‘IK HEB IETS VAN AUTSIME OF ZO…’ Psycho-educatie voor slimme jongeren met ASS van der Meijden Sandra van der Stegen Ber

Inhoudstafel ◦ Samenvatting ◦ Inleiding ◦ Jongeren met ASS bij Bascule Extern ◦ Psycho-educatie ◦ Waarom is psycho-educatie over Ass belangrijk ? ◦ ‘Ik ben speciaal’ in de praktijk ◦ Aanpassingen programma ◦ De persoonlijkheid ◦ Informatieverwerking ◦ Anders zijn ◦ Gebruik omgeving ◦ De keuze voor individuele aanpak ◦ De begeleidingsstijl ◦ De boodschap is nooit wat het lijkt ◦ Sturen en motiveren in het contact ◦ De trainer als klankbord

Inhoudstafel ◦ Resultaten ◦ Follow-up ◦ Conclusies en nieuwe ontwikkelingen ◦ Literatuur

Samenvatting ◦ Bascule Extern ◦ Cluster 4-school onderwijs op havo/vwo- niveau ◦ Kinder- en jeugdpsychiatrisch centrum De Bascule ◦ Peter Vermeulen ◦ ‘Ik ben speciaal’ methode

Inleiding ◦ Bascule Extern ◦ Intelligent jongeren ◦ jaar ◦ ASS ◦ Havo/vwo- niveau ◦ Behandeling : Ik ben speciaal 2 ◦ Peter Vermeulen ◦ Inhoud ◦ Toetsing ◦ Aanpassingen ◦ Over de auteurs ◦ Drs van der Meijden Sandra ◦ Drs van der Stegen Ber

Jongeren met ASS bij Bascule Extern ◦ DSM- IV range van ASS ◦ Klassiek autisme ◦ PDD-NOS ◦ Stoornis van Asperger ◦ MCDD (multiple complex development disorder) ◦ Cognitief-communicatieve problemen ◦ Verklaringen ◦ Executief functioneren ◦ Centrale coherentie ◦ Theory of mind (TOM) ◦ Contextblindheid

Jongeren met ASS bij Bascule Extern ◦ Onderbouw ◦ Overgang naar middelbaar en adolescentie ◦ Over zichzelf nadenken ◦ Impulsief ◦ Sociaal inadequaat ◦ Bovenbouw ◦ Problemen minder ernstig ◦ Oorzaak- en gevolgrelaties ◦ (mondelinge) toetsen ◦ Angst en stress examen ◦ Toekomst ◦ Sociale relaties

Psycho-educatie ◦ Definities ◦ Vermeulen Educatieve en pedagogisch interventie Vergroten vaardigenheden, kennis, zelfvertrouwen Doel : eigen leven in handen ◦ Artikel Nadruk minder gefragmenteerd zelfbeeld Gebruik competentie jongere ◦ Methode ◦ Psycho-educatie ◦ Basis: Ik ben speciaal ◦ Individuele ◦ Psychotherapie

Psycho-educatie : Waarom is psycho-ecucatie over ASS belangrijk ? ◦ Bewustwording anders-zijn ◦ Nadruk probleem ◦ Besef speciale school ◦ Eerste stap in acceptatieproces ◦ Verschaffen informatie ◦ Zicht krijgen op ASS gedrag en problemen ◦ Heft in eigen handen ◦ Psycho-educatie ◦ (Contra-) indicaties ◦ Toename kennis ◦ Beperkte Introspectie en zelfreflectie

Psycho-educatie : ‘Ik ben speciaal’ in de praktijk ◦ Cyclus keer ◦ Persoonlijke afgestemd ◦ Algemeen / specifiek

Psycho-educatie : aanpassingen programma ◦ Persoonlijkheid ◦ Competenties ontdekken ◦ Betrekking ouder, mentor ◦ Materiaal ◦ Informatieverwerking ◦ Basaal niveau werking hersenen ◦ Verwerking informatie ◦ Binnenkant

Psycho-educatie : aanpassingen programma ◦ ASS ◦ Juiste / foute Voorkennis ◦ Vragen ◦ ≠ niveaus (gedrags, cognitief en biologisch) ◦ ≠ vormen ◦ Algemene kernmerken ◦ Oorzaak ◦ Voor- en nadelen ◦ Sally-Anne taak ◦ DSM ◦ Tekening Scheffler ◦ ‘Beroemde mensen met ASS’

