Leiderschapstypen in de klas Diederik Slob

Wat is de vraag? Film op de tweede bijeenkomst Artikel over Weber’s leiderschapstypen = 2! Kan ik de typologie van Weber gebruiken om te analyseren wat er in de klas gebeurt?

Max Weber ( ) Een van de grondleggers moderne sociologie Politieke economie Essay: Politik als Beruf – Wat is een staat? Geweldsmonopolie – Wat is een leider/politicus? Geen heilige, afstand van volk – Wat geeft een leider macht?

Wat geeft een leider macht? Het gaat om legitimering van de positie We kijken naar ‘ideaaltypes’ Charismatisch gezag Traditioneel gezag Legaal-rationeel gezag

Charismatisch gezag Macht komt vanuit persoonlijke kwaliteit De leider moet zich continu legitimeren Moet goed kunnen invoelen wat er onder zijn volgelingen leeft.

Traditioneel gezag Macht komt met afkomst of gewoonte Bijvoorbeeld de koningin of de vader in een traditioneel gezin Drijft op het aanwakkeren en in stand houden van ongelijkheid tussen leider en ondergeschikten.

Legaal-Rationeel gezag Wordt ook wel bureaucratisch gezag genoemd Macht komt met positie Positie legitimeert gezag Moet het zadel blijven door te zorgen dat andere leiders ofondergeschikten hem niet kunnen wippen.

Hypothese Ik verwacht dat ik de manier waarop leraren hun authoriteit in de klas bewaken kan beschrijven met het model van Weber. Ik neem aan dat iemand zelden totaal in een ideaaltype valt. De meeste leraren zullen trekjes van meerdere kanten hebben.

Onderzoeksopzet Ik richt me op charismatisch vs bureaucratische gedrag Ik doe een eerste observatie om een beetje een indruk te krijgen hoe het er in een klas aan toe gaat. Met behulp van de eerste observatie en literatuur maak ik een lijst van (praktische!) punten waarop ik denk dat de twee types verschillen. Ik kijk of ik die scorelijst kan toepassen.

Vertaling naar praktijk A. Charismatische leraar – spreekt op persoonlijke titel (“ik vind dat niet leuk, dus doe het niet”) – is los van omgang – legt uit waarom dingen moeten B. Traditionele leraar – Ik ben er niet helemaal uit hoe je dit kan vertalen. Wellicht is de patriarchale oude rot in het vak een voorbeeld. – Geeft uitleg als “ik doe dit 40 jaar, dus ik weet het beter”. C. Bureaucratische leraar – Verwijst naar schoolregels – Houdt strak aan de schoolplanning vast – Geeft uitleg als “zo hebben we het afgesproken, dus doen”. – Hecht sterk aan methodes

Scoreformulier SituatieCharismatische aanpak = 1 Buraucratische aanpak = 5 ScoreOpmerkingen Leerling weigert iets publiekelijk Spreekt leerling persoonlijk aan en handelt de zaak zelf af Stuurt de leerling naar de directeur Leerling raffelt taak af Leraar probeert te motiveren Leraar verwijst naar einddoel Leerling komt niet opdagen Pakt leerling aanGaat naar ouders

Onderzoeksopzet Ik richt me op charismatisch vs bureaucratische gedrag Ik doe een eerste observatie om een beetje een indruk te krijgen hoe het er in een klas aan toe gaat. Met behulp van de eerste observatie en literatuur maak ik een lijst van (praktische!) punten waarop ik denk dat de twee types verschillen. Ik kijk of ik die scorelijst kan toepassen. Kip? Ei?

Eerste observatie Kleuterklas Het lukt me niet om mijn formulier aan te vullen! Waar zit het probleem? Wat denken jullie?

Gezag en volgelingen De indeling van Weber draait om legitimatie Kleuters accepteren zo ongeveer iedereen die groter is dan zijzelf als gezag Je hoeft je dus niet te legitimeren Een deel van de kleuterschool gaat juist over het leren omgaan met gezag Voorbeeld: Juf knikkert kind eruit. Doet zij dat om haar eigen gezag te herstellen, of om het kind te leren dat ‘nee’ toch echt ‘nee’ is?

Metafoor Vraag je aan een schaapsherder op welke wijze hij precies zijn schapen leidt? Daar weet hij het antwoord niet op omdat het niet relevant is voor zijn situatie. Er is een duidelijke gezagsverhouding, maar die laat zich niet vangen in Weber’s typologie.

Conclusie (tot nu toe) Ik verwacht dat ik de manier waarop leraren hun authoriteit in de klas bewaken kan beschrijven met het model van Weber. Op dit moment is het resultaat negatief Ik neem aan dat iemand zelden totaal in een ideaaltype valt. De meeste leraren zullen trekjes van meerdere kanten hebben. Kan ik nu niet beantwoorden Ik heb het sterke vermoeden dat dit onderzoek in de bovenbouw meer oplevert, en wellicht ook in de middenbouw.