Pijn meten bij ouderen Alène Verheyen Verpleegkundig pijnspecialist

2 Pijn = subjectief Inleiding VG: man, 92 j, Alzheimer dementie, MMSE: 9/30 NRS 2

3 Feiten Aantal ouderen neemt toe Multipathologie en polyfarmacie Pijn is complex, vaak veralgemeend Communicatieve vaardigheden – non verbale patiënt Pijn bij ouderen is vaak onder behandeld en aanhoudende pijn wordt genegeerd De oudere patiënt

4 Misverstanden Pijn hoort bij het ouder worden Goede patiënt zijn” dus ik wil niet klagen en zeg niets over de pijn die ik heb Toenemen van pijn betekent de ziekte wordt erger Patiënten met Alzheimer voelen geen pijn Ouderen verdragen geen opioiden

5 Meetinstrumenten: keuze  doelgroep  bruikbaarheid  betrouwbaarheid  validiteit NRS VAS FPS VRS PACSLAC DOLOPLUS PAINAD CNPI MQP MPI BPI zelfrapportage observatieschalen multidimensionele vragenlijsten

6 Meetinstrumenten: aanpak Jessa  Literatuurstudie  Observation scales for pain assessment in older adults with cognitive impairments or communication difficulties van Herk, R. et al.  grote verschillen  Pain in elderly people with severe dementia: a systematic review of behavioural pain assessment tools Zwakhalen, S. et al.  PACSLAC – DOLOPLUS2  The psychometric quality and clinical usefulness of three pain assessment tools for elderly people with dementia Zwakhalen, S. et al  PACSLAC meest gebruiksvriendelijk  Practice guidelines for assessing pain in older persons with dementia residing in long-term care facilities Hadjistavropoulos, T. et al.  Pijn meten tijdens activiteit -fysiotherapie

7 Meetinstrumenten: aanpak Jessa Audit: Afd Geriatrie (3) – afdeling reva (3) 122 patiënten Rapportage pijnscore Medicatievoorschrift Bevraging patiënten Bevindingen: NRS in verpleegdossier Zelfrapportage? NRS/VAS/PACSLAC Uitgebreide vragenlijst

8 Pijn meten bij ouderen: Zelfrapportage  Doelgroep  Verbale patiënt  Matige dementie (MMSE /30)  Aanpak  NRS – VAS  VRS  Tips  Uitleggen  Systematische rapportage

9  Doelgroep  Cognitief zwak  Aanpak  Gedrag observeren  Observeren tijdens activiteit (slaap – sedatie)  Discomfort uitsluiten  Omgeving erbij betrekken (silver standard) Herr, K. (2006). Pain assessment in the nonverbal patient: positon statement with clinical practice recommendations. Pijn meten bij ouderen: Observatieschalen

10 PACSLAC-D (24 subitems) PAINAD (29 subitems) DOLOPLUS-2 (10 subitems) gelaatsuitdrukkingademhalinglichamelijke reacties verzet/afweeronrustgeluidenpsychomotorische reacties soc emotioneel/stemminggezichtsuitdrukkingpsychosociale reacties lichaamstaal troostbaarheid AGS: gezichtsexpressie-verbale-lichaamsbewegingen-verandering interpersoonlijke interactie- routinegedrag-mentale status Typisch pijngedrag: grimassen, wrijven, achteruitdeinzen Subtiele tekens: agitatie, onrust, verwardheid Gezichtsexpressie: specificiteit – sensitiviteit (Sheu, 2011) Korte checklist / lange checklist Pijn meten bij ouderen: Observatieschalen

11  Tips  Mogelijke oorzaken van pijn achterhalen  Lichamelijke tekens (hoge pols, BD, AH) geen meerwaarde  Score observatieschalen vs pijnintensiteit  Systematische rapportage/ptndossier aanpassen Pijn meten bij ouderen: Observatieschalen

12 Aandachtspunten  Bewustwording bij alle HCW  Keuze meetinstrument: bruikbaarheid  Kennisbevordering  Dagdagelijkse praktijk  Baseline-gedrag  Silver standard – multifocale benadering  Effect van de behandeling

13 Besluit  Pijn bij ouderen is complex  Pijn accuraat bevragen is niet eenvoudig  Gezamenlijke verantwoordelijkheid  Recht hebben op geen pijn  Plicht zorgen voor zwakken  Gelijkheid in behandeling

14 Pijn als vijfde levensteken! James Campbell, MD Voorzitter American Pain Society, 1995