Psycho-educatie : gebruik omgeving ◦ Schoolmentor ◦ = thema’s ◦ Beter herinnerd ◦ Oefenen ◦ Generalisatie verhoogt ◦ Ouders ◦ Zelfreflectie ◦ Eigen ervaringen ◦ Begeleidingstips

Psycho-educatie : individuele aanpak ◦ Schaamtegevoelens ◦ Geen vergelijking ◦ Goed inspelen

Psycho-educatie : begeleidingsstijl ◦ Trainer ◦ Goed inleven ◦ Vaardigheden ◦ Kennis ◦ Ervaring ◦ Tijd en ruimte ◦ Info begrepen ? ◦ Interventieteam ◦ Aanpak ◦ Concreet ◦ Expliciet ◦ Socratische wijze

Psycho-educatie : begeleidingsstijl ◦ Jongere aan het woord ◦ Kennisniveau ◦ Idiosyncratische cognities ◦ Info opgenomen ◦ Houding ◦ Flexibel ◦ Authenticiteit ◦ Onorthodox ◦ Durven denken ◦ Oprechte interesse

Pscho-educatie: boodschap niet wat het lijkt ◦ Communicatieproblemen ◦ Aandacht ◦ Vraag en boodschap ◦ Adequaat reageren ◦ Taalgebruik ◦ Eenduidig ◦ Concreet ◦ Voorbeelden ◦ Kernwoorden ◦ Flap-overs ◦ Whiteboards ◦ Visueel

Pscho-educatie: sturen en motiveren in het contact ◦ Denkbeelden ◦ Redeneringen ◦ Omgeving aangepast ◦ Ruimte exploratie ◦ Tweerichtingsverkeer ◦ Warming-up ◦ Cooling-down

Pscho-educatie: trainer als klankbord ◦ Aanpak ◦ Helder ◦ Voorspelbaar ◦ Medeverantwoordelijk ◦ Gevoelens ◦ Gelijkwaardigheid ◦ Oprechtheid ◦ Echtheid

Resultaten ◦ Eindgesprek ◦ Veel geleerd ◦ Gedrag plaatsen en snappen ◦ Aangeven hulp ◦ Toename zelfvertrouwen ◦ Realistischer ◦ Positiever ◦ Opluchting

Resultaten : follow- up ◦ Belang van contact ◦ Aangepaste individuele begeleiding

Conclusies en nieuwe ontwikkelingen ◦ Ik ben speciaal ◦ 45 jongeren ◦ Effectief ◦ Ieders tevreden ◦ Toekomst ◦ Effectmetingen ◦ Objectiever ◦ Probleem ◦ Brussencursus ◦ Ik ben Speciaal voor broers en zussen

Literatuur ◦ American Psychiatric Association (APA) (2000). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, 4th edition, tekst revision (DSM-IV-TR).Washington,DC: American Psychiatric Association ◦ Bruin,de C.(2004)Uitleg in beeld bij geef me de 5. Doetinchem:Graviant. ◦ Frith,U.(2002,2nd edition). Autism, explaining the enigma. Oxford: Blackwell Publishing. ◦ Happé,F.(1994).Autism-an introduction to psychological theory. Cambridge: Harvard University Press. ◦ Hellemans,H.,Vermeulen,P.,& Conix,G.(2006). Een programma voor relationele en seksuele vorming voor (rand) normaalbegaafde jongeren en volwassenen met autisme. Berchem: EPO ◦ Jackson,L.(2003).Mafkezen en het Asperger-syndroom. Een handleiding voor de puberteit. Amsterdam: Nieuwezijds. ◦ Velde,van der,C.(2007). Pubergids autisme. Een praktische handleiding. Amsterdam:Nieuwezijds. ◦ Vermeulen,P.(1999). Brein bedriegt. Berchem:EPO VZW. ◦ Vermeulen,P. (2001). Ik ben speciaal. Berchem:EPO VZW. ◦ Vermeulen,P.(2005). Ik ben speciaal 2. Werkboek psycho-educatie voor mensen met autisme. Berchem: EPO VZW. ◦ Vermeulen,P.,&Degrieck,S.(2006). Mijn kind heeft autisme. Gids voor ouders,leerkrachten en hulpverleners. Tielt:Lanoo.