shirts die roepen om ‘aktie’! Dat is ook de vakbond! Maar inmiddels is er meer, het CNV kent drie kernthema’s: ­ werkzekerheid ­ inkomenszekerheid ­ plezier in je werk Passie in de Polder: Slauerhoff zegt daarover (uit ‘In Nederland’) ‘...In Nederland wil ik niet blijven, Ik zou dichtgroeien en verstijven. Het gaat mij daar te kalm, te deftig, Men spreekt er langzaam, wordt nooit heftig, En danst nooit op het slappe koord. Wel worden weerloozen gekweld, Nooit wordt zoo ’n plompe boerenkop gesneld, En nooit, neen nooit gebeurt een mooie passiemoord.’

5 Inleiding Rene Paas (2) Passie en polderen kennen een moeizame verhouding ­ Nederland heeft een reputatie in het buitenland dat we veel praten, ‘polderen’ (maar we praten het niet kapot) ­ Wat is het alternatief? Over de kling jagen van de discussie met alle gevolgen van dien ­ Polderen kent een historie, het gezamenlijk verdedigen van de dijken ­ Juist op dit historisch fundament boekt menig kabinet succes ­ Beste van twee werelden wordt gecombineerd met meer passie voor de polder (wel erg modieus) Maar wat betekent passie nu voor ons? ­ Brood op de plank? ­ Iets bij willen dragen ­ Waardering oogsten voor je werk? De onderhandelingen in de krant lezen als een sportuitslag. Essentie is een anderde: ­ de start is spannend ­ na 20 jaar vragen we elkaar; ‘hoe lang moet jij nog?’ (we geven nog antwoord ook)

6 Inleiding Rene Paas (3) ­ Voorstel is dat WIJ afspreken onze nek uit te steken (‘de kansen te verzilveren’) om passie en zin in je werk een centrale plaats te geven: ­Werk-prive in balans ­Transparantie ­Waardering ­ Bedrijven zijn er niet alleen voor aandeelhouders, maar ook voor hen die het menselijk kapitaal verschaffen!

7 Bart van Schriek (Member of the Board Stage Entertainment) is vice voorzitter van de Raad van Bestuur van Stage Entertainment, het internationale live entertainment bedrijf opgericht door Joop van den Ende in Zijn belangrijkste verantwoordelijkheden zijn Financiën en International Business Development. Hij werkt bij Stage Entertainment vanaf het eerste begin en is de laatste jaren verantwoordelijk geweest voor de internationale expansie naar Duitsland, Spanje, Rusland, Italië en Frankrijk. Bart van Schriek studeerde economie aan de Universiteit van Groningen en is Register Accountant (RA. In de eerste jaren van zijn carrière bekleedde Bart senior financieel management posities bij Electronic Data Systems (EDS) en Unisource. Stage Entertainment exploiteert op dit moment negen theaters in Duitsland, drie in Madrid en drie theaters in Nederland. In de herfst van 2004 is het vijftheater complex New World Stages geopend in New York, Manhattan. Nieuwe theaters worden gebouwd in Amsterdam, Munchen en Madrid. Het bedrijf heeft een exclusief partnership met Disney Theatrical Worldwide om The Lion King, Beauty and the Beast en Aida te presenteren in Duitsland, Nederland en andere continentaal Europese landen. In juli 2003 breidde het bedrijf haar theateractiviteiten uit naar Spanje. In april 2004 tekende Stage Entertainment een overeenkomst met Littlestar, het producerende bedrijf achter Mama Mia! om lokale versies van de musical door Europa te presenteren. Eind 2004 startte de activiteiten in Moskou met een succesvol jaar voor Cats en de start van Mama Mia! in de herfst van In 2005 startte Stage Entertainment op de Franse markt door Theater Mogador in parijs aan te kopen en de lancering van Cabaret in de Folies Bergère voor herfst Het bedrijf heeft de intentie om in de tweede helft van 2006 te starten op de Italiaanse musical markt.

8 Inleiding Bart van Schriek Stage Entertainment is het internationale live entertainment bedrijf opgericht door Joop van den Ende in Stage Entertainment exploiteert op dit moment negen theaters in Duitsland, drie in Madrid en drie theaters in Nederland. In de herfst van 2004 is het vijftheater complex New World Stages geopend in New York, Manhattan. Nieuwe theaters worden gebouwd in Amsterdam, Munchen en Madrid. Het bedrijf heeft een exclusief partnership met Disney Theatrical Worldwide om The Lion King, Beauty and the Beast en Aida te presenteren in Duitsland, Nederland en andere continentaal Europese landen. In juli 2003 breidde het bedrijf haar theateractiviteiten uit naar Spanje. In april 2004 tekende Stage Entertainment een overeenkomst met Littlestar, het producerende bedrijf achter Mama Mia! om lokale versies van de musical door Europa te presenteren. Eind 2004 startte de activiteiten in Moskou met een succesvol jaar voor Cats en de start van Mama Mia! in de herfst van In 2005 startte Stage Entertainment op de Franse markt door Theater Mogador in Parijs aan te kopen en de lancering van Cabaret in de Folies Bergère voor herfst Het bedrijf heeft de intentie om in de tweede helft van 2006 te starten op de Italiaanse musical markt. Jaarlijks ontvangt Stage entertainment 12 miljoen bezoekers en heeft een omzet van ongeveer €600 miljoen. Naast theatershows en het exploiteren van theaters heeft Stage Entertainment ook een ticketing bedrijf en verkoopt jarlijks ongeveer 27 miljoen tickets. Stage entertainment is een zeer decentraal georganiseerd bedrijf met een kleine raad van bestuur, waarin Barty van Schriek de CFO rol vervult.

9 Inleiding Bart van Schriek (2) ­ Passie zonder plankenkoorts? Onmogelijk, er is altijd een vorm van spanning aanwezig. Wat is de betekenis van passie binnen Stage Entertainment? ­ DNA van het bedrijf ­Management verantwoordelijk om het bedrijf scherp te houden op dat de buitenkant (glitter & glamour) niet echt is. Product is een belevenis product, de passie moet niet doorschieten! ­ Gepassioneerde DGA ­Joop van de Ende is emotie, betrokkenheid, persoonlijk, tomeloze ambitie, ondernemen is alles, de artiest is alles ­Uitdaging is als management om deze passie te absorberen, maar tegelijkertijd op afstand te blijven en los te komen van de eigenaar (vb. In Nederland is er veel kaartverkoop op de reputatie van Joop van den Ende, 80% van de omzet komt uit het buitenland, waar Van den Ende minder bekend is!) ­ Overdragen van passie aan de kernteams in buitenlandse business (Nederland is 20% van de omzet, buitenland vertegenwoordigd 80% van de omzet.) ­ Kernwaarden voor Stage Entertainment zijn flexibiliteit, verantwoordelijkheid en ambitie, maar passie blijft de belangrijkste. Dat uit zich in korte lijnen, geen RvCommissarissen, ervaring en energie.

10 Jan Willem Baud (Directievoorzitter NPM Capital) Jan Willem Baud studeerde algemene economie aan de Rijksuniversiteit in Groningen. Van 1977 – 1983 werkte hij in diverse functies (o.a. in Londen) voor Shell. Na zijn carrière bij Shell adviseerde hij bedrijven als consultant bij Horringa & De Koning, waarna hij in 1989 algemeen directeur werd van Fico Tooling, een dochter van ASM. Fico maakt hoogwaardige gereedschapsmachines voor de halfgeleider-industriemarkt en behaalde daarmee een omzet van bijna E 100 miljoen. In 1997 werd Jan Willem algemeen directeur van Triple-P een automatiseringsbedrijf, genoteerd aan de NASDAQ in de VS. Jan Willem Werd aangetrokken door de commissarissen als COO. Hij werd CEO en heeft een opzienbaarlijke turnaround verricht. Vanaf 2002 tot op heden is Jan WIllem Directievoorzitter NPM Capital (Participatiemij). Jan Willem is gehuwd en heeft drie kinderen.

11 Inleiding Jan Willem Baud Passie heeft altijd een centrale rol ingenomen in de carrière van Jan Willem Baud. Dat is tevens de belangrijkste reden om voor NPM Capital te kiezen. NPM laat zich kenmerken door: ­ ondernemerschap (zelf er op uit gaan, initiatief nemen) ­ echte mensen business (investeren in bedrijven draait om verhoudingen tussen mensen) Waarmee verdient NPM Capital zijn geld eigenlijk? ­ Luie aandeelhouders die geen aandacht schenken aan hun deelnemingen. ­Voorbeeld is HAK dat van Heinz werd gekocht (binnen 24 uur waren alle herinneringen aan Heinz door het personeel verwijderd!) Non-core bedrijven verpieteren, private equity investeert waardoor de returns stijgen. ­ Management investeert mee, in aandelen niet in opties (free ride), daarmee zijn de belangen van de investeerder en het management aligned. ­ Lange termijn visie: dat is niet 5 a 6 jaar, maar jaar investeren, anders is een exit niet mogelijk (perspectief bieden voor een volgende investeerder!)

12 Discussie Welke bedrijven zouden een voorbeeld zijn, waar passie duidelijk aanwezig is (bij de CEO of bestuursvoorzitter?) ­ Fugro: in 25 jaar zeer sterk gegroeid tot een wereldspeler (Gerrit Jan Kramer) ­ Aalberts Industries (Jan Aalberts) (beiden hebben een sterke leider) Hoe voorkomen we dat de huidige overregulering en het overmatige toezicht bedrijven ‘passieloos’ maakt? ­ dit is een ‘uitwedstrijd’, door regulering (certificering) worden we risico-avers, fouten worden afgestraft, in plaats van ondernemerschap te belonen, mensen worden van hun vak beroofd! ­Overmaat aan regelgeving in Nederland, Europese Unie, etc leidt tot bureaucratie en een einde aan de creativiteit ­Regelzucht is niet exclusief aan Nederland of de EU, in de VS komt men inmiddels terug van de vele regels. ­Stage Entertainment kent geen Raad van Commissarissen, volledig privaat gefinancierd, verhoogt de focus, stimuleert de expansie ­ Hoe kunnen we deze doorgeschoten regelzucht terugdringen? En de passie terugbrengen in het bedrijfsleven